|
Ngày xưa có một chàng thanh niên mồ côi cha mẹ
từ tấm bé, được người làng nuôi cho lớn khôn. Người ta quen gọi
chàng là Mồ Côi.
Mồ Côi càng lớn càng làm khoẻ. Không có ruộng vườn, ngày ngày
chàng đem sức đổi lấy hai bữa ăn. Thấy chàng cần cù, và có ḷng
tốt, các bậc già cả, các cô con gái và các em bé đều quư mến.
Những ngày mưa to gió lớn, chàng không đi làm được th́ các cô
gái rủ nhau đem gạo sang nhà giúp. Thấy vậy một vài chàng trai
trẻ trong làng đem ḷng ghen ghét. Họ t́m cách hăm hại Mồ Côi.
Một hôm, Mồ Côi bị ốm. Trai làng xúm lại đánh đến sứt mặt, mẻ
trán giữa lúc chàng đang cùng một cô gái làng đi làm đồng về.
Chàng bị đau nhừ cả người, nằm mấy ngày chưa lại sức.
Thấy bọn con trai ghét ḿnh, chàng bèn chạy sang làng bên cạnh
làm thuê, gánh mướn nuôi thân. Nhưng đến ở làng này chưa lâu,
chàng lại bị bọn trai làng rủ nhau sang gây chuyện và đánh đập.
Mồ Côi lại phải bỏ làng này ra đi một lần nữa. Lần này chàng
định đi kiếm ăn ở một nơi thật xa. Chàng đi ba ngày liền, đến
một làng nhỏ ven rừng hẻo lánh. Chàng vào một nhà phú ông xin ở
thuê. Phú ông thấy Mồ Côi khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, liền nhận lời
giao cho chàng công việc hái trám.
Nhưng khi nh́n rừng trám rộng mênh mông, cây nào cũng to bằng
hai ba người ôm và cao thẳng vút lên trời, Mồ Côi lắc đầu, lè
lưỡi. Phú ông ngon ngọt dỗ dành và hứa trả công cao. Trèo xong
rừng trám, lăo sẽ trả cho 500 lạng bạc. Lăo c̣n bày cách bắc
thang tre để trèo. Công việc leo trèo thật vô cùng vất vả và
nguy hiểm. Nhưng v́ thấy phú ông đối đăi có vẻ tốt, nên Mồ Côi
không tiếc sức.
Từ đó ngày nào chàng cũng trèo thang lên ngọn cây trám, cầm sào
vụt rụng từng chùm trám chín xuống đất. Phú ông cùng vợ và con
gái thả sức thu lượm đưa ra chợ bán. Một tháng rưỡi trôi qua,
với cây sào và cái thang, Mồ Côi leo hết cây trám này đến cây
trám khác. Phú ông cũng thu về hết món bạc này đến món bạc kia.
Hôm ấy, Mồ Côi trèo đến cây trám thứ hai trăm cũng là cây trám
cuối cùng. Thấy sắp phải tính công trả cho Mố Côi số bạc hơn năm
trăm lạng, phú ông gọi vợ đến bàn mưu tính kế.
Sáng hôm ấy, vợ chồng phú ông dậy từ lúc gà gáy, sai con nấu cơm
làm bữa mời Mồ Côi.
Cơm nước xong, Mồ Côi lại theo gia đ́nh phú ông vác sào ra rừng
trám.
Sau khi Mồ Côi đă trèo đến ngọn cây, th́ ở dưới gốc, phú ông sai
con rút lấy thang tre về nhà, mặc cho Mồ Côi ở trên cao kêu la
ầm ĩ. Chàng cố t́m cách tụt xuống, nhưng loay hoay nửa buổi cũng
không t́m ra cách ǵ cả. Thân trám thẳng tắp, to bằng hai người
ôm, không thể bấu víu vào đâu để tụt xuống được. Thế là từ đấy,
chàng phải sống trên ngọn cây trám như loài khỉ vượn. Đói bụng,
chàng phải hái quả trám ăn sống. Khát nước, chàng liếm từng giọt
sương đêm đọng trên từng chiếc lá. Đêm cũng như ngày chàng không
dám ngủ say, ăn hết trám, chàng phải ăn đến lá. Ăn hết lá, chàng
phải ăn đến vỏ.
