lộn quanh căn phòng của họ trên tàu - Em luôn lo lắng vì thị trường chứng khoán là đúng.
- Harry, rồi sẽ ổn cả thôi - Đã bao lần nàng nói như vậy trong hai mươi tư giờ qua. Nhưng nàng cần phải tỏ ra điềm tĩnh và hơn thế, lạc quan trước tương lai. Vì Harry, nàng phải làm như vậy.
- Tối đa trong ba tháng nữa, nhà băng sẽ thu hồi biệt thự và ô tô - Mặt Harry trắng bệch, dài ra, đôi mắt lộ vẻ đau đớn - Mọi cửa hàng trong thành phố sẽ đến đòi nợ. Anh không thể trả nợ nhà băng bằng các khoảnh đất chúng ta đã mua. Katie, chúng ta sẽ mất hết. Chúng ta sẽ phải ra ngoài đường.
- Chúng ta sẽ về trang trại - ơn Chúa, Harry đã để trang trại mang tên nàng. Trang trại sẽ không bị đụng tới. Chúng ta sẽ bán chuỗi ngọc trai của em và cả những áo khoác lông chồn nữa. Tình hình sẽ thay đổi - Katie vẫn không hoảng sợ.
- Lại về trang trại ? - Harry ngừng bước nhìn chằm chặp vào Katie - Trở về nơi chúng ta bắt đầu.
- Anh mới hai mươi tư tuổi, Harry. Anh có thể bắt đầu lại từ đầu, như một ngày cách đây sáu năm chúng ta ngồi lên chiếc ô tô cà khổ khởi hành đi Texas. Hiện giờ ta vẫn hơn ngàn lần ngày ấy. Bởi ta còn có trang trại và kinh nghiệm của sáu năm qua.
Harry im lặng. Anh cũng không phản đối khi Katie quyết định đổi hai buồng sang trọng của họ trên tàu Pullman lấy ba giường ngủ khiêm tốn. Nàng hứa với Carmen - đang bị suy sụp trước viễn cảnh phải rời gia đình Newhouse - rằng sẽ giúp chị tìm ngay một việc khác.
- Chị rất được việc, Carmen ạ, - nàng an ủi, - gia đình nào cũng sẽ vui mừng đón tiếp chị.
Tờ Dallas Morning News nói rằng việc kinh doanh trong cả nước về cơ bản vẫn bình ổn. Chỉ có các "nhà đầu tư nghiệp dư" mới bị thua đau. Trung tâm thương nghiệp và tài chính vẫn lạc quan về tình hình kinh tế, mặc dù báo chí toàn quốc cho rằng đó là thảm hại. Trong năm qua, nhiều công ty đã đến Dallas. Ngành công nghiệp xây dựng của thành phố đang bùng nổ. Những ngành khác vẫn cảm thấy an toàn - hay là giả vờ cảm thấy an toàn.
Sự sụp đổ nhanh chóng, đối với Katie, cuộc sống như bị đảo ngược. Nhà băng đến tịch thu biệt thự, đồ đạc, chiếc xe Cadillae và cả chiếc Stutz Torpedo mới mua. Họ chuyển về trang trại. Katie vui mừng bởi nàng đã kiên quyết giữ chiếc xe Ford cũ kỹ, chiếc xe đã đưa họ tới Texas. Giờ đây, lần lượt từng cái một - những trang trại mà Harry đã mua bằng khoản tiền trả trước nhỏ xíu và những giác mơ táo bạo - bị nhà băng thu lại. Cùng với chúng, giấc mơ trở thành nhà buôn ngũ cốc của anh cũng tiêu tan.
Bất chấp không khí lạc quan đang tồn tại ở Texas, nhiều người vẫn không khỏi đau đớn. Người thất nghiệp tăng lên. Hàng ngày, Harry vẫn phóng xe vào Dallas. Chiếc xe Ford cà tàng là dây nối của họ với thành phố. Anh tìm kiếm việc trong những công ty môi giới, và nếu không được, anh đến xin việc cả ở cây xăng, hay công trường xây dựng. Anh chẳng tìm được việc gì. Anh không có những kỹ năng nhất định để làm nhưng việc chân tay đó. Thậm chí những người thợ mộc, thợ nề, thợ điện có nhiều kinh nghiệm cũng đang bị giảm lương.
- Mẹ kiếp, lẽ ra anh phải vào trường luật - Anh bảo Katie khi họ ngồi trong bếp vào một buổi tối tháng Hai giá rét, sau khi Katie đã cho Leo và Joanne đi ngủ - Một người đàn ông phải có một nghề để thành đạt trong cái thế giới hiện đại này. Anh bảo em này, Katie. Leo sẽ học trường luật. Anh biết rằng tiền đồ có vẻ mờ mịt, nhưng rồi chúng ta sớm muộn cũng sẽ thoát ra khỏi. Leo sẽ là một luật sư và nó sẽ không bao giờ phải đối mặt với những cái mà chúng ta phải gánh chịu hôm nay. Còn Joanne sẽ là một cô giáo.
- Chúng ta sẽ giao một vụ ngô, - Katie mệt mỏi nói - Nếu làm ăn cẩn thận, chúng ta sẽ còn đủ tiền cho việc đó.
- Jeff nói rằng chúng ta vẫn còn gặp may, bởi không phải cầm cố - Katie đau đớn thấy chồng bị vỡ mộng một cách nhục nhã. Anh ấy quên những khoản thuế phải nộp. Anh ấy biết rõ là nhà băng sẽ không cho vay nữa.
- Mau ra bảo em trồng một ít rau trong vườn vào mùa xuân tới. Chúng ta sẽ có cái ăn ngay và để dành cho sau này.
- Tại sao anh không thấy sự tụt giá đang tới nhỉ? - Harry dằn một nắm đấm trên bàn - Lẽ ra anh phải thấy nó chứ ?
- Chúng ta sẽ cố gắng, Harry, chúng ta đã có những năm tháng tuyệt vời. Chúng ta sẽ qua được những năm tháng nghiệt ngã. Báo chí ở Dallas chẳng đã cho rằng đấy chỉ là một bước lùi nhỏ đó sao ?
Katie đã cố gắng một cách vô ích khi tìm chỗ làm trong cửa hàng bán quần áo phụ nữ hay cửa hàng bách hoá nào đó, mặc dầu nàng biết rằng lòng tự hào của Harry sẽ bị tổn thương nếu như anh phải trông nom con cái trong khi nàng vào thành phố làm việc. Tuy vậy nàng cũng chẳng tìm được việc gì cả.
Khi nhà băng từ chối cho họ vay tiền vào mùa xuân, Katie và Harry đi từ hiệu cầm đồ này sang hiệu cấm đồ khác cho đến khi tìm thấy một người đặt giá cao nhất cho chuỗi hạt trai của nàng. Vài ngày sau, đến lượt những chiếc áo khoác lông. Số tiền này giúp họ có khả năng gieo trồng một vụ ngô.
Một lần nữa, họ lại làm việc từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn. Katie và Maura đã thành lập một thời gian biểu để thay nhau trông bốn đứa trẻ và làm việc ngoài đồng. Như mọi năm, họ lại lo lắng về giá ngô khi mùa thu hoạch đến. Giá cả mọi thứ hình như đang giảm xuống. Jeff đã bỏ nấu rượu lậu sau một vụ kinh hồn tháng trước. "Trông Jeff sẽ không bảnh lắm đâu trong bộ quần áo kẻ sọc”* Maura hài hước khi kể cho Katie và Harry về sự đụng độ của Jeff với các thám tử Liên bang.
