Những Năm Ảo Mộng (The Valorous Years) -  Archibald Joseph Cronin Pages  1  2  Next   
Chương 4

Chẳng bao lâu khắp cộng đồng đă hay tin về sự thành công của Duncan trong việc trị lành bệnh cho Annie. Không có hoan hô, chỉ có sự lễ phép chấp nhận người bác sĩ từ xa đến, với ḷng ngưỡng mộ thành kính, và chứa chan hy vọng nơi anh những đức tính và tài năng tốt đẹp.
Những ngày dài ảm đạm đầy tuyết mà có lúc
 
Cronin's Birthplace - Rosebank Cottage

Duncan phải đi bộ hàng bốn mươi cây số để khám bệnh đă trôi qua. Anh trở về nhà phấn khởi và đói ngấu. Lúc nào cũng vậy, ngay khi anh vừa bước vào cửa, bữa cơm đă sẵn sàng cho anh, thịnh soạn và ngon lành. Duncan ngạc nhiên về việc Jeanne điều khiển việc bếp núc hoàn hảo và b́nh thản như thế.
Một hôm, hai tuần sau khi đến Strath Linton, anh bảo Jeanne:
- Jeanne ạ, người đàn ông nào lấy được em là đă lấy sự toàn bích hiện thân làm đàn bà đấy.
Cô quay đi để anh không nh́n được vẻ mặt ḿnh và giọng lạc đi một cách khác thường, cô nói:
- Anh thật sự nghĩ vậy à?
- C̣n thế nào nữa! (Giọng anh hơi đùa) Và khi nào ba em có về hưu, điều đó hẳn cũng sắp xảy ra, th́ ông sẽ gả em với một món hồi môn rộng răi.
Cô quay phắt lại anh, vẻ mặt bối rối và căng thẳng:
- Anh đừng nói thế, nó không giống với anh thường ngày chút nào!
- Ủa, Jeanne…
- Làm sao anh có thể lạc quan về tương lai của em đến thế ? Hơn nữa, anh không hiểu hoàn cảnh gia đ́nh em. Ba em đơn giản không thể về hưu. Ông không thể tự cho phép ḿnh làm điều đó. Nhà em không giàu, nhà em chẳng có ǵ cả, ngoài cái nhà này và những đồ đạc chứa trong đó. Ba em đă săn sóc bệnh nhân không phải để thu lợi; (niềm kiêu hănh đă trùm lên nỗi âu lo của cô) trong những năm sau này, nhà em c̣n thiếu nợ tiền thuốc rất nhiều. V́ vậy, khi anh nói một cách ngốc nghếch như thế về đám cưới của em…
Cô ngừng bặt, nước mắt lưng tṛng.
Mặc dù không thật hiểu là anh đă làm ǵ để cô mếch ḷng, nhưng Duncan cũng nhận thấy rơ là chính anh đă làm cho cô bị tổn thương và phiền muộn. Anh nói với cô, giọng hối lỗi:
- Anh rất tiếc, Jeanne ạ. Anh chỉ định pha tṛ thôi.
- Không, chính em mới thật ngu ngốc nên mới xúc động v́ những chuyện không đáng ǵ đấy. (Cô lùi ra và cố giữ cho giọng b́nh tĩnh trở lại) À! suưt nữa em quên, người ta mới gọi điện thoại cho anh ngay trước bữa trưa. Có người bị thương nhẹ ở nhà máy thủy điện Loch Linton. Ông Overton đă hỏi là anh có thể ghé qua đấy chiều nay không.
- Overton ấy à? Anh nhắc lại như một tiếng vọng… nhà máy thủy điện!
- Vâng! Nếu có khi nào người ta có thể moi ra tiền ở vùng này th́ chính ông ta sẽ là người bỏ chúng vào túi với sự bóc lột nhân công và cái đám vật liệu phế thải của ông ta.
