Sài G̣n Xưa Và Nay

La Source (French)

BLOG ĐI DU LỊCH CỦA MỘT NGƯỜI NƯỚC NGOÀI Ở CHÂU Á
- Les Voyages de Camille

Trước/Sau: Sài G̣n Trong Tranh Từ 1900 Đến 2020

Ngày 13 Tháng 8 Năm 2020
Khi tôi xem các bài báo trên trang Saigoneer, tôi nảy ra ư tưởng tái tạo những bức ảnh giống hệt hồi đó. Tôi đă dành hàng giờ để chọn những bức ảnh hấp dẫn tôi, t́m những nơi chúng đă được chụp; Sau đó, tôi lưu ảnh vào điện thoại và các địa điểm trên bản đồ, trước khi đi dạo ở Sài G̣n để t́m kiếm những góc chụp giống nhau hoặc cùng bầu không khí.

Giữa những truyền thống được bảo tồn và những biến động của đô thị, bài tập này cho phép tôi khám phá một khía cạnh khác của thành phố và kết nối lại với cuộc sống hàng ngày của tôi, mang đến cho nó một không gian hoàn toàn mới.

Tôi phải nói rằng tôi khá hài ḷng với kết quả! Thật ṭ ṃ về việc các ṭa nhà và cách sống vẫn c̣n nguyên vẹn như thế nào sau ngần ấy năm. Tôi hy vọng bạn tận hưởng cuộc hành tŕnh xuyên thời gian này nhiều như tôi thích làm nó. Chúc bạn thăm khám tốt!

Đến năm 1904, toàn bộ Sài G̣n chỉ giới hạn trong khu vực mà chúng ta biết ngày nay là Quận 1. Ngoài khu vực trung tâm thành phố được quy hoạch cẩn thận và khu phố thương mại sầm uất Chợ Lớn (Chinatown), các khu vực ngoại thành của thành phố đă mọc um tùm với những đầm lầy và những thảm thực vật trải rộng.

Trong bộ sưu tập ảnh đen trắng này mà tôi không thể t́m thấy tên của các nhiếp ảnh gia, Sài G̣n vào đầu thế kỷ hiện ra rất hoang  và hoang sơ bởi quá tŕnh đô thị hóa. Tuy nhiên, chính vào thời điểm này, các kế hoạch đầu tiên của chính quyền Pháp nhằm chế ngự thiên nhiên hoang dă ở miền Nam Việt Nam, chẳng hạn như tuyến đường sắt xuyên Đông Dương nối Hà Nội với Sài G̣n.

Các sông Sài G̣n đă không thay đổi nhiều trong khoảng thời gian 116 năm: vẫn c̣n những con thuyền tam bản , một loại thuyền sử dụng cho cá hoặc là một nhà nổi. Mặt khác, các ngân hàng đă phát triển rất nhiều và tiếp tục được khai thác, có thể thấy dưới đây với việc xây dựng ba ṭa tháp mới ở phía trước Quận 1.

Tôi không t́m được địa danh của bức ảnh gốc, nhưng tôi không thể không vẽ song song với nhiều ḷ gạch có thể t́m thấy ở đồng bằng sông Cửu Long , phía nam Sài G̣n , đặc biệt là ở tỉnh Bến Tre. Những chiếc ḷ gạch này dùng để nướng ... gạch! Những viên gạch được tạo h́nh từ đất sét khai thác bên bờ sông, trước khi được tỉ mỉ xếp ra từng viên một bằng tay trong những chiếc ḷ khổng lồ này. Đôi khi phải mất một tuần để làm đầy một ḷ nướng, những viên gạch có thể chạm tới mái nhà, và sức chứa của chúng có thể lên đến 19 tấn! Việc nấu nướng kéo dài khoảng 25-30 ngày và ngọn lửa được duy tŕ nhờ vào vỏ của hạt gạo, ít tốn kém hơn nhiều so với củi hoặc than. Sau khi nung, tro được dùng để làm phân bón và những viên gạch nung kỹ được để nguội trước khi đưa ra khỏi ḷ nung. Rơ ràng là phương pháp nấu ăn truyền thống này vẫn c̣n nguyên vẹn.