Cuối năm, giá dầu mỏ ở Texas tăng vụt. Harry tự nguyền rủa mình vì đã không đầu tư vào ngành này. Khi mùa thu hoạch đã xong, anh bắt đầu cố tìm một chỗ làm trong ngành dầu mỏ. Cùng với những con người tuyệt vọng khác, anh xếp hàng đợi suốt đêm trong giá lạnh để đưa một lá đơn xin việc. Nhưng những người có kinh nghiệm chuyên môn cũng đang cố gắng hơn anh để giành lấy việc làm.
Katie và Harry bóp bụng trả đủ các khoản thuế, an ủi rằng họ có thể xoay sở được, mặc dù thịt cá hiếm khi xuất hiện trên bàn ăn của họ và có những ngày họ thà đốt ngô để sưởi ấm còn hơn là dùng những đồng tiền dành dụm được để mua than. Harry kiếm được một con bò do giúp đỡ người hàng xóm sửa lại mái nhà (cộng thêm một ít tiền nữa). Leo, Joanne, Georgie và Willa thế là có sữa uống hàng ngày.
Dallas tự hào là thành phố có ít người thất nghiệp nhất so với bất cứ cộng đồng nào khác ở Texas hay Oklahoma, nhưng Maura nghi ngờ điều đó.
- Hãy mang niềm tự hào đó nói với những người đang nhịn đói xem.
- Ở Dallas vẫn có những người không bị tổn thương chút nào - Harry nói với vẻ cay đắng - Họ vẫn đi xem kịch, nghe giao hưởng và dự những vũ hội. Chúng ta thì chỉ đủ tiền để chơi Domino với Jeff và Maura.
- Nhưng thống đốc và Uỷ ban cứu trợ của bang đang kêu gọi sự trợ giúp của chính phủ đối với nông dân - Katie nhắc.
- Sẽ chẳng có gì đâu - Jeff nói với thái độ khinh khỉnh - Chính phủ đang tập trung giúp đỡ nước ngoài và những ngành công nghiệp giàu có của nước Mỹ. Hiếm khi họ để ý đến sự tồn tại của những người nông dân. Chúng ta cũng không đòi hỏi một sự ưu đãi nào, chỉ cần được cư xử tương ứng với các ngành nghề khác.
Qua một kế hoạch được vạch ra bởi những người trồng táo miền Tây Bắc vào năm 1931, những người thất nghiệp đứng ở các góc phố để bán táo. Phòng điều tra dân số coi những người bán táo này không phải là thất nghiệp. Ở Dallas, cũng như ở các thành phố, thị trấn khác trong cả nước, các cơ sở phát chẩn cháo và bánh mỳ vẫn hoạt động. Ở các trang trại, các gia đình sống bằng những thứ mà họ trồng được. Thịt, trứng và bơ không có mặt trên bàn ăn của những người thất nghiệp.
Giá bông giảm xuống còn năm xen một pao. Tháng sáu năm 1931, Dallas tuyên bố "Tuần lễ bông", khuyến khích phụ nữ địa phương không nên dùng nhiều đất như vậy để trồng bông ?
Đến vụ ngô cũng vậy, giá cả xuống thấp chưa từng thấy. Nhưng những văn tự cầm cố và thuế má lại vẫn dựa trên giá cả của những năm 20. Nhiều nhà băng bị thiệt hại vì sự đầu cơ ở thị trường chứng khoán đang thu hồi các khoản nợ mà nếu như vào những năm trước đây họ có thể cho kéo dài thời gian.
Katie và Harry đau lòng khi nhìn thấy cảnh sát dán các yết thị trục xuất. Họ đau lòng thay cho những trại chủ khi thấy một trang trại mà nhiều thế hệ của dòng họ đã ở đó, nay bị mang bán đấu giá. Tại một vài trang trại giàu có, hội Chữ Thập đỏ địa phương đã xây dựng các trung tâm thực phẩm để phát lương thực cứu đói cho những người nông dân.
Vài hôm trước ngày Giáng sinh, Katie và Harry đến nhà Warren dùng bữa tối. Hai gia đình đang chia sẻ với nhau những gì họ có. Maura tự hào khoe những quả cà chua trồng được trong một nhà kính nhỏ mà Jeff đã làm cho chị.
- Maura, thật là tuyệt - Harry thích thú nói - Chị phải nghĩ rằng chúng ta đang ăn trong một nhà hàng nổi tiếng.
- Ai đang ăn trong những nhà hàng nổi tiếng vào những ngày này - Nụ cười của Jeff thật mỉa mai - Tôi nghe nói Junio League vừa mở rộng các cơ sở phát chẩn của họ.
- Maura, những quả cà chua này chị trồng trong nhà kính thật à ? - Katie băn khoăn hỏi lại. Dường như nàng không tin vào những gì Maura vừa nói.
- Chị biết Jeff thích cà chua thế nào rồi còn gì. Nếu chúng ta phải sống dựa vào gạo, bánh mỳ và ngô thì anh ấy, có thể nói, sống dựa vào cà chua.
- Jeff, anh có thể hướng dẫn Harry và tôi làm một nhà kính không.
Katie đề nghị, sự phấn khích tràn ngập trong nàng.
- Chắc chắn rồi !
- Chúng tôi có thể trồng những thứ rau quả khác ngoài cà chua chứ ?
Niềm hy vọng ẩn chứa trong giọng nói của Harry là dấu hiệu để Katie hiểu rằng anh cũng có ý nghĩ như nàng.
- Tất nhiên, có thể trồng bất cứ thứ rau mùa hè nào. Nhưng tôi sẽ không thử trồng ngô. Bởi nó sẽ gây nên những vấn đề về không gian - Jeff đùa.
- Harry, liệu chúng ta có thể “làm ăn" bằng việc trồng rau mùa hè quanh năm không ? Như anh nói, ở Dallas vẫn có nhiều người giàu, và bằng mọi giá họ phải có cà chua như thế này trong những tháng mùa đông, hay là đậu Hà Lan, cà rốt tươi.
- Chúng ta sẽ bán cho các nhà hàng sang trọng, như Country Club, - Harry tự tin, - và tất nhiên, cả các gia đình giầu có, những khách hàng cũ của tôi, những người mà trước đây chúng ta bán rượu lậu cho họ.
- Tôi nghĩ là anh điên rồi đấy, - Jeff buồn bã nói.
- Hãy xem, ở Dallas có khối người muốn phung phí tiền của - Harry mường tượng ra một thị trường chưa hề được đề cập đến trong một thành phố ít bị tổn hại hơn bởi sự sụt giá khủng khiếp này - Phụ nữ vẫn đến cửa hàng Neiman - Marcus để mua một bộ quần áo với số tiền bằng cả một gia đình được cứu trợ trong một năm. Chúng ta hãy kiếm cho mình một ít tiền ở đó.
- Đó là một vấn đề phải bàn tính. Vì trồng để bán lại là chuyện hoàn toàn khác với vài quả bày trên bàn ăn cho chính mình - Maura mệt mỏi nói.
- Đối với Maura, đó là một công việc yêu thích, - Jeff xen vào.
- Bán rau xanh cũng sẽ là một công việc yêu thích đối với tôi - Katie nói - Một thứ tình yêu đối với những đồng tiền mà tôi kiếm được.
- Tôi không bao giờ đoán nổi những gì sẽ xảy ra khi tôi trồng cà chua. Đôi khi nó có quả, đôi khi không.