Một buổi sáng, trời hửng nắng, Mồ Côi cởi chiếc áo cánh phơi lên
một cành trước mặt. Giữa lúc ấy có một con gấu ngựa đi qua dưới
gốc cây. Trông thấy cái áo của Mồ Côi, nó tưởng là một tổ ong,
liền trèo lên định ăn mật. Gấu đến bên cái áo, mắt lim dim để
tránh ong đốt vào mắt như thói quen của nó, rồi nhoài người ra
ngoạm lấy cái áo cánh nhai ngấu nhai nghiến.
Thấy thế, một ư nghĩ táo bạo mới nẩy ra trong óc Mồ Côi. Nhằm
lúc con gấu nhắm tịt cả hai mắt và mải nhai cái áo, Mồ Côi liền
nhè nhẹ tụt xuống, cưỡi ngay lên lưng con gấu, hai tay gh́ chặt
lấy cổ. Gấu bị ôm bất th́nh ĺnh, hốt hoảng nhưng không dám
buông tay, đành phải cơng cả Mồ Côi tụt xuống gốc. Khi gấu c̣n
cách mặt đất hai ba sải, Mồ Côi vội nhảy xuống đất bỏ chạy. Gấu
cũng chạy đuổi theo Mồ Côi. Mồ Côi cố sức chạy măi vào rừng.
Bỗng có một cái hang sâu chắn ngang trước mặt, chàng đành phải
nhảy liều xuống hang; gấu không dám nhảy theo. Mồ Côi nhờ vậy
được thoát.
Nhưng từ đây, chàng lại lâm vào một cảnh khổ cực nguy hiểm mới.
Hang tối om. Chàng phải lần ṃ từng bước chân để một lối đi ra
ngoài. Chàng đi măi trong hang nhưng đi tới đâu cũng thấy tối
như bưng. Xung quanh chàng chỉ có những con dơi bay đi bay lại.
Chúng bay qua đầu chàng rứt từng sợi tóc, từng mảnh da. Bao
nhiêu ngày ở trong hang phải chịu cực h́nh như thế. Mặc dầu vậy
chàng cố len lỏi đi hết gốc hang này, lại ḍ đi sang gốc hang
kia mong t́m một lối thoát.
Chợt một hôm chàng lần tới một chỗ nọ có một tia ánh sáng lọt
vào. Chàng vui mừng khấp khởi. Nhưng về sau mới biết đó chỉ là
một lỗ thông thiên chứ không phải là cửa hang. Tuy vậy chàng
cũng cố vịn vào vách đá trèo lên để vượt ra ngoài. Nhưng sức
chàng đă yếu lắm, đă năm bẩy lần leo lên được vài ba sải tay,
rồi lại ngă xuống chỗ cũ.
Một hôm, trong khi nằm ngất trong hang, chàng thấy một ông cụ
đầu tóc bạc phơ, tay cầm một cái ŕu và một ḥn đá thần đến gần.
Ông cụ bảo:
- Ta là thần núi, thấy con khổ cực quá nên đến cứu con đây! Ta
cho con một cái ŕu. Nó sẽ cho con cơm ăn, áo mặc. Ta cho con
ḥn đá thần này. Con mang ŕu mài vào ḥn đá này th́ lưỡi ŕu sẽ
sắc. Con kỳ ḥn đá này vào da, da sẽ trở nên trắng trẻo và đẹp
đẽ. Cuối cùng ta cho con viên thuốc nó sẽ cho con sức khoẻ vượt
hang.
Nói xong, thần núi chống gậy đi mất. Mồ Côi tỉnh dậy, nhặt viên
thuốc bỏ vào mồm. Tự nhiên thấy người nhẹ nhơm lạ thường. Chàng
giắt cái ŕu và ḥn đá vào thắt lưng, rồi leo theo vách thẳng
lên lỗ thông khác. Khác với những lần trước, lần này chàng trèo
nhanh thoăn thoắt, chỉ một lát đă tới lỗ thông hơi và nh́n thấy
ánh sáng ở bên ngoài. Chàng nhắm mắt lại một lúc rồi đu người ra
khỏi hang.
Chàng lần xuyên qua rừng. Đến quá trưa, tới bờ một con sông cái.