Vào thời điểm đó, Việt Nam đă bị ch́m sâu trong bốn thập kỷ dưới sự thống trị của thực dân Pháp, những người đă chia đất nước như chúng ta biết ngày nay thành ba bảo hộ: Bắc Kỳ (miền Bắc Việt Nam), An Nam (miền Trung Việt Nam) và Nam Kỳ ( miền nam Việt Nam). Vào đầu những năm 1920, trung tâm Sài G̣n là một khu phố hoang sơ với những con đường sạch sẽ và những cửa hiệu lộng lẫy. Bất chấp sự hào nhoáng và hào nhoáng của Sài G̣n như những bức ảnh này thể hiện, sự giàu có và tiện nghi chỉ được người Pháp và một bộ phận nhỏ người Việt Nam tham gia vào chính quyền thuộc địa đánh giá cao.

Loạt ảnh đáng kinh ngạc này được chụp bởi nhiếp ảnh gia người Pháp Ludovic Crespin vào đầu những năm 1920. Nó cung cấp cái nh́n sâu sắc vô giá về Đông Dương thuộc Pháp vào thời điểm đó, và thật buồn cười khi thấy rằng các ṭa nhà hầu như không thay đổi. 'một ngón tay cái.

Các Ṭa thị chính hoặc trụ sở của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh là một phong cách Beaux-Arts cung điện, được xây dựng bởi kiến trúc sư người Pháp Paul Gardès từ 1902 đến 1908. Nó được ngày nay được chiếu sáng bởi các dịch vụ của ánh sáng của thành phố Lyon. Rất tiếc là không mở cửa cho khách tham quan, nhưng thật khó để không đi ngang qua khi đến thăm thành phố, v́ nó nh́n ra đại lộ Nguyễn Huệ rộng lớn.

Ṭa nhà của Tổng Bí thư Nam Kỳ trước đây ở góc đường Đồng Khởi và Lư Tự Trọng cũng vẫn c̣n nguyên vẹn.

Các Nhà thờ Notre-Dame de Sài G̣n được xây dựng bởi người Pháp 1877-1880 và đánh dấu sự khởi đầu của đường Đồng Khởi, mà đi xuống sông. Nó hiện đang được tu sửa và sẽ mở cửa trở lại cho những người thờ phượng và du khách vào năm 2021.

Bức ảnh này được chụp tại ngă tư đường Catinat, nay là Đồng Khởi và Mạc Thị Bưởi. Trên con phố nổi tiếng này, nhiều thương hiệu đề cập đến di sản thuộc địa Pháp , chẳng hạn như nhà hàng Le Bourgeois (nº132), khách sạn Catina Sài G̣n (nº109), hoặc chuỗi cà phê Katinat tại nº91 (ṭa nhà đă đóng cửa với Ngay bên dưới).

Biến động tại ngă tư đường Đồng Khởi (đường Catinat cũ) và Lư Tự Trọng (đường Lagrandière cũ). Khu vực này hiện đă tập trung nhiều cửa hàng, nhà hàng, quán cà phê ... và là một trong những ngă tư sầm uất nhất của trung tâm thành phố. Để hiểu rơ hơn về điều này, hăy trải nghiệm dành một chút thời gian trên sân thượng của Cộng Cà Phê nằm ở tầng 1 với tầm nh́n ra lối đi, nó gần như tuyệt đẹp!

Một góc nh́n khác của Ṭa thị chính, của một nhiếp ảnh gia giấu tên, vào năm 1938-39. Kể từ đó, một bức tượng Hồ Chí Minh khổng lồ nằm cạnh một em nhỏ trong công viên, như để quan sát thành phố.

Jack Birns là một nhiếp ảnh gia người Mỹ, người đă chụp ảnh ở một số nước châu Á vào năm 1947-48 thông qua hợp đồng với LIFE . Loạt ảnh đen trắng này ghi lại sự xâm nhập của thực dân Pháp vào đời sống truyền thống Việt Nam, tạo ra sự phân đôi thị giác thú vị.