- Chúng ta sẽ học những điều cần biết, - Katie nói với vẻ tin chắc - Đây là những tháng buồn tẻ ở nông thôn. Chúng ta có gì để mất nào ?
- Tiền - Jeff nói - Tốt hơn là hãy lo làm sao có thể trồng ngô vào mùa xuân - Anh hết nhìn Harry lại nhìn sang Katie, thoáng có vẻ bực tức.
- Katie, chị là người thực tế, chị hãy nói cho Harry biết là anh ấy sẽ không đủ tiền để làm một vườn kính lớn. Điều đó có nghĩa là cần rất nhiều gỗ xẻ và khung và kính v. v...
- Chúng tôi có nhiều gỗ xẻ nằm trong kho từ thời bà Amelia - Harry nhớ lại. Bà ấy định làm hàng rào mới nhưng không đủ tiền thuê nhân công. Hãy giúp chúng tôi làm một khu vườn đi, Jeff. Chúng tôi sẽ chia lợi nhuận cho anh, tất nhiên là nếu anh rảnh rỗi.
- Một giấc mơ phù dung - Maura kéo dài giọng - Có việc gì bận rộn với bất cứ ai trong chúng ta bây giờ đâu Jeff, hãy giúp họ làm vườn đi.
Ngày hôm sau, Harry và Jeff bắt đầu làm khung nhà kính. Rất xót tiền xăng, nhưng đã xác định phải biết về kỹ thuật làm vườn, Katie và Maura phóng xe vào thư viện Dallas để đọc và hỏi về nuôi trồng và bảo quản rau quả. Đây không còn là một vài quả cà chua trên bàn mà là cả một phương pháp kinh doanh mới.
Nấn ná sau bữa tối, khi bọn trẻ đã ngủ yên trên tấm chăn trải trước lò sưởi, bốn người lớn thăm dò triển vọng của công việc mình sắp làm :
- Này, để có đủ số lượng bán là rất khó khăn - Jeff cảnh cáo đến hàng chục lần. Anh phải làm việc mười sáu giờ một ngày.
- Hãy bảo chúng tôi phải làm gì, tôi sẽ làm theo - Katie bướng bỉnh nói.
Jeff giải thích rằng họ không những phải có được nhiệt độ thích hợp cho nhà kính mà còn phải tạo những điều kiện tốt nhất cho đất.
- Hãy chỉ cho tôi phải làm gì, - Harry nói, - anh và cả Maura nữa. Chúng tôi sẽ học cách phải làm như thế nào trên một diện tích lớn với những cái mà Maura đã làm ở diện tích nhỏ. Tôi nói với anh rằng : Tiền ở đây đấy.
Sáng hôm sau, Harry và Katie để Leo và Joanne ở nhà với Maura, phóng xe vào Dallas. Với sự tính toán trước, họ thăm gian hàng nông nghiệp, kiểm tra giá cả những thứ - định mua. Katie cố gắng bình tĩnh trước những món tiền sẽ phải chi ra.
Sự khó khăn đầu tiên xuất hiện khi thấy giá kính cao hơn họ tưởng rất nhiều.
- Quỷ quái ? - Tay Harry nắm chặt vô lăng khi họ từ thành phố trở về trang trại - Giá cả mọi thứ đều hạ, tại sao giá kính lại cao như vậy.
- Dù sao chúng ta cũng mua - Katie mím môi nói.
- Sao ? - Harry thách thức với thái độ hài hước - Em có một chuỗi ngọc trai khác giấu kín mà anh không biết à. Hay có ai đó đến mua quyền khai thác dầu ở trang trại.
- Chúng ta sẽ tìm ra tiền - Katie quả quyết - Và em cũng không có ý định in chúng - Nàng nói thêm, giọng đùa cợt.
Khi họ dừng lại ở nhà Warren để đón con, Katie than phiền về chuyện không mua được kính.
- Hay là thu bớt kích thước của nhà kính lại - Maura gợi ý.
- Chúng tôi cần kích thước đó để đảm bảo đủ hàng hoá bán ra - Harry nói - Chỉ cần một nửa số cây trồng đạt kết quả, chúng tôi đã có thể đáp ứng đầy đủ các đơn đặt hàng.
- Maura, chị còn nhớ lúc chị bán cái giường Chippendale cho người buôn đồ cổ ở thành phố không ? - Katie hỏi, lục lọi tài sản trong đầu.
- Có chứ, số tiền đủ cho chúng tôi đóng thuế.
- Chúng tôi có vài chiếc ghế cũ trong kho. Chị còn nhớ Amelia thường nói rằng mẹ bà ấy không bao giờ vứt đi một món gì. Chí có cho rằng những chiếc ghế đó là đồ cổ không ? - Đột nhiên, Katie thấy hy vọng.
- Chúng ta sẽ cọ sạch chúng và đem vào thành phố - Maura nói - Có thể chúng không phải là Chippendale, nhưng chị cũng có thể thu được ít tiền từ đó.
- Tôi suýt nữa đốt hết chúng khi hết than vào tháng trước - Harry đăm chiêu - Bây giờ, có thể chúng sẽ giúp tôi đủ tiền mua kính.
Hai ngày sau, Katie và Maura vào Dallas, mang theo hai chiếc ghế lưng cong mà nàng tìm thấy trong kho. Mặc dù nàng lo lắng về những vết lõm và những vết thâm ở chân ghế và mặt trên của thanh ngang bị mòn vẹt, người buôn đồ cổ đã trả một giá làm cho Katie phải sững sờ. Tuy vậy, nàng thấy Maura vẫn lắc đầu. Họ vẫn chưa trả đúng giá, Maura làm tín hiệu như vậy.
- Tôi không biết, - Katie giả vờ không quan tâm - Có lẽ tôi. phải giữ chúng lại.
Hai bên mặc cả với nhau một lúc nửa, cho đến khi nàng vờ chấp thuận, mặc dù trong bụng run lên vì mừng rỡ. Lúc ra về, Maura giải thích rằng đôi mắt của ông ta đã báo cho chị biết đây là những đồ cổ thực sự.
Jeff trở thành cố vấn của họ. Anh hướng dẫn họ cách giữ cho nhà kính ấm áp trong những ngày đông giá lạnh.
- Anh nên dùng than vì anh có thể dự trữ nó khi mùa đã vãn và anh không phải lo lắng khi bị cắt điện. Anh nhớ cọ sạch tro ở bình đun nước hàng ngày. Anh phải chú ý đến không khí và tạo bóng râm. Anh phải đảm bảo không để dầy cây quá.
Jeff làm việc cùng Harry, bắc ống nước vào trong nhà kính để họ khỏi phải xách đến gẫy lưng. Anh giải thích một số loài rau cần được bảo vệ để tránh nắng mặt trời trực tiếp chiếu vào và cách làm việc đó.
- Chúng tôi đang tiếp thu thành quả của bốn thế hệ nông dân, - Harry bảo Jeff - Thêm vào đó, anh là một người giàu trí tưởng tượng.
Tôi là một người yêu đất đai. Nó đã thấm vào máu thịt.

o0o

Đầu mùa xuân, Katie và Harry mang chuyến hàng đầu tiên của họ đến với những khách hàng ở Dallas. Như Harry đã dự đoán, người mua không ngạc nhiên trước cái giá mà anh đòi. Cuối cùng, cũng đã le lói chút ánh sáng ở cuối con đường hầm họ đã sa vào.

Chú thích:
*  Ý nói quần áo nhà tù.