Chàng men bờ, xuôi theo ḍng. Đi được một quăng, chàng gặp một
ông cụ tiều phu. Nh́n thấy Mồ Côi mặt mũi gớm ghiếc, đầu không
c̣n sợi tóc, da dẻ sần sùi, hai vành tai sứt lở, áo quần rách
nát, ông cụ bỏ chạy. Mồ Côi đuổi theo kể mọi lỗi gian lao của
ḿnh cho ông nghe. Ông cụ bảo giúp ḿnh đốn củi và phát nương
rồi sẽ đưa về nhà.
Mồ Côi liền lấy cái ŕu ra mài vào ḥn đá thần. Cái ŕu trở nên
rất sắc, chàng chỉ chặt một lúc đă được một đống củi chất đầy cả
một gian nhà. Tối hôm ấy, chàng được ăn nghỉ ở nhà ông cụ.
Ông cụ có sáu cô con gái. Cả sáu cô gái đều đă đến tuổi lấy
chồng. Thấy bố dắt về một chàng trai gớm ghiếc, các cô con gái,
trừ cô út, đều tránh xa. Họ nói với bố đuổi ngay ra khỏi nhà.
Ông cụ phải mắng măi các cô mới chịu im. Cuối cùng các cô bảo bố
cho Mồ Côi ra ở lều ngoài nương để chàng vừa phát thêm rẫy vừa
coi lúa. Hàng ngày các cô sẽ luân phiên nhau đưa cơm, bắt đầu từ
cô cả.
Để khỏi giáp mặt với Mồ Côi, cô cả đem một cái mơ treo lên một
gốc cây ở đầu mương cách lều khoảng một trăm bước. Cô gơ mơ một
hồi ba tiếng rồi đặt cơm ở gốc cây, gọi Mồ Côi đến lấy cơm ăn.
Đoạn ba chân bốn cẳng quay trở về nhà, không cần biết rằng Mồ
Côi có nghe hay không. Lần lượt bốn cô em tiếp sau cũng bắt
chước làm như cô chị. Duy chỉ có cô út đến lượt ḿnh đưa cơm, cô
không bỏ nắm cơm ở dưới gốc cây, cũng không gơ mơ như các chị,
mà đi vào đến tận lều, trao tận tay Mồ Côi. Trong khi Mồ Côi ăn
cơm, cô ngồi lại hỏi thăm sức khoẻ, quê quán, gia đ́nh của
chàng. Cô cố ư ngồi chờ cho Mồ Côi ăn xong rồi mới về nhà.
Từ ngày ra ở lều, Mồ Côi vẫn làm việc như ông cụ dặn. Sáng nào
chàng cũng mài ŕu thêm sắc để chặt được nhiều cây. Chiều nào
chàng cũng ra suối tắm, lấy ḥn đá thần kỳ vào người, quả nhiên
da dẻ chàng dần dần trở lại hồng hào, xinh đẹp hơn trước.
Bẵng đi một thời gian, chàng không thấy cô út đến đưa cơm. Tự
nhiên thấy buồn buồn nhơ nhớ, chàng cho là cô út cũng bắt chước
các chị đặt cơm nắm ở gốc cây, rồi vội vă trở về nhà ngay, không
biết cô út bận sang nhà bà cô ở làng bên.
Sau đó ba tháng cô út lại về nhà bố. Cô lại đem cơm vào lều cho
Mồ Côi nhưng cô không thấy chàng Mồ Côi xấu xí mọi ngày mà chỉ
một chàng trai mặt mày sáng sủa, da dẻ hồng hào, đầu tóc gọn gẽ
th́ thấy ngạc nhiên, vội hỏi :
- Chàng là ai ? Chàng ở đâu đến ? Chàng có biết cái anh Mồ Côi
bị ăn mất hai bàn tay, rứt hết mái tóc trước đây coi nương ở lều
này không ?
Biết là cô út không nhận ra ḿnh nữa v́ là ḿnh đă nhờ đá thần
thay đổi nhiều lắm. Nhưng Mồ Côi chỉ gật đầu chào cô út, không
thưa, không rằng. Cô út hỏi tới hai ba lần mà chàng chỉ cười chứ
không nói một lời. Thấy vậy cô út đặt nắm cơm xuống sàn, quay ra
cửa nh́n về phía rừng gọi Mồ Côi. Cô gọi tới hai ba tiếng, vẫn
không có tiếng trả lời.
Gọi xong cô út xuống thang đi vào rừng. Cô t́m khắp bốn góc
nương lại hú gọi luôn mồm nhưng vẫn không thấy. Cô đành chạy một
mạch về nhà.