Các đài phun nước cũ trên đường Nguyễn Huệ Avenue đă được di chuyển hơi xa Town Hall, và hiện đại hóa rơ ràng.

Bên phải, đại lộ Lê Lợi cũ với các băng rôn thông báo chiếu phim bằng tiếng Pháp; ở bên trái, cùng một đại lộ, không có chút quyến rũ nào và đang được xây dựng hoàn chỉnh trong nhiều tháng ...

Dành thời gian cho một ly cà phê vẫn là một phần của cuộc sống hàng ngày ...

Bộ ảnh đầu tiên này được thực hiện bởi Thomas W. Johnson, một trợ lư tuyên úy làm việc tại Bệnh viện dă chiến cấp 3 Hoa Kỳ ở Sài G̣n vào những năm 1960.

Các năm mới Việt Nam, Tết , là ngày lễ nổi tiếng nhất tại Việt Nam. Hàng năm vào tháng Giêng đến tháng Hai (các ngày thay đổi theo âm lịch), người Việt cắm hoa trang trí nhà cửa và kinh doanh. Tại Sài G̣n, dọc theo các con kênh của quận 14 và 15 ở phía nam thành phố, người ta có thể ngạc nhiên trước những điểm trưng bày hoa và cây ăn trái được đưa lên bằng thuyền từ đồng bằng sông Cửu Long. đất đai màu mỡ.

Có rất nhiều điều không thay đổi! Bạn có biết rằng giấc ngủ trưa là thiêng liêng ở Việt Nam? Sau bữa trưa, mọi người đều di chuyển chậm, nhân viên trải chiếu dưới bàn làm việc và tài xế taxi cũng làm như vậy, với phương tiện trong tầm tay! Chiếc mũ lưỡi trai thay thế cho chiếc salacot (mũ bảo hiểm thời thuộc địa) và chiếc mô tô thay thế chiếc xe kéo, nhưng có vẻ như đôi giày vẫn vô dụng!

Khách sạn đầu tiên ở Việt Nam, khách sạn Continental ở Saïgon được xây dựng vào năm 1878-1880 bởi Pierre Cazeau, một nhà công nghiệp người Pháp. Khách sạn sau đó sẽ được tân trang lại vào năm 1892, được bán đi, đổi tên nhiều lần trong Chiến tranh Việt Nam, được trùng tu hoàn toàn từ năm 1988 đến năm 1989 và cuối cùng mở cửa trở lại vào năm 1989 với tên gọi Khách sạn Continental.. The Continental nói riêng đă giữ một vị trí quan trọng trong đời sống xă hội và chính trị của Sài G̣n thời Pháp thuộc. Trong chiến tranh Việt Nam, nó có biệt danh là Đài phát thanh Catinat , v́ đây là điểm hẹn của các phóng viên, nhà báo, chính trị gia và doanh nhân nói về chính trị, tin tức kinh tế và các vấn đề thời sự. .

Nếu mặt tiền của khách sạn không thay đổi, chúng ta có thể ghi nhận những công tŕnh mới bao quanh nó, chẳng hạn như trung tâm mua sắm Parkson Saigon Tourist Plaza và Vincom Center ở phía sau.

Công việc vất vả của những người quét rác trên đường phố Sài G̣n dường như sẽ chỉ c̣n là chuyện của phụ nữ vào năm 2020 ...

Một món ăn vặt hàng ngày khác trên đường phố Sài G̣n là những gánh hàng rong .

Bên trái, bộ ba phụ nữ trong ngày Chủ nhật đẹp nhất đang đi bộ trên vỉa hè đường Lê Lợi trong trang phục áo dài (trang phục truyền thống của Việt Nam), đeo kính râm và kiểu tóc hợp thời trang. Ở bên phải, ba cô gái trẻ trong trang phục hiện đại đeo mặt nạ (Covid yêu cầu). Mặc áo dài bây giờ chỉ dành cho các dịp lễ, tết, thật tiếc! Chúng ta có đồng ư rằng phụ nữ có nhiều tầng lớp hơn vào những năm 1960 không?