Chương 12

Khi Katie hàng ngày bận bịu trong nhà kính thì Harry chuẩn bị đất cho vụ gieo trồng vào mùa xuân. Mỗi tuần một lần anh vào Dallas để giải quyết công việc kinh doanh mới. Những ngày khác, anh làm việc ngoài đồng. Nhưng rõ ràng là anh không thể làm việc một mình. Anh nói với Katie, nên bỏ hoá cảnh đồng vụ này.
- Giống như Jeff, - Anh nhắc Katie trong bữa tối, có bầy những quả cà chua và đậu xanh tuyệt vời do họ trồng, - em luôn luôn nói người nông dân đã bóc lột đất đai của họ như thế nào. Đây là một dịp để cho nó nghỉ ngơi.
- Không, Harry ! - Katie choáng váng trước viễn cảnh không có vụ thu hoạch ngô.
- Chúng ta vứt tất cả vào vụ ngô, và khi thu hoạch, em thấy cái gì nào ? May mắn trả được thuế và dành ra được ít tiền để gieo trong vụ sau.
- Với một vụ ngô, em biết chắc là có lương thực để ăn, - Katie nói thẳng - Còn nữa, không có tiền mua than, chúng ta có thể đốt ngô thay.
- Thế em không có chút tin tưởng nào vào những gì chúng ta đang làm ở nhà kính à ?
- Em tin chứ ! - Katie thừa nhận. Nó không chỉ là những đồng tiền nàng mong đợi. Nó còn là niềm tin mới mẻ của Harry vào tương lai. Có thể nó không trở thành một ngành nghề lớn như anh đã mường tượng ra, nhưng nó mang lại hy vọng, và Harry cần điều này - Nhưng vụ ngô là một sự bảo hiểm. Thế giới sắp điên loạn, nhưng với trang trại, chúng ta có một mái nhà trên đầu và thực phẩm để ăn. Điều đó khiến em được ngủ yên.
- Em biết đấy, Katie ! - Harry gượng gạo nói - Anh sẽ rất sung sướng nếu như không bao giờ phải ăn một bắp ngô luộc nữa. Thậm chí anh cũng không muốn ăn ngô rang, dù chỉ một hạt nào nữa.
- Đừng nói như vậy trước mặt Leo và Joanne.
- Anh sẽ không ăn, - anh cười dịu dàng, - nhưng anh sắp phải thuê một công nhân. Katie, anh không thể gieo trồng một mình - Harry nói trước khi Katie có thể phản đối - Em chăm sóc cây trong vườn kính mười tám giờ một ngày. Dù sao chúng ta cũng có thể thuê được, với số tiền mà chúng ta sắp có.
Harry cố gắng kiềm chế niềm vui của anh. Katie hiểu, vì số tiền không là gì cả nếu so sánh với những khoản anh kiếm được trong thời kỳ hoàng kim ở thị trường chứng khoán. Nhưng đối với nàng, đó vẫn là một món đáng kể. Maura và Jeff cũng vậy.
Katie và Harry làm ăn thuận lợi, thậm chí cả khi họ phải cạnh tranh suốt mùa hè với rau và hoa quả trồng đúng vụ. Niềm vui của Katie trước tình hình tài chính của họ được cải thiện bị xen vào bởi những nỗi lo âu, vì sự tàn phá họ nhìn thấy ở khắp nơi. Lương của người lao động ở Dallas giảm từ ba mươi xen xuống còn mười tám xen. Hơn 18.000 người Dallas thất nghiệp đang trông chờ vào Bộ phúc lợi công cộng để sống. Ở Washington, 17.000 cựu chiến binh trong chiến tranh thế giới*, nhiều người trong số họ đem theo cả vợ con dựng trại ở gần điện Capitol, thề rằng sẽ ở đấy cho đến khi quốc hội quyết định trả ngay tiền lương cho những người lính.
Khắp cả nước, nhiều gia đình cố gắng sống nhờ vào số tiền trợ cấp hai đôla một tuần. Ở nhiều vùng rộng lớn, không có những cơ quan cứu trợ. Tổng thống Hoover coi sự viện trợ của Liên bang như là một sự làm hại đến lợi ích quốc gia.
Khắp cả nước, các ngân hàng đang phá sản. Những người gửi tiền xếp hàng dài, hy vọng rút được những món tiền dành dụm cả đời mình trước khi nhà băng cạn kiệt. Thậm chí cả các nhà băng lớn ở New York, Chicago và Detroit cũng đang phá sản. Thống đốc bang đã tuyên bố lệnh ngừng trả tiền để tránh những dòng người đổ xô về các nhà băng.
- Chúng ta chẳng phải lo lắng gì, - Harry hài hước pha chút cay đắng - Người nông dân nào mà lại có tiền ở nhà băng ?
Với hơn mười ba triệu người thất nghiệp, một triệu người ra đi, hy vọng một cái gì đó tốt hơn chỉ là điều Viển vông. Katie nằm không ngủ trong những đêm nghe radio đọc tin tức về những trẻ em đói khát, hàng triệu trẻ em phải bỏ học lang thang theo cha mẹ đi tìm việc. Nàng khóc thương cho những phụ nữ, trẻ em phải đào bới những thùng rác để tìm cái ăn. Tại sao Harry không hiểu rằng họ còn đang là những người may mắn.
Harry vẫn còn bị ám ảnh bởi sự thất bại của anh trên con đường tìm kiếm cái mà anh gọi là “một món tiền thực sự”.
- Tại sao em có thể thoả mãn với cuộc sống này, sau những gì chúng ta đã có ? - Anh quở trách Katie - Leo phải học ở trường nhà quê nhếch nhác. Anh muốn nó được học ở một trường tư thật tốt, giống như trường Terrell School giành cho con trai. Làm thế quái nào mà có thể vào được trường Harvard và trường Luật, nếu nó xuất phát từ một trường nhà quê thổ tả này !
- Leo mới lên bẩy. Chúng ta không phải lo lắng về trường Harvard từ bây giờ - Katie phản đối.
- Anh đã làm hại em, Katie, - Harry nói với một nỗi đau khổ, giống như một lưỡi dao đâm vào tim nàng - Anh đã làm hại những đứa trẻ.
- Anh không phải chịu trách nhiệm về cuộc suy thoái - Đã bao lần nàng nói như vậy trong hai năm qua - Và nó cũng không thể kéo dài mãi. Mọi người nói rằng Hoover sẽ không được bầu lại. Franklin Roosevelt sẽ là tổng thống vào tháng Ba tới. Mọi việc sẽ khác đi khi đảng Dân Chủ nắm quyền. Mọi người nói rằng bất cứ ứng cử viên nào của đảng Dân Chủ cũng sẽ thắng cử vào tháng Mười Một.
Kể từ khi Katie và Harry, lần đầu tiên nghe lời phát biểu của Franklin Roosevelt trên đài hồi tháng Tư, - khi ông kết tội chính quyền Hoover giúp đỡ những nhà băng và các Công ty lớn mà không làm gì giúp đỡ nông dân - nàng cảm thấy tràn đầy hy vọng.
Vài ngày trước hôm khai trường của Leo, Harry từ Dallas trở về với hai hộp các tông lớn.
- Anh mua cái gì đấy ? - Katie hỏi, giọng hơi khó chịu. Harry đã bỏ thói quen mua bán bốc đồng của anh nhưng Katie sợ rằng nó sẽ trở lại khi tình hình tài chính của họ được cải thiện.
- Một cuốn Bách khoa toàn thư - Anh tuyên bố với niềm vui sướng. Anh đặt hai thùng cactông lên bàn và bắt đầu mở một thùng.