 

oOo

Sau bữa ăn trưa, khi lên xe đi Loch Linton, Duncan có vẻ tư lự. Con đường ngoằn ngoèo dọc theo ngọn đồi đến tận cao nguyên bao quanh bởi những ngọn núi. Cuối cùng, anh đă tới đầu bên kia của thung lũng. Ở đó người ta đă tạo ra một quang cảnh khác lạ.
Những cái hồ nhỏ duyên dáng mà ngày xưa Duncan thường đến ngắm nh́n đă biến mất. Nó bị thay thế bởi một công tŕnh phá hoại tạo ra do bàn tay con người. Những dăy lều ảm đạm nằm dọc theo bờ hồ. Phần lớn cây cối bị đốn ngă thô bạo. Xung quanh có những ụ đất lớn mọc lên. Cặn bă đủ loại: vỏ hộp rỗng, vỏ chai vỡ ngổn ngang trên mặt đất. Một bên là ống khói đang phun khói và tàn lửa. Một bên là những cái máy trộn bê tông khổng lồ đang nghiền những vật liệu tạo nền móng cho nhà máy đúc nhôm.
Duncan đậu xe lại và đi theo con đường ṃn mới giăy cỏ về phía túp lều mang bảng “Văn pḥng. Cấm vào”. Ba người đang ngồi ở đấy: Overton, một người đàn ông to béo mặc đồ xanh công nhân và, anh ngạc nhiên tột độ khi nhận ra Leggat, luật sư ở Levenford.
Overton làu bàu đứng dậy:
- Măi bây giờ anh mới tới! Tôi tự hỏi không biết đến chừng nào anh mới chịu tới. Anh biết Leggat chớ? Ông ta là cố vấn pháp luật cho công ty. Và đây là Lem Briggs, đốc công của tôi.
Duncan chào Briggs và chỉ nh́n lướt qua Leggat.
- Tôi tưởng các ông có một người bị tai nạn. Anh bảo.
- Không có ǵ nặng lắm đâu. Joe phản đối. Chỉ có một cái cẳng bị bầm dập một chút. Một khúc gỗ không chịu nổi và một ít bê tông đă đổ xuống một tên ngốc đứng ngay bên dưới.
- Không phải khúc gỗ không chịu được mà là đă tuột ra khỏi dàn giáo. Leggat xen ngang.
Chỉ nghe giọng nói, Duncan cũng hiểu là người luật sư nói dối.
- Tôi có thể khám người bị thương chứ? Anh hỏi.
Người bị nạn nằm trên chiếc phản gỗ trong một pḥng ngủ tập thể bằng gỗ. Duncan xem xét thật lâu cái chân bị nạn. Rất nhanh, anh đă nhận ra dưới chỗ sưng, một chỗ găy rơ rệt.
- Không có găy xương đấy nhé. Overton gợi ư. Đây không phải là một trường hợp đ̣i bồi thường tai nạn lao động đấy chứ, phải không? Với biết bao nhiêu tiền đổ vào cái nhà máy này, tôi không c̣n tiền để cho phép ḿnh làm ba cái chuyện rởm đó đâu.
- Găy ngang xương chày. Duncan trả lời. Tôi sẽ viết báo cáo vào chiều nay.
Overton thốt ra một tiếng chửi thề.
- Cái cây ấy bị mục, ông Overton ạ. Người thợ nói. Tôi nghe nó kêu răng rắc. Có mọt trong hết phân nửa các thân cây chúng ta sử dụng.
- Câm mồm! Briggs rít lên.
- Lem! (Giọng Leggat trở nên ngọt ngào) Anh rất trung thành với công ty. Người ta đă không vô cớ gọi ông Overton là “người lương thiện”. Chàng trai đáng thương này sẽ hưởng lương nguyên tháng. Dù là chuyện này hoàn toàn do lỗi anh ta. Tất cả chúng ta đều hiểu chuyện này có thể xảy ra cho bất cứ ai (ông ta ngưng lại một lát) …c̣n về vật liệu, không sao có thể hoàn hảo được.