Ảnh của George Muccianti với khung cảnh của Bưu điện Trung tâm Sài G̣n , được xây dựng từ năm 1886 đến năm 1891 bởi Bưu điện Pháp, vào thời kỳ Đông Dương thuộc Pháp. Khung kim loại tráng lệ của bưu điện chính ở trung tâm thành phố được thiết kế bởi Gustave Eiffel. 

Loạt phim sau đây do quân nhân Hoa Kỳ Bruce Baumler thực hiện vào năm 1965.

H́nh ảnh ngôi đền Hindu tráng lệ thờ nữ thần Mariamman trên đường Trương Định. Được xây dựng vào cuối thế kỷ 19 bởi các thương gia Tamil từ quầy Pondicherry của Pháp đến định cư tại Sài G̣n. Hầu hết họ phải chạy trốn khỏi Việt Nam trong chiến tranh và sự thất thủ của Sài G̣n. Được chính quyền đóng cửa vào năm 1975 để làm kho, sau đó được trả lại để thờ vào năm 1993 nhờ các cuộc đàm phán ngoại giao giữa Ấn Độ và Việt Nam. Lưu ư rằng cấu trúc phía trên của ngôi đền đă được thêm vào từ năm 1965.

Bức ảnh này được chụp ở đường Phan Bội Châu gần chợ Bến Thành nổi tiếng . Được xây dựng từ thời Pháp thuộc, nó đă thường xuyên được cải tạo, nhưng kiến trúc tổng thể vẫn giữ nguyên . Ngày nay nó là chợ du lịch nhất trong thành phố và có rất nhiều đồ lưu niệm để thương lượng, các quầy bán trái cây, rau, cá và thịt, nhưng cũng có các quầy hàng nhỏ để nếm thử nước trái cây tươi, một bát ph hoặc hải sản.

Một góc nh́n khác từ Nhà hát lớn Sài G̣n phía khách sạn Continental bên phải và cửa hàng bách hóa Eden trước đây ở bên trái, nay đang được cải tạo mang thương hiệu Vincom.

Bức ảnh của một nhiếp ảnh gia giấu tên về khách sạn lịch sử 5 * , được thiết kế bởi một doanh nhân Trung Quốc vào năm 1925, theo phong cách của các khách sạn ở Côte d'Azur. Giống như khách sạn Continental, nó sẽ đổi tên nhiều lần nhằm xóa kư ức thuộc địa.

Những bức ảnh này được chụp vào năm 1966 bởi quân nhân Mỹ Rich Krebs, người đă vô t́nh lưu giữ kư ức tập thể của một thế hệ cư dân Sài G̣n trong chuyến thăm của ông.

Công viên Chi Lăng trên đường Đồng Khởi giờ đă trở thành một khán đài nhỏ xíu trước Trung tâm thương mại Vincom Center hoành tráng. Tôi đặc biệt tự hào v́ đă có thể tái tạo bố cục của bức ảnh gốc 🙂Đối với giai thoại nhỏ, tôi dừng lại và tự nhủ "thật may mắn, có một chiếc xe đạp!" Nó sẽ thay thế cho hai chiếc xe tay ga thời bấy giờ ”và trong lúc chuẩn bị chụp ảnh, một tài xế taxi Grab đă lao qua mũi tôi với tốc độ tối đa và tôi đă phản xạ đúng!

Tại ngă tư Lê Lợi và Nguyễn Huệ trước Ṭa thị chính: Đường Lê Lợi hiện đang được cải tạo, điều này lư giải cho việc giao thông hầu như không tồn tại so với thời trước.

Nhiếp ảnh gia Việt Nam Nguyễn Thành Tài từng làm việc cho hăng thông tấn Hoa Kỳ United Press International (UPI). Những bức ảnh đen trắng của ông là một sự thay đổi so với các tác phẩm nổi tiếng nhất của ông trong Chiến tranh chống Mỹ. Vào năm 1967, một người phụ nữ mời những người qua đường món bún thịt nướng cho một bữa trưa ngồi nghỉ . Bên phải, một người phụ nữ trong tư thế tương tự đang bán đồ uống và kem.