- Sách cũ thôi, nhưng nó rẻ. Nếu Leo muốn biết điều gì bổ ích cho việc học tập ở trường thì nó sẽ thấy ở đây, tại nhà mình.
Anh kéo ra một tập của cuốn World Book và nói :
- Đây là sự đầu tư có ích cho những đứa trẻ, và cả cho chúng ta nữa.
- Tất cả chúng ta sẽ đọc - Katie nhẹ nhàng.
- Bọn trẻ đâu rồi ? Để anh cho chúng xem !
- Chúng ngủ qua đêm nay cùng với Georgie và Willa.
Harry cười.
- Ồ, đêm nay chúng ta có một mình.
- Phải, - Katie dài giọng.
- Chúng ta sẽ mở nhạc trong khi ăn tối, thậm chí chúng ta sẽ khiêu vũ.
- Cũng đã lâu rồi - Nàng nhỏ nhẹ.
- Em có còn nhớ tiếng Pháp không ? Hai lần một tuần, chúng ta sẽ chỉ nói tiếng Pháp trong bữa ăn - Harry tuyên bố - Để Leo và Joanne quen với tiếng Pháp. Nhưng tối nay thì không.
- Đốt nến trong bữa ăn hai lần một tuần - Nàng đề nghị. Đây là Harry của ngày xưa. Đã là lâu nàng không thấy anh như vậy - Với khăn trải bàn trắng thay cho vải dầu. Và hoa hồng đỏ hái từ vườn đặt trên bàn.
- Chúng ta sẽ giả vờ là đang ở Paris.
- Em còn nhớ căn phòng của chúng ta ở khách sạn Ritz không ? Có một thứ không bao giờ thay đổi - Anh nói với niềm tự hào - Không quan trọng gì việc chúng ta làm tình ở đâu : ở trang trại, ở London, Paris, ở ngôi nhà trong Dallas. Chúng đều gợi cảm như nhau.
- Anh đang diễn kịch cho em đấy à, Harry ? - Nàng trêu chọc.
- Anh đang thử.
- Thử nữa đi - Khuôn mặt nàng bừng sáng - Mình sẽ ăn sau.

o0o

Năm 1928, Texas đã thoát ra truyền thống - dân chủ của nó là bỏ phiếu cho đảng Cộng Hoà. Rõ ràng là điều đó sẽ không lặp lại trong năm nay. Không phải khi những thống kê nêu lên con số mười lăm triệu người thất nghiệp. Không phải khi những người nông dân chống lại sự tịch thu tài sản bằng súng ngăn và thòng lọng. Không phải khi Hoover khăng khăng "sẽ không có sự can thiệp của Liên bang trong các lĩnh vực xã hội và kinh tế, và những biểu thuế cao, một ngân sách được cân bằng, được ưu tiên hơn các chương trình phúc lợi".
Khì chiến dịch tranh cử được tiến hành, những người Cộng Hoà trở nên điên cuồng. Họ say sưa với việc gọi tên, chửi rủa tục tĩu. Bộ trưởng Nông nghiệp gọi Roosevelt là "kẻ dối trá tầm thường”. Bộ trưởng Hải quan cảnh cáo rằng : "Nếu Roosevelt trúng cử thì gia đình và cuộc sống của một trăm triệu người Mỹ có thể gặp hiểm hoạ". Tổng thống Hoover cảnh cáo rằng: "Vấn đề cơ bản sẽ định hướng cho cả dân tộc trong một trăm năm tới là liệu chúng ta có trung thành với truyền thống Mỹ hay là hướng tới những sự đổi mới", và ông ta kêu gọi chống lại “những vị thần dối trá, được trang điểm bằng những màu sắc cầu vồng của những lời hứa”.
Khi tiến hành chiến dịch tranh cử ở Texas, thống đốc Roosevelt hứa rằng một phần quan trọng trong chương trình của ông đối với dân tộc sẽ là "khôi phục lại sức mua cho nông nghiệp trong một nửa đất nước". Thiếu điểm này, các bánh xe của đường sắt và cả các nhà máy sẽ không thể quay nổi. Niềm hy vọng được nhen lên trong lòng các cử tri.
Vào tối hôm bầu cử, hai gia đình Newhouse và Warren ngồi quây quần với nhau nghe tin tức qua radlo. Katie chuẩn bị bữa ăn cho bốn người lớn. Bọn trẻ đã ăn trước và lên giường ngủ. Bốn người quyết định ngồi cho đến khi biết tin ai thắng cử.
- Nhiều người đi bỏ phiếu mà không thèm quan tâm đến cả hai ứng cử viên. Harry nói.
Anh đã đọc những điều Will Rogers nói chưa? - Jeff cười gượng - Ông ta nói rằng "Hầu hết cử tri có cảm nghĩ là, nếu như có thể, họ sẽ bỏ phiếu chống lại cả hai đảng”.
- Tôi thích Roosevelt, - Maura nói - Ông ta có vẻ là người có thể đưa chúng ta vượt qua cuộc khủng hoảng.
- Em không được chọn tổng thống theo những gì ông ta hứa hẹn - Jeff cáu kỉnh.
- Tôi hiểu Maura muốn nói gì - Katie nói, - Roosevelt là người có thể mang lại cho ta cơ hội. Điều đó dễ lan truyền. Chúng ta cần phải cảm thấy hy vọng.
Bốn người kiên trì ngồi trước radio nghe những thống kê về cuộc bầu cử. Đến gần tối đã có dấu hiệu tốt về Roosevelt. Ông ta giành được thắng lợi ở hết bang này sang bang khác. Đến khoảng 12 giờ 17 phút sáng, giờ miền Đông, tổng thống Hoover đã thua cử. Roosevelt chỉ bị thất bại ở sáu bang.
Giống như những người khác, Katie và Harry cằn nhằn rằng mãi đến tận ngày 4 tháng Ba, tân tổng thống mới bắt đầu điều hành đất nước. Tuy nhiên nàng cho rằng đối với Harry và nàng, cuộc sống đang được cải thiện. Ngay sau cuộc bầu cử, Harry thuê Jeff dựng cho mình một ngôi nhà kính thứ hai vì anh có cả một danh sách các khách hàng đặt mua. Anh gạt qua một bên sự ngượng ngập của Jeff khi được trả tiền công.
- Này, Jeff. Đó là một nghề. Ngày nay là thế. Tôi không trông chờ anh làm việc không công.
Cuốn tiểu thuyết của Jeff vẫn chu du trong thế giới các nhà xuất bản ở New york mà không có dấu hiệu gì của sự chào đời.
- Chúng tôi bỏ New York đến trang trại là để Jeff có thể viết được, - Maura buồn rầu nói với Katie trong khi hai người đàn ông đang làm việc chỗ nhà kính và bọn trẻ đang bò ra sàn nhà bếp chơi Domino và nhai bánh mì vừa nướng khỏi lò - Tôi nghĩ, nếu còn ở New York thì có thể chúng tôi sẽ biết cách xoay sở với cuốn sách. Nhà xuất bản cuối cùng đã giữ nó trong năm tháng và sau đó trả lại, kèm theo một lá thư.
- Nhưng anh ấy cũng đã suýt bán được, - Katie an ủi - có hai người biên tập đã nghĩ rằng Jeff có tài năng.
- Suýt cũng có nghĩa là không, - Maura lạnh lùng nói - Vấn đề chỉ là nhận hay từ chối. Nhưng tôi vẫn nói với Jeff, chúng ta không chết đói, chúng ta không phải ra đường như hàng triệu người khác, không có gì để ăn và cũng chẳng có gì để hy vọng.