Joe “người lương thiện” liếc nhanh về phía người luật sư của ḿnh.
Trong khi đó, Duncan lo lắng cái chân bị thương và, với những ǵ có trong tay, anh cố làm một cái nẹp cố định sơ sài.
- Khá đấy, Overton b́nh phẩm với vẻ thán phục ngoài ư muốn. Tôi thật sự mừng là anh đă đậu bằng bác sĩ. H́nh như anh thường gặp con trai tôi?
Duncan gật đầu.
- À thế ! Đấy là đứa con trai mà tôi có quyền hănh diện! Với những hy vọng thăng chức ở viện Wallace và cái đám cưới rực rỡ vừa rồi, nó sẽ leo lên đỉnh danh vọng trước khi anh kịp ngạc nhiên (lăo ta xoa tay với vẻ khoái trá). Đương nhiên anh sẽ không tiến xa bằng nó đâu, Stirling ạ. Nhưng tôi không từ chối giúp anh một tay để có được một chỗ tốt mà tôi đă nhắm sẵn cho anh, miễn là anh không quá tham lam. Anh lănh của lăo Murdoch dưới đó bao nhiêu?
- Khá ít.
Duncan khép túi xách lại và Joe “người lương thiện” trâng tráo cười:
- Làm sao anh có thể ḥa hợp với một lăo già khốn kiếp như vậy? Nghe tôi bảo này, tôi nghĩ rằng công ty chúng tôi cần một bác sĩ, ở đây, sau khi đă sắp xếp xong. Anh đúng là mẫu người chúng tôi cần. Hăy suy nghĩ kỹ trước khi tôi bàn lại với anh điều đó. Trong khi chờ đợi, anh hút một điếu x́ gà nhé?
- Không, cám ơn! Tôi phải đi ngay.
Duncan tránh né nhiệt t́nh giả tạo ấy. Rồi, khi ra tới xe, anh đứng lại, lạnh lùng bảo:
- Bây giờ nếu ông chịu trả tiền tôi th́ giá là nửa guinée đấy.
- Sao?
- Trừ phi… (anh nh́n thẳng vào lăo ta) ông nghĩ là không đủ.
Joe “người lương thiện” cố gh́m lại sự bực bội của ḿnh, chậm chạp rút từ ví ra một tờ giấy bạc và đưa nó cho Duncan.
- Đây! (Lăo ta cố mỉm cười) Tôi đă bảo anh là một thanh niên đầy hứa hẹn mà. Tôi không trách anh định bỏ túi riêng một ít sau lưng lăo già khốn kiếp ấy. Tôi đă từng bảo anh mà, rồi sẽ có một ngày nào đó, chúng ta sẽ hợp tác tốt với nhau. Cho tôi địa chỉ của anh đi.
- Ông cứ t́m nó trong cuốn niên giám điện thoại. Duncan vắn tắt trả lời.
- Được, chắc chắn là tôi sẽ t́m ra anh khi nào tôi cần đến.
Lăo ta đưa tay ra bắt tay anh, bàn tay lăo ẩm ướt mồ hôi.
Khi đi về làng, Duncan không ngừng cọ những ngón tay của ḿnh như thể anh muốn xóa đi cái cảm giác nhờn tởm của cái bắt tay vừa qua. Cuộc tiếp xúc đă để lại cho anh một ấn tượng khó chịu, trái ngược với cái vẻ đồ sộ mà quang cảnh nhà máy đáng lư phải gây ra ở anh. Vở hài kịch bên cạnh đập nước ấy có vẻ mờ ám, đáng nghi ngại đối với anh. Và, anh cảm thấy một mưu mô nào đó được che giấu đằng sau sự mời mọc làm việc của lăo Overton. Anh định kể lại cho bác sĩ Murdoch nghe về cuộc gặp mặt cũng như những suy luận của anh về chuyện đó. Nhưng, nghĩ lại, cuối cùng anh cũng quyết định thôi không nói ǵ với ông cụ nữa. Chỉ nghe đến tên Overton cũng đủ làm ông cụ giận sôi lên rồi. Anh lẳng lặng bỏ tờ nửa guinée vào hộp trà để trên mặt tủ ly chén, nơi Jeanne vẫn thường cất tất cả những khoản tiền nhỏ do các lần thăm bệnh mang lại. Anh nghĩ thầm: ít ra, lăo Joe “người lương thiện” cũng đem lại được bữa cơm ngày chủ nhật.