Sài G̣n phát triển đô thị không phải đều tốt. Trái ngược với các dự án xây dựng mới đang được triển khai, thành phố dường như không bao giờ trở thành một dự án hoàn thiện và tiếp tục bỏ lại những cư dân nghèo nhất. Trong bức ảnh do Dave Teer chụp giữa năm 1967 và 1969, chúng ta nhận ra những ngôi nhà sàn đáng tiếc vẫn c̣n tồn tại cho đến ngày nay trên sông Sài G̣n. Đây là những ngôi nhà không đạt tiêu chuẩn, những khu ổ chuột thực sự, được làm từ gỗ hoặc tre, với mái lợp bằng tấm kim loại đơn giản.

Nhiếp ảnh gia Brian Wickham đă đến Sài G̣n vào năm 1968 và 1969, cho ra đời hơn một trăm bức ảnh về các địa điểm khác nhau trong thành phố, cả nổi tiếng và xă hội. Điều này thể hiện việc băng qua đường Nguyễn Du của một nhóm học sinh. Tôi không thể t́m thấy vị trí chính xác nơi bức ảnh được chụp, v́ vậy tôi chỉ phát hiện ra cùng một bảng quảng cáo trên đường và chờ ai đó băng qua!

Ảnh chụp khác về các mái nhà ở Quận 1 này so sánh sự đa dạng về kiến ​​trúc của Sài G̣n : nhà ống, nhà nhỏ cạnh nhau lợp ngói hoặc thiếc, những ṭa nhà chọc trời hiện đại...

Quân nhân Hoa Kỳ Darryl Henley đóng quân tại Việt Nam vào cuối những năm 1960, và đă chụp bức ảnh Đại lộ Nguyễn Huệ này. Ṭa nhà trung tâm đă trở thành một biểu tượng của thành phố, được đổi tên thành The Cafe Apartments tại 42 Nguyễn Huệ. Mỗi tầng là nơi tập trung hàng loạt cửa hàng, quán cà phê, nhà hàng ... rất sành điệu và được giới trẻ Việt thường xuyên lui tới.

Trong một vài bức ảnh chụp vào những năm 1969-70, cựu binh quân đội Hoa Kỳ D. Hoag đă chụp được một Sài G̣n hỗn loạn và mát mẻ .

Tôi không biết ṭa nhà này được sử dụng để làm ǵ ở góc đường Pasteur và Nguyễn Du, nhưng ngày nay nó là một trường mẫu giáo đầy màu sắc , ở số 178/1 đường Pasteur.

Các chợ đường phố bán đồ lưu niệm trên đại lộ Nguyễn Huệ đă nhường chỗ cho các cửa hàng thời trang cao cấp như Chanel và Cartier.

Loạt ảnh sau đây là một bộ sưu tập lưu trữ hiếm hoi được t́m thấy một lần nữa trên trang Saigoneer, một tập hợp các kỷ vật cá nhân của khách du lịch, binh sĩ nước ngoài và thậm chí cả phóng viên ảnh.

Nhiếp ảnh gia giấu tên này cho chúng tôi xem một khu chợ tạm trên vỉa hè đường Lê Lợi . Khu này đang được sửa chữa lớn nên hầu như không c̣n người bán hàng rong nào nữa, chỉ c̣n lại một số quầy hàng.

Một cảnh quay khác về con đường Đồng Khởi nổi tiếng  năm 1979.

Ảnh nhà sách khác này được chụp vào năm 1979 ở phố Thị Như 1979. Chưa t́m được không khí ở cùng một con phố, tôi lại có cảm hứng với phố sách (Nguyễn Văn B́nh), nằm sát Bưu điện Trung tâm. Con phố đông đúc này có các hiệu sách nhỏ và quán cà phê dễ chịu, nơi bạn có thể đọc sách trong yên b́nh, một thiên đường yên b́nh giữa ḷng thành phố.