Ngày hôm sau, đến lượt cô cả đi đưa cơm. Cô út xin đi thay. Cô
định hôm nay phải t́m cho bằng được Mồ Côi mới thôi. Nhưng cô
lại chỉ thấy anh chàng trắng trẻo hôm qua. Cô hỏi nhưng chàng
trai chỉ cười đáp lại chứ không nói. Cô đặt nắm cơm xuống sàn
rồi quay ra cửa định vào rừng t́m. Lần này Mồ Côi không thể làm
thinh được nữa, chàng nói:
- Cô út ơi! Cô không phải đi t́m nữa. Xin cô thứ lỗi v́ tôi đă
làm cô mất công t́m kiếm. Bây giờ tôi đă biết hết ḷng dạ của cô
đối với tôi rồi. Tôi chính là cái anh Mồ Côi mất tai mất tóc
ngày nọ đây.
Cô út quay lại, hết sức ngạc nhiên, cô nói:
- Chàng đấy à ? Sao chàng thay đổi thế này ?
Mồ Côi sung sướng trả lời :
- Cô út ạ ! Nhờ có ḥn đá thần này mà tôi đă dần dần trở lại
lành lặn như thế này đây.
Rồi chàng kể lại cho cô út nghe những việc làm trong thời gian
qua . Từ hôm ấy, ngày nào cô út cũng thay các chị vào nương đưa
cơm, các cô chị rất thích không cần hỏi duyên cớ v́ sao. Duy chỉ
có ông cụ th́ hơi lấy làm lạ. Một hôm ông lẻn thi theo ŕnh xem
cho rơ sự t́nh.
Nấp ở trong bụi, ông cụ không thấy anh chàng Mồ Côi xấu xí hồi
nọ, mà chỉ thấy một chàng trai trẻ đẹp, nói nói cười cười với
con gái út của ḿnh. Chờ cho con về, ông cụ vào lều hỏi xem
chàng trai nọ là ai. Sau khi nghe kể, ông cụ mới rơ chàng trai
chính là anh chàng Mồ Côi mất tai, mất tóc.
Tối hôm ấy, ông cụ gọi cả sáu cô con gái lại hỏi :
- Anh chàng Mồ Côi ở với ta đă lâu ngày. Chàng rất chăm làm và
làm rất khoẻ. Bố vừa lên nương xem th́ thấy một ḿnh chàng không
những đă trông nom rất chu đáo nương lúa, nương ngô, mà c̣n phát
gốc, chặt cây, được rất nhiều nương rẫy. V́ vậy, bố rất mến, bố
muốn kén chàng vào làm rể nhà ta. Có đứa nào bằng ḷng lấy chàng
không ?
Nghe bố nói, năm cô chị nh́n nhau nhổ nước bọt ph́ ph́ và đều
trả lời:
- Bố mẹ đừng nghĩ quàng xiên như vậy. Chúng con không bao giờ bỏ
phí cái tuổi thanh xuân, dấn thân làm vợ một chàng "người không
ra người, quỷ không ra quỷ !"
Ông cụ hỏi cô út, cô đỏ mặt đáp :
- Cha mẹ muốn gả cho chàng, th́ con cũng xin vâng. Ông cụ nh́n
vợ, rồi nh́n cô út ân cần nói:
- Vậy ngày mai, chúng ta sẽ sửa soạn làm lễ cưới đón rể cho con
gái út của chúng ta.
Sáng hôm sau, cả nhà ông cụ sửa soạn lễ cưới cho con út, tất cả
họ hàng và xóm làng đều rất ngạc nhiên. Họ x́ xào bảo nhau:
- "ông cụ khéo lẩn thẩn, sao lại gả cô út trẻ đẹp, hiền lành,
cho cái anh chàng xấu xí ấy." Nhưng buổi đón rể đă làm cho tất
cả người họ, người làng , cũng như năm cô chị đều hết sức ngạc
nhiên và ghen tị. Đi bên cạnh cô út không phải là chàng Mồ Côi
xấu xí, mà là một chàng trai trẻ đẹp, vóc người vạm vỡ, da dẻ
hồng hào, mặt mày sáng sủa, đầu tóc gọn gàng và nổi tiếng đốn
cây, làm rẫy rất khoẻ.
o0o
|