Một tháng sau khi Duncan đến Strath Linton, bác sĩ Murdoch đă có thể đi lại được. Một buổi chiều, người được ủ kỹ, ông bác sĩ già vừa mới làm vườn được một chút xong th́ Duncan cũng về tới sau khi đi khám bệnh.
Ngay lập tức, t́nh trạng ngượng ngập kỳ quặc trong mối quan hệ mới nối lại của họ lại trỗi dậy. Bác sĩ Murdoch hiểu Duncan đă lăn xả vào công việc mới của ḿnh đến chừng nào, và trong thâm tâm, ông cũng nhận ra là ḿnh đă hiểu lầm về mối giao du hiện có giữa Duncan và Anna Geisler. Về phía Duncan, anh cũng rất tiếc về sự giận dữ mà anh đă biểu lộ với ông thầy thuốc già. Mặc dù cả hai đều rất muốn làm lành với nhau, nhưng không một ai trong họ chịu nói trước.
- Vậy là bác đă ra vườn được rồi, Duncan b́nh thản nói. Việc đó sẽ làm cho bác mau khỏe đấy.
- Mau khỏe, nói nghe hay! (Ông bác sĩ già cau có chỉ giản dị v́ muốn nói ngược lại anh thôi) Anh đă giết chết bao nhiêu bệnh nhân của tôi trưa nay rồi? Sau khi anh về trường, tôi phải điểm danh để nắm lại số người sống sót.
Duncan treo áo khoác và mũ vào mắc áo.
- Bác đă ra ngoài hơi lâu đấy. Bác đă đến giờ uống trà rồi. Em Jeanne đâu rồi bác?
Thật kỳ lạ là cô đă không chạy ra đón khi nghe tiếng anh gọi.
- Thôi im nào, anh bạn trẻ! Bác sĩ Murdoch bực bội gắt lên. Để cho con gái tôi yên. Lần này Relta sẽ dọn trà cho chúng ta.
Ngạc nhiên, Duncan đi theo bác sĩ Murdoch vào pḥng khách, ở đấy lửa đang reo bập bùng cháy trong ḷ sưởi. Gần như ngay lập tức, người hầu gái mang khay trà ra.
Duncan nói ra cảm nghĩ của ḿnh:
- Pḥng này có vẻ trống rỗng khi chúng ta chỉ có hai người như thế này.
- Con gái tôi đang sửa soạn. Bác sĩ Murdoch giải thích, vẻ mặt cau có. Tối nay nó đi dự dạ vũ.
Duncan cố giấu vẻ ngạc nhiên của ḿnh. Đương nhiên anh biết tối nay có một buổi dạ vũ, đó là một sự kiện quan trọng ở đây, nhưng Jeanne đă không bày tỏ ư định đi dự buổi dạ vũ ấy. Tuy nhiên, hẳn vẻ ngạc nhiên của anh vẫn lộ ra v́ bác sĩ Murdoch đă quay lại bảo anh:
- Rồi sao? Chẳng lẽ con bé không có quyền đi giải trí một buổi sau khi đă đầu tắt mặt tối suốt cả năm à?
- Th́… th́… cháu có nói ǵ đâu – Duncan lật đật nói – cháu chỉ định nói… là… là… là cháu không ngờ rằng… rằng… (anh khuấy tách trà của ḿnh lâu hơn cần thiết). Thế cô ấy đi dự dạ vũ một ḿnh à?