Khi đến Sài G̣n năm 1990, Catherine Karnow đă được cha cô, nhà sử học Stanley Karnow, giới thiệu về những huyền thoại địa phương như Đại tướng Vơ Nguyên Giáp. Trong 25 năm qua, cô tiếp tục hành nghề nhiếp ảnh gia tại Việt Nam với những kết quả ngoạn mục. Instagram của cô ấy: @catherinekarnow

Bức ảnh này cho thấy sự bảo tồn của một số ṭa nhà từ thời Pháp thuộc: ngôi nhà màu vàng xinh xắn ở số 93-95-97 đường Đồng Khởi này hiện là một nhà hàng ăn ngon phục vụ ẩm thực Việt Nam, Nhà hàng Vietnam House.

Một góc nh́n khác về khách sạn Continental. Quán cà phê Givral nổi tiếng trước đây ở góc phố không c̣n tồn tại ngày nay...

Những bức ảnh này được nhiếp ảnh gia người Đức Hans Peter Grumpe chụp trong những chuyến thăm Sài G̣n từ năm 1991 đến năm 1993. Mặc dù thành phố thiếu nét quyến rũ trong những năm này, nhưng trung tâm của cuộc sống hàng ngày dường như không có nhiều thay đổi: những người bán hàng rong với những món hàng hiệu, những người làm tóc du lịch, những nhóm bạn tṛ chuyện, những gánh hàng rong ... tất cả những ǵ chúng ta vẫn thấy hàng ngày trên đường phố Sài G̣n, và thực tế là tất cả sự quyến rũ của nó!

Bằng chứng là sự so sánh này chứng tỏ rằng việc ăn một bát phở ngoài đường vẫn là một điều bất hủ trong đời sống hàng ngày của người Việt Nam! Sự khác biệt duy nhất là những chiếc ghế đẩu bằng nhựa màu xanh và đỏ đă thay thế cho những chiếc ghế gỗ.

Cũng giống như cắt tóc trên đường! Trong khi phụ nữ thích đến các tiệm làm tóc th́ nam giới vẫn tiếp tục sử dụng những thợ cắt tóc lưu động . Được rồi, tôi phải thành thật với bạn… Tôi chụp bức ảnh này ở Hà Nội năm ngoái, bức tường là bức tường bao quanh Văn Miếu.

Như một phần thưởng, một loạt ảnh mà tôi không t́m thấy ngày tháng hay tác giả, nhưng v́ chúng đều là những ṭa nhà hàng đầu của thành phố, tôi tự nhủ rằng tôi vẫn sẽ đưa chúng vào trong này (dài ) danh sách.

Mặt tiền tráng lệ màu vàng của Bưu điện Trung tâm Sài G̣n , được xây dựng từ năm 1886 đến năm 1891,  dường như vẫn được bảo tồn.

Lấy cảm hứng từ kiến ​​trúc của Petit Palais ở Paris, Nhà hát Thành phố Sài G̣n được xây dựng vào năm 1900. Theo mô h́nh Gothic, mặt tiền của ṭa nhà được trang trí bằng các ḍng chữ và phù điêu (giống như Ṭa thị chính). Trong chiến tranh Việt Nam, nhà hát này là trụ sở của quốc hội Việt Nam Cộng ḥa. Rất tiếc, Nhà hát Opera không mở cửa cho khách tham quan, nhưng bạn có thể tham dự buổi biểu diễn xiếc Việt Nam của đoàn Lune Production vào mỗi buổi tối. Giá cả khá cao (từ 700.000 VND hoặc 26 €), nhưng chất lượng của các chương tŕnh văn hóa được cung cấp là đáng kinh ngạc.

Một góc nh́n khác về khách sạn Majestic hùng vĩ.

Cảm ơn bạn đă đi xa đến thế này, tôi thực sự hy vọng bạn thích cuộc hành tŕnh xuyên thời gian này!
 

 

 

La Source (French)

______________
Nguồn:
lesvoyagesdecamille.com
                 BLOG ĐI DU LỊCH CỦA MỘT NGƯỜI NƯỚC NGOÀI Ở CHÂU Á
                 Les Voyages de Camille