- Sau lễ nhận chức của tổng thống, chúng ta sẽ thấy nhiều việc xảy ra - Katie tiên đoán.
Vào ngày 20 tháng Hai, buổi sáng, khi tất cả các nhà băng trong toàn quốc đều đóng cửa, hai gia đình cùng con gái họ tụ tập ở nhà Warren để nghe diễn văn nhậm chức của tổng thống Roosevelt. Katie thấy những lời của ông như bừng cháy trong tim nàng. “Hãy để cho tôi khẳng định niềm tin vững chắc của mình rằng cái duy nhất chúng ta cần phải sợ chính là sự sợ hãi”.
Katie nhìn chồng và mong rằng anh hiểu được họ nằm trong số những người Mỹ may mắn, vượt qua sự tàn phá khủng khiếp đang hoành hành khắp đất nước. Khi hàng triệu người đói khát, họ vẫn được ăn. Trong khi vô số gia đình không nhà cửa trôi dạt từ thành phố này đến thành phố khác, họ vẫn có một mái ấm trên đầu. Họ không phải cầu xin sự cứu trợ.
Tổng thống mới triệu tập ngay một phiên họp đặc biệt của Quốc hội, điều đó phản ánh qua diễn văn nhận chức của ông. “Dân tộc này đòi hỏi phải hành động, và hành động ngay bây giờ”.
Bốn ngày sau các nhà băng mở cửa trở lại. Đó là niềm hy vọng mà Roosevelt đã gây được trong nhân dân, số tiền gửi vào vượt quá số tiền rút ra.
Trong một trăm ngày tiếp theo sau, Roosevelt công bố chương trình “New Deal" của mình. Ông muốn Quốc hội thông qua luật mới, giúp đỡ những người thất nghiệp, nông dân, tạm dừng việc tịch thu nhà, huỷ bỏ lệnh cấm rượu. Nông dân hồi hộp chờ đợi những sự đổi thay.
Mùa hè đến, những người nông dân tổ chức đình công nhằm bao vây các thành phố để biểu lộ tình cảnh khốn khó của mình. Các xe tải chở nông sản vào thành phố bị nông dân mang súng ngắn và gậy gộc chặn lại. Lính tráng được huy động và bạo lực đã nổ ra. Ở một vài bang đã tuyên bố luật thời chiến.
Katie và Harry tức giận khi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Henry Wallace tuyên bố rằng, “vì vụ hè tới mùa màng sẽ bội thu nên giá nông sản sẽ xuống thấp chưa từng thấy”, Uỷ ban trợ giúp nông nghiệp (AAA) đang thiết lập quy chế để phá huỷ mùa màng* và lấy quỹ của ủy ban trả cho nông dân để bồi thường thiệt hại của họ.
- Tại sao lại có thể phá huỷ mùa màng trong khi hàng nghìn người đang phải nhịn đói đến chết ? - Harry nổi nóng.
- Đó là sự xúc phạm thần linh - Mặt Katie tái nhợt, đầy vẻ căm giận.
Nhưng Uỷ ban vẫn thực hiện những điều đã định và nhiều cánh đồng đã bị đốt cháy hoặc hoa màu bị cầy lật xuống đất.
Katie thấy cần phải bảo vệ cẩn mật ngôi nhà kính của nàng trong những ngày này. Nàng thích thú cái cảm giác thấy đất đai màu mỡ của Texas nằm dưới tay mình. Đây là mảnh đất đã cho họ cuộc sống, nàng nghĩ vậy, với lòng kính trọng vô biên. Cuối năm, nàng sung sướng khi thấy việc gieo trồng đã thay thế sự phá hoại.
Harry đang gắng sức đưa việc sản xuất của họ thành một ngành kinh doanh với tầm vóc lớn. Bằng sức mạnh của tính cách anh đã thuyết phục Jeff giúp anh dựng một ngôi nhà kính khác và giao luôn cho Jeff và Maura cai quản. Maura thừa nhận chị cảm thấy băn khoăn vì Jeff sẽ không còn thời gian viết lách vào giữa hai vụ gieo trồng. Nhưng chị cũng hiểu số tiền kiếm thêm đối với gia đình quan trọng như thế nào.
Katie tỏ ra hãnh diện mặc dù Harry cảnh cáo rằng họ đang đạt tới điểm đỉnh.
- Chúng ta không thể vượt quá hiện nay - Harry thất vọng nói - Katie, không có tương lai thật sự cho chúng ta ở đây đâu.
- Harry, chúng ta đang sống thoải mái. Đồng ý là chúng ta chưa có một chiếc xe Packard mới và em cũng chưa dám mua quần áo ở cửa hàng Neiman - Marcus, nhưng chúng ta đang sống tốt hơn bất cứ một gia đình nông dân nào ở đất nước này. Chúng ta đang để dành tiền.
Họ giấu tiền ở những chỗ bí mật trong trang trại vì họ không tin tưởng các nhà băng.
Ngày 12 tháng Ba, tổng thống đã nói với nhân dân, qua đài phát thanh, rằng giờ đây các nhà băng đã có thể tin cậy được. Katie vẫn quyết định đợi thêm một năm cho chắc chắn.
Anh đã gặp cái ngưỡng trong cuộc đời mình. Anh thấy tù túng, - Harry phàn nàn - Anh không thể vượt qua cái đường đó. Mẹ kiếp ! Một thằng đàn ông không thể sống mà không hy vọng một cái gì đó tốt hơn, lớn lao hơn hiện tại.
- Chúng ta đang vượt qua thời kỳ tồi tệ - Nàng an ủi chồng.
Nỗi buồn của Harry luôn thể hiện ra bên ngoài. Nàng có thể làm gì để giảm bớt nó ? Nàng không ngừng tự hỏi mình như vậy.
- Một khi khủng hoảng qua đi, và với Roosevelt trong Nhà Trắng, có thể chúng ta sẽ lại thịnh vượng - Nàng khuyến khích. Harry phải tin điều này. Nhưng chưa phải lúc này, còn chưa phải, Harry ạ.

Chú thích:
*  1914 - 1918.
* Một biện pháp đối phó tình trạng khủng hoảng thừa.

Chương 13

Trong suất mùa xuân và mùa hè, các tổ chức ở Dallas đã đấu tranh để thuyết phục "Uỷ ban kỷ niệm 100 năm Texas” rằng Dallas là sự lựa chọn hợp lý cho cuộc triển lãm. Nó phù hợp không chỉ vì có mật độ dân số lớn nhất bang mà còn vì là địa điểm gần nhất không chỉ đối với cư dân Texas mà còn đối với những người đến thăm từ các bang khác. Những người ủng hộ Dallas còn tuyên bố rằng nó là đại diện của Texas về những mặt tiến bộ nhất. Niềm hân hoan cực độ tràn khắp thành phố khi Uỷ ban đã chọn Dallas thay cho Houston và San Antonio. Giờ đây đã đến lúc chính quyển tiểu bang và chính phủ Liên bang huy động tiền nong cần thiết.
Katie biết rằng Harry rất phấn chấn trước những khả năng mà cuộc triển lãm mang lại cho thành phố. Nó sẽ là một sự kiện vĩ đại trong lịch sử ngắn ngủi của Dallas.
Harry thì vui mừng vì chính quyền tiểu bang đã hoàn thành dự thảo ngân sách. Hơn một năm nữa cuộc triển lãm - được ước đoán là có khoảng vài triệu khách - mới mở cửa. Nhưng khi xem xét quy mô của nó, Harry nghĩ đây thực sự là một hội chợ thế giới. Những người Texas thích kiểu thách thức như vậy. Và cả Harry nữa, anh đã là người Texas một trăm phần trăm.