- Dĩ nhiên là không rồi! Có một anh chàng đă để ư nó từ bao năm nay đến đón nó.
Ngớ người ra, Duncan cố mỉm cười:
- Thế anh chàng ấy là ai vậy?
Bác sĩ Murdoch liếc nh́n anh một cách kỳ quặc:
- Alex Aigle, ông b́nh thản nói, một thanh niên rất khá, con của ngài John Aigle.

oOo

Duncan cố giấu không để lộ t́nh cảm của ḿnh. Anh chậm răi lôi tẩu thuốc ra và bắt đầu nhồi thuốc. Kỷ niệm về h́nh ảnh chàng trai mà anh đă gặp trên xe ca tối hôm ấy hoàn toàn đẹp đẽ. Chưa bao giờ Duncan nghĩ là Jeanne có thể có một người khá như vậy theo đuổi. Đối với anh, sự hiện diện của cô bên anh, đon đả và dịu dàng lo cho anh mọi chuyện là lẽ tự nhiên. Sự hiện diện của cô đương nhiên là một phần của vẻ duyên dáng quyến rũ của Strath Linton. Vậy mà, th́nh ĺnh lại xảy ra sự bất ngờ này… Duncan ngạc nhiên về sự tiếc nuối của chính ḿnh.
Anh đang mải nghĩ đến đó th́ Jeanne bước vào pḥng, mặc chiếc áo đi dự tiệc.
- Có c̣n tách trà nào không ạ? Cô vui vẻ hỏi.
Duncan quan sát cô. Trước đây anh chưa bao giờ thấy cô mặc ǵ khác ngoài những chiếc áo giản dị. Cái áo đầm bằng vải Tulle trắng cô đang mặc thật ra cũng khá giản dị, nhưng vẻ tươi mát và nhẹ nhơm của nó đă làm tôn lên dáng thanh mảnh của của tấm thân tươi trẻ, đă tô thêm một nét duyên dáng mới cho khuôn mặt vốn đă dịu dàng của cô. Tóc cô cũng được chải kiểu khác thường ngày. Những cánh hoa trắng được cài trong những lọn tóc nâu. Mắt cô long lanh v́ niềm vui khi nghĩ đến buổi dạ vũ.
- À, Jeanne. Duncan nói nhỏ. Cô thật xinh, xinh như những bông hoa cô cài trên tóc, đúng ra c̣n xinh hơn chúng nữa.
Th́nh ĺnh chuông cửa reo lên. Một lát sau, Alex được đưa vào pḥng khách. Cái áo khoác màu sậm và khăn quàng cổ vải soie trắng đă tạo được cho anh một dáng dấp khá sang.
- Chào bác. Cháu rất mừng là bác đă khỏe ra (anh ta quay sang Jeanne). Bản đầu, bản thứ năm, bản thứ chín và bản cuối cùng nhé. Và tôi báo trước là tôi không chịu để cô từ chối đâu! Nếu tôi không giao hẹn trước ngay bây giờ th́ tôi sẽ không c̣n được nhảy với cô lấy một bản nào hết.
Jeanne đỏ mặt:
- Anh sẽ làm tôi chóng mặt với những lời lẽ điên khùng ấy đấy. Anh biết bác sĩ Stirling chứ, Alex?
Aigle đưa tay ra bắt.
- H́nh như chúng ta đă có dịp đi chung một chuyến xe vào một buổi chiều.
Duncan ấp úng vài lời không rơ. Anh vốn không phải là người hoạt bát trong những buổi tiếp tân. Sự nồng nhiệt trong tiếp đón mà Jeanne và cha cô dành cho Alex Aigle càng làm anh thêm lúng túng. Aigle giúp Jeanne mặc áo khoác và Duncan, ḷng nặng trĩu, buồn bă nh́n họ ra đi, sóng đôi, tươi cười, và vui sướng.
