của Tân
Tây Lan : Tân Tây lan đã quảng cáo và đưa cá ra
thị truờng từ những năm cuối thập niên 70, và
đặt tên cho cá dựa theo màu sắc và vảy của cá.
Theo
thống kê của Cơ quan Quan Thuế-Thống Kê Hoa Kỳ
thì Việt Nam chỉ nhập cảng vào năm 2000 : 37 tấn
cá (những năm trước đó chưa nhập và sau
đó..không nhập cá này nữa).
Tên
khoa học và các tên khác:
Hoplostethus atlanticus thuộc gia
đình cá Trachichthyidae
Anh- Mỹ : Deep sea perch, Red
roughy, Rosy soldier fish
Pháp : Hoplostète orange; Tây Ban
nha : Reloj anaranjado ; Đức : Granatbarsch;
Nhật : Huchidai, Orenzi-rafii
Đặc
tính sinh học:
Thân hình bàu dục, khá dẹp. Cá có đầu to và tròn
chiếm 1/3 toàn thân, mắt nhỏ chỉ chiếm khoảng
23% của đầu, phía đầu không có gai.. Miệng lớn
và hơi nghiêng; Phía trong miệng màu xanh
lam-đen. Răng nhỏ. Vi lưng đơn độc có 4-6 gai
và 15 đến 19 tia mềm; Vi hậu môn có 3 gai và
10-12 tia mềm. Vi ngực có 17 đến20 tia. Thân màu
cam xậm; đầu đỏ hơn. khi chết màu đổi nhanh
thành cam-vàng nhạt. Vảy khá to. Cá dài khoảng
75 cm (trung bình từ 20-30 cm), nặng tối đa
chừng 7 kg.
Cá ăn các
loài giáp xác, tôm và cá nhỏ. Cá có tuổi thọ khá
cao, có thể sống đến trên 140 tuổi.
Orange roughy sống thành từng đàn tương đối
dầy (trung bình 2.5 con trong 1m vuông. Cá di
chuyển khá xa, có thể đến 200 trăm km để đẻ
trứng tại một số vùng giới hạn. Cá mái đẻ ít :
chỉ từ 30 đến 50 ngàn trứng. Trứng hình cầu ,
đường kính 2.25mm, được phóng trong nước để kết
hợp với tinh trùng. Trứng sau khi thụ tinh, nổi
trong vùng nước sâu 200m để phát triển và cá bột
sau khi nở sẽ xuống sâu để sinh sống. Thời gian
thụ tinh và nở kéo dài từ 10-20 ngày. Orange
roughy tăng trưởng khá chậm, mất từ 20-30 năm để
trưởng thành.
Tổng sản lượng đánh bắt trên thế giới, theo FAO, năm 1999 là 36
ngàn tấn, trong đó Tân Tây Lan chiếm 23 ngàn và
Úc 7 ngàn tấn. Hoa kỳ nhập mỗi năm 8,600 tấn.
Thành phần dinh dưỡng:
100 gram phần ăn được (bỏ xương)
chứa :
- Calories
65
- Chất
béo 0.66 g
- bảo
hòa vết
- chưa bão hòa mono
0.44 g
- chưa bảo hòa
poly vết
-
Cholesterol 18.7 g
- Chất đạm
12.5 g
-
Sodium 54 mg
-
Potassium 280 mg
-
Magnesium 28 mg
- Vitamin
B12 1.87 mcg
-
Niacin 2.82
mg
- Vitamin
B6 0.33 mg
- Riboflavin 0.11
mg
- Thiamine 0.11
mg
Xét về
phương diện dinh dưỡng, Orange roughy được xếp
vào nhóm cá chứa ít cholesterol, cung cấp nhiều
chất đạm và các vitamin như B6 và B12. Lượng
acid béo omega-3 tương đối thấp.
Orange
roughy và Cholesterol:
(Gần đây,
trong tháng 11/2008, có một số bài phổ biến trên
các website, được chuyển tiếp đến nhiều người,
ghi rằng ' Chỉ cần ăn cá orange roughy.
liên tiếp
2 ngày, mỗi ngày 1 pound.. là sẽ hạ được
cholesterol từ 500 xuống mức bình thường ?! và
được giải thích là cá có tác dụng 'clean-up'
sạch chất dầu mỡ trong người..vì khi đi đại tiện
sẽ thấy đầy mỡ trong bồn cầu.. !)
Các điều
ghi trên hoàn toàn không có căn bản khoa học và
Orange roughy không hề có tác dụng làm hạ
cholesterol !
Các
nghiên cứu khoa học ghi nhận :
Da, xương
và bong bóng của Cá Orange roughy đều chứa một
lượng chất béo khá cao (20 % trọng lượng mỗi bộ
phận). Chất béo này phần lớn thuộc loại esters
xáp. Các esters này có dây Carbon dài đến 34-40
C. Trong khi đó gan và trứng của cá lãi chứa các
acid béo loại glycerolipids bình thường (Lipids
Số 18-1983).
Nghiên
cứu tại Đại Học Otago (Tân Tây Lan) và ĐH San
Diego State University về Vấn đề biến dưỡng các
ester-sáp trong Cá Orange roughy ghi nhận chất
béo từ các mô mỡ của cá thuộc loại hợp chất phức
tạp trong các nhóm triacylglycerols và
phospholipids. Các hợp chất này chứa nhiều
palmitate và oleate, đồng thời được khử thành
các các alcohols béo. Riêng nơi bong bóng của cá
các esters xáp chứa lượng khá cao hợp chất
palmitate. (Marine Biology Số 105-2005).
Khi tiêu thụ lượng cao Orange
roughy (1 pound ), cơ thể không thể tiêu hóa
được các ester-xáp trong cá nên đã thải các chất
béo này theo phân ! (cũng như trường hợp ăn cá
Escolar (Lepidocybium flavobrunneum) và Cá
Oilfish (Ruvettus pretiosus), sẽ dễ bị tiêu chảy
do cơ thể không tiêu hòa được các chất béo có
phân tử lượng cao trong mỡ của cá).
Tài
liệu sử dụng:
FAO Fish Species Fact Sheets
Orange Roughy :
Monterey Bay Aquarium Seafood Watch
Fish Base : Hoplostethus
atlanticus
Prevention Magazine Nutrition Advisor
|