Trong khi Harry tiếp tục bị ám ảnh bởi đất đai, Katie biết rằng anh lơ là đến canh tác. Chủ quyền đối với đất đai đã cuốn hút anh. Đất đai là vương quốc riêng của anh. Anh dám mơ ước được làm chủ một nửa Texas lắm. Bây giờ, anh bắt đầu kiếm những dải đất nhỏ và rẻ. Anh mua trả tiền ngay, như đã hứa với Katie.
Với bảy ngàn người làm việc ba ca ở công viên hội chợ Dallas để xây dựng toà nhà triển lãm kỷ niệm 100 năm, Harry đã đề xuất một chương trình phục vụ ăn trưa (để thêm vào công việc kinh doanh của họ) với Katie giám sát người làm còn Harry đảm trách khâu phân phối. Nhiều quán ăn đang được xây dựng để đáp ứng cho nhu cầu khách khứa, dù rằng đến tháng Sáu họ mới mở cửa. Harry đang mở rộng dịch vụ buôn bán rau quả hàng ngày của minh.
Có khoảng hai triệu vé hội chợ được bán trước. Thành phố Dallas đã chuẩn bị cho khoảng 150.000 khách ở lại qua đêm. Hiệp hội khách sạn Dallas đã chuẩn bị 5.917 phòng với giá từ một đến tám đôla cho phòng cá nhân và từ l,245 đến mười đôla cho buồng đôi. Ngoài ra còn có 858 phòng của các khách sạn không phải là thành viên của hiệp hội. Trường đại học Southern Methodist cũng cung cấp thêm nhiều phòng, trừ những phòng có sinh viên học hè ở. Có 27 trại du lịch với 629 ngôi nhà lá. Thêm vào đó là các nhà tư cũng sẽ cho thuê phòng. Ở góc phố South Haskell và Fitzhugh là trung tâm lều trại Texas, ở đó bán những căn lều có tường và sàn bằng gỗ.
Vào cuối tháng Năm, sự sôi đông ngày một tăng lên. Các câu lạc bộ và các nhà hàng ăn uống trương lên các ban nhạc có tên tuổi và các ngôi sao màn bạc. Ban nhạc của Freddy Martin sẽ mở màn múa biểu diễn ở khách sạn Bake. Còn George Raft sẽ là khách danh dự của buổi khai trương sòng bạc Freneh. "Quán ăn trên sân thượng" của buynđinh Santa Fe sẽ khai chương vào ngày 4 tháng Sáu.
Vào sáng thứ bảy ngày 6 tháng Sáu năm 1936, tất cả các nhà máy và tầu hoả rú còi hết cỡ vào lúc tám giờ để báo hiệu sự mở màn chính thức "Triển lãm 100 năm Texas" - một hội chợ quốc tế đầu tiên trong lịch sử được trang bị điều hoà nhiệt hộ. Hai ngày trôi qua, người người ùn ùn đổ về thành phố bằng tầu hoả, ôtô và những chuyến bay mới. Cùng với những người dân Dallas và dân vùng phụ cận, họ đứng kín dọc các đường phố chờ đợi cuộc diễu hành.
Đúng mười giờ rưỡi, với mười sáu chiếc máy bay quân sự trên bầu trời, cuộc diễu hành bắt đầu dọc theo các đường phố chính, hướng về địa điểm hội chợ. Gia đình Newhouse và gia đình Warren đã đến rất sớm để cho bốn đứa trẻ được đứng ở hàng đầu người xem.
- Khi nào thì chúng ta đi hội chợ ? - Joanne hỏi, thèm thuồng nhìn đám rước.
- Một vài tuần nửa - Harry đáp.
- Họ có kẹo bông màu hồng không ? - Willa hỏi.
- Chắc chắn là có - Maura nói một cách nghiêm túc.
Cuộc diễu hành được dẫn đầu bằng tám cảnh sát đi mô tô. Theo sau họ là sáu người cưỡi ngựa, mang sáu lá cờ tượng trưng cho lịch sử bốn trăm năm của bang. Vị Đại nguyên soái đi chiếc xe đầu tiên. Đằng sau ông là hai mươi lăm đội biệt động Texas cưỡi trên lưng ngựa. Sau nữa là ban nhạc Hải quân Hoa Kỳ vừa đi vừa chơi bản nhạc Những con mắt của Texas. Thống đốc bang và cảnh sát trưởng khu vực Dallas dẫn theo đoàn tuỳ tùng cao cấp.
- Kia là Bộ trưởng Thương mại Daniel Roper, - Harry chỉ, ngạc nhiên là một thành viên của chính phủ cũng có mặt ở đây.
Bây giờ đến lượt các đại diện của lực lượng vũ trang. Mười hai ngàn vệ binh quốc gia giữ trật tự trong khi đoàn diễu hành dài tới ba dặm đang chầm chậm tiến về phía trước.
- Anh đoán hôm nay có bao nhiêu người đến đây ? - Katie hỏi khi nhìn đám đông cuồng nhiệt.
- Ít nhất cũng khoảng một phần tư triệu, - Jeff đoán - Đây là một ngày đẹp nhất trong lịch sử Texas, kể từ khi Sam Houston đánh bật những người Mêhicô ở San Jacinto một trăm năm trước.
Ngay từ ngày đầu tiên, rõ ràng là cuộc triển lãm “Một trăm năm Texas" sẽ thành công. Có thể nó không mang lại nhiều tiền nhưng sự quảng cáo cho Dallas là vô giá. Sáu ngày sau khi khai trương, tổng thống Roosevelt và vợ ông đến Dallas và được khoảng nửa triệu người chào đón. Tổng thống và phu nhân đi thăm triển lãm bằng ôtô và dừng ở Cotton Bowl. Tại đây ông đã đọc diễn văn.
- Cuộc triển lãm này không chỉ dành cho những người Texas mà là cho cả nhân dân nước Mỹ - Roosvelt tuyên bố.
Thu nhập ngày một tăng lên, Harry quyết định làm thêm hai phòng cho ngôi nhà ở trang trại, một là phòng ăn, một nữa là phòng ngủ.
Tất nhiên là Joanne rất khoái khi Leo chuyển sang phòng mới. Bây giờ Willa có thể đến thăm và ở qua đêm với nó.
Harry đặt mua dài hạn tạp chí Địa lý Quốc gia cho tụi nhỏ và hai tạp chí thể thao với hi vọng rằng Leo sẽ thích môn bóng chảy. Anh cũng đặt mua cho mình tạp chí The Wall Street Journal Trong thời gian rỗi rãi ít ỏi anh đọc ngốn ngấu các tạp chí Nông nghiệp, Thương mại - bất cứ thứ gì giúp anh mở rộng kiến thức về lúa mì và các công ty điều khiển thị trường này. Anh vẫn nói với Katie rằng, lúa mì đối với thế giới còn quan trọng hơn cả dầu mỏ. Dù thế nào đi nữa, trong cái thế giới bí ẩn của ngũ cốc cũng sẽ có chỗ cho anh, nếu như anh đang tìm đúng chìa khoá để mở nó.
Đêm đêm, khi Katie đã ngủ, Harry nằm nhìn vào bóng tối. Anh không thể nào yên tâm được với chính bản thân mình khi chưa trả lại cho Katie và các con cuộc sống mà họ đã từng biết đến, trước cái ngày hãi hùng vào tháng Mười năm 1929.