Suốt buổi tối c̣n lại, anh cố chống lại cảm giác cô đơn lạc lơng và bực bội, hoàn toàn là bực với chính ḿnh. Rồi, đúng vào lúc anh định đi ngủ th́ Relta mang đến cho anh một bức điện tín.
Anh vội mở nó ra và đọc.
“Anh đă được nhận vào các cuộc nghiên cứu ngoại khoa của viện Wallace, Edimbourg. Hội đồng cũng dành cho anh chức Trưởng khoa cơ thể bệnh lư. Bắt đầu vào tuần tới. Cơ hội sáng chói và ngoại lệ. Rất khuyên anh nên nhận lời. Trả lời gấp – Geisler.”
Anh vừa hài ḷng, vừa hậm hực suy nghĩ:
- “Thế là ta đă có thể chấm dứt cuộc sống thấp kém của một thầy thuốc nông thôn như thế này. Bây giờ, ta đă bắt đầu đi lên, và, nhờ trời, ta sẽ cho tất cả bọn họ thấy là ta có khả năng, có tài đến chừng nào! Cô ta cứ việc lấy anh chàng Aigle của cô ta, thế là xong!”
Anh nhanh chóng thảo điện trả lời:
“Sẽ đến đúng hẹn. Cả hai chúng ta sẽ làm Wallace ngạc nhiên. Thân mến – Duncan.”

oOo

Buổi giải phẫu tử thi đă xong, sau khi gật đầu chào các bác sĩ phụ tá, Duncan rời căn pḥng có máy lạnh dùng để giải phẫu tử thi, đặt trong hầm viện Wallace. Anh leo lên các bậc thang sắt và bước vào khu vực dành cho anh trong khoa cơ thể bệnh lư.
Anh tập trung tư tưởng, cố gắng gợi nhớ lại những điều cơ bản mà anh sẽ tŕnh bày trong buổi lên lớp sắp tới. Nét mặt anh vững tin, gần như căng thẳng. Hai năm vừa trải qua ở viện Wallace đă làm nét mặt anh đanh lại, đă tạo cho anh một uy quyền mới. Trán anh đă mang những nếp nhăn lờ mờ do những buổi xem kính quá lâu. Mắt anh lạnh lùng và không thương xót.
Ḍng suy tưởng của anh bị đứt quăng bởi mấy tiếng gơ cửa. Th́ ra bác sĩ Heddle, phụ tá của anh.
- Bác sĩ Geisler điện thoại hỏi khi nào th́ chúng ta có thể giao cho chị ấy vi mẫu tủy sống.
- Chậm lắm là chiều nay. Nhắn với chị ấy là tôi sẽ ghé qua gặp chị khi tôi đến dạy ở đại giảng đường.
- Vâng, thưa sếp!
Anh chàng bác sĩ trẻ tuổi ngừng lại, rồi cố gắng tập trung để mạnh dạn nói (Duncan vẫn thường làm anh ta mất tinh thần):
- Luôn tiện, xin báo anh hay là lúc năy Giáo sư Lee có tham dự vào cuộc giải phẫu tử thi. Ông bảo những mẫu mô thần kinh mà anh tách ra là những mẫu đẹp nhất mà ông được thấy suốt trong năm mươi năm kinh nghiệm của ông. Chúng tôi biết nói làm sao để anh hiểu chúng tôi đă mừng biết chừng nào khi cuộc thí nghiệm thành công đến như vậy.
Duncan gục gặc đầu, cố gắng không xúc động về ḷng ngay thẳng của Heddle hoặc về mấy lời khen tặng của ông viện trưởng viện Wallace. Cái vẻ thản nhiên mà anh dần dần có ấy đă trở thành một phần tính cách của anh hiện giờ. Sức thúc đẩy tham vọng của anh giờ đây đă củng cố thêm nhờ vào việc nó được bảo vệ bởi tính cứng rắn ấy.