Cuối mùa hè, qua một nhân viên nhà băng, Harry biết rằng có một khoảnh đất lớn cách trang trại vài dặm về phía bắc sắp được bán đấu giá. Sự quan tâm của anh lại tăng thêm khi anh thấy rằng mảnh đất đó rất thuận lợi cho việc trồng lúa mì.
Sáng hôm sau, anh đến tận nơi xem xét. Đó là một mảnh đất quá rộng lớn đối với anh, thậm chí - chỉ nghĩ đến việc đặt tiền cho nó. Anh đứng đó như đang thấy một vụ lúa tốt bời bời và nông sản tăng lên. Nó không đơn thuần chỉ do chương trình của Uỷ ban trợ giúp nông nghiệp mà còn bởi vì những trận bão bụi đen đã phá huỷ mùa màng của nhiều trang trại miền Trung Tây.
Anh biết rằng sư thiếu hụt lúa mì ở một số bang sẽ dẫn đến sự tăng giá. Thị trường là lĩnh vực anh rất quan tâm và có hiểu biết về nó. Anh không phải là người thích làm ra lúa mì mà chỉ là người thích điều khiển việc buôn bán nó. Anh nhớ những lời Pierre Simon nói - rõ ràng như thể mới hôm qua đây - rằng tài năng đoán trước sự lên xuống giá cả của anh sẽ giúp anh thành đạt trong buôn bán ngũ cốc. "Đó là khả năng thấy trước được tương lai. Khả năng đó làm nên sự khác biệt giữa phá sản và thành công lớn”.
Tự nhủ rằng mình đang hành động không phải vì tò mò, Harry đến thăm ông chủ nhà băng cũ của anh.
- Liệu mảnh đất ấy có thể bị chia ra thành những khoảnh nhỏ hơn không ? - Anh hỏi.
- Không đâu, - Ông chủ nhà băng nói, - nhưng nó cũng rẻ thôi, Harry ạ. Anh cũng biết đồng tiền ở đây khan hiếm như thế nào.
- Mảnh đất ấy quá lớn đối với tôi. Tôi đến với hy vọng mỏng manh là nó sẽ được chia ra làm nhiều phần.
- Hồi này anh khá rồi còn gì, - Ông chủ nhà báng nói, - làm ăn phát đạt, lại còn có tiền đền bù từ quỹ của Uỷ ban trợ giúp nông nghiệp. Nếu như anh muốn vay tiền, chúng tôi sẽ không từ chối.
- Cho tôi suy nghĩ đã, - Tim Harry đập dồn - Khi nào thì đấu giá nhỉ ?
- Sáng thứ hai, đúng tám giờ.
Harry đợi cho Ieo và Joanne đi ngủ mới nói vóc Katie về việc mua lô đất ấy. Đang rửa bát, nàng quay ngoắt lại nhìn anh chằm chặp với vẻ nghi ngờ.
- Làm sao anh có thể nghĩ đến chuyện mua một miếng đất lớn như vậy, Harry ? Chúng ta không có đủ tiền đâu.
- Anh đã thảo luận việc đó với Bill Randall ở nhà băng. Ông ấy biết chúng ta làm ăn khấm khá và nhà băng có thể cho chúng ta vay.
- Công việc kinh doanh cộng với trang trại nữa chứ? - Katie hỏi.
Harry nao núng. Katie nói đúng. Randall có ý bảo anh dùng trang trại làm vật bảo đảm cho món nợ.
- Chỉ một cú thất bát là chúng ta mất hết, Harry ạ. Làm sao anh có thể một lần nữa nói với em những điều đã nói ở lần phá sản vừa qua.
- Chúng ta đang sung sức, - Harry khăng khăng - Nhà băng sẽ cho chúng ta vay dài hạn. Khoản phải trả hàng tháng nhỏ thôi, chúng ta có thể xoay xở được. Và mảnh đất đó là...
- Chúng ta không thể đánh bạc, Harry. Một lần là đủ rồi. Anh có muốn trông thấy em cùng với Leo và Joanne phải ra đường không ? Sống trong cái lán bằng vải nhựa hay trong xác ôtô hỏng ? Em không để anh mang cuộc sống cả gia đình ta đặt cược đâu.
Katie không để lộ ra nhưng Harry hiểu. Trang trại mang tên nàng. Anh không thể dàn xếp gì với nhà băng mà không được nàng ưng chịu.
- Quên việc này đi, - Harry nói ngắn gọn.
- Anh còn phải có rất nhiều thứ kèm theo chứ không chỉ là một mảnh đất trồng múa mì để có thể trở thành một nhà buôn ngũ cốc. Katie nói thẳng - Anh cần phải có nhiều tiền.
- Anh đã nói với em, Katie. Quên nó đi, - Harry xô ghế đứng dậy - Trong nhà nóng như lò thiêu ấy, anh ra ngoài một lát đây.
Sáng thứ hai, đúng tám giờ, Harry có mặt trong cuộc bán đấu giá. Chỉ có một vài người tham dự.
Đúng như anh mong đợi, giá đặt thấp bất ngờ. Harry ngẩn ngơ đứng nhìn mảnh đất được bán đấu giá chỉ bằng một phần giá trị của nó. Tại sao Katie không nhìn thấy những tiềm năng trong mảnh đất ấy. Họ có thể dàn xếp để món nợ nhà băng kéo dài ra trong khoảng mười hay mười lăm năm.
Vài tuần sau, Harry vẫn không hết tiếc rẻ khi nghĩ đến mảnh đất đó. Rồi vào một buổi sáng tháng Mười nóng nực, sau khi lái xe vào Dallas để giao hàng. Harry ngồi ở cổng uống nước chanh và xem báo Morning News. Anh mở tờ báo đọc các tin quan trọng hàng đầu và đột nhiên cảm thấy bị sốc.
MỘT GIẾNG DẦU MỚI XUẤT HIỆN Ở BẮC DALLAS
- Đồ chó đẻ - ! Tay anh run lên khi đọc bài tường thuật trên báo. Mảnh đất mà anh định mua đã về tay một nhà khai thác dầu. Không phải là lúa mì mà là dầu; cái chất lỏng màu đen có thể làm cho họ giàu có.
Giận dữ, Harry đứng lên, gạt tờ báo sang một bên. Thất vọng anh đập mạnh cốc nước chanh xuống sàn nhà.
- Harry - Katỉe xuất hiện ở cửa, nét mặt lo lắng - Anh có làm sao không ?
- Anh không thể chịu được - Anh rít lên - Em nhớ mảnh đất mà em đã không để cho anh mua chứ ? Cái mảnh đất mà nhà băng đã hứa giúp đỡ tài chính cho chúng ta ấy ?
- Thế làm sao nào - Katie lo lắng.
Người chủ mới vừa tìm thấy dầu. Đầu óc em hẹp hòi đến nỗi em vừa đánh mất hàng triệu đô la. Lẽ ra chúng ta đã có thể giàu có. Tương lai Leo và Joanne đã có thể đảm bảo. Em đã trở nên nhỏ mọn làm sao. Điều gì xây ra với cái cô Katie mà tôi đã cưới mười ba năm trước vậy ?
Anh quay phắt đi, hầm hầm bước xuống bậc thang, ra ôtô. Anh muốn tạo ra một khoảng cách giữa anh và vợ, "Vì sự ngu đần của Katie, ta đã mất hàng triệu đôla".

Chú thích:
*  Tính theo trang điểm 100.
*  cách gọi Joanne thân mật.

Chương 14