Sau khi người phụ tá đi khỏi, anh gom các giấy tờ trên bàn lại và đi băng qua một pḥng thí nghiệm lớn. Anh đến văn pḥng phó khoa ngoại, pḥng bác sĩ Geisler.
Anna đang cúi nh́n một chồng vi phim. Không ngẩng đầu lên, chị bảo, vẻ căng thẳng:
- Những nhiễm sắc thể này được cô lập rất rơ.
- Hấp dẫn đấy.
- Anh không thể bày tỏ nồng nhiệt hơn một chút được à? Dẫu sao, cũng chính nhờ vào chúng mà anh sắp có thể kiểm tra lại lư thuyết mới của anh.
Anh đáp, không chút mỉm cười:
- Tôi đă biết điều ấy từ tối hôm qua.
Ngẩng lên, chị hất mái tóc ra sau:
- Sau hai năm làm việc vất vả, miệt mài, chúng ta sắp đề ra được một nguyên lư đầy tính cách mạng về sự tái sinh các neuron thần kinh, một nguyên lư sẽ làm đảo lộn môn giải phẫu thần kinh và sẽ giúp anh một bước nhảy vọt trong sự nghiệp, ấy thế mà anh…
- Chị bảo tôi phải làm ǵ bây giờ? Đi bằng hai tay chắc?
Chị lắc đầu.
- Tôi biết tính cách nguười Tô Cách Lan các anh. Tối ngày làm việc, không bao giờ biết giải trí.
Anh quan sát chị, vẻ bất cần.
- Giải trí không có trong chương tŕnh của tôi. Khi tôi quyết định làm công việc khổ sai này, tôi biết việc tôi làm, và tôi sẽ tiến tới đâu, một cách thật chính xác.
- Thật ư? Thế mà tôi lại cứ xuẩn ngốc nghĩ là anh làm để giúp tôi.
- Chị đừng lo. Việc ai là người cầm cương th́ có ǵ quan trọng v́ cả hai chúng ta đều cùng chung một hướng mà. Duncan đáp.
- Cám ơn anh đă trấn an tôi! Thế hướng đi của anh là ǵ?
Anh nhún vai:
- Trong ba năm nữa, tôi sẽ là nhà chuyên khoa số một trong toàn thành phố Edimbourg này, Tôi sẽ đi xe hơi đến khám những trường hợp nghiêm trọng nhất, tôi sẽ khám bệnh chỉ trong vài phút, tôi sẽ viết toa thuốc vội vàng, tay đặt sẵn trên nắm vặn cửa đi ra. Tôi sẽ không bao giờ cần t́m biết – và thật ra tôi cũng không cần lo đến chuyện đó – là bệnh nhân của tôi sẽ sống hay chết. Tôi sẽ được mọi người thèm muốn, ngưỡng mộ và kính trọng. Tóm lại (giọng anh mất đi vẻ giễu cợt và trở nên căng thẳng), tôi sẽ nổi danh.
Chị thốt lời chua xót:
- Trời đất! Đây là chàng trai đă từng suưt chết đói và không biết nghe nhạc Schumann đó sao?
Chị nhíu mày, nói tiếp:
- Cho tới giờ này anh đă thành công quá nhanh và quá tốt đẹp đấy. Ông khoa trưởng của chúng ta rất mê anh, các phụ tá của anh cũng thế, kể cả bác sĩ Inglis, khi ông ta có dịp lên thành phố. Các buổi lên lớp của anh có số sinh viên đông gấp đôi so với các buổi của bác sĩ Overton, trong khi anh ấy là đàn anh của anh. À nhân tiện, anh có đi dự buổi tiếp tân do vợ Overton tổ chức tối nay không?
- Chắc đi. Anh thờ ơ trả lời.
- Tôi cũng đi. Anh biết đấy, tôi chẳng ghét ǵ cô ta. Cô ta đă thay đổi rất nhiều, đẹp ra. Ban đầu, tôi buồn cười khi thấy cô ta sắp xếp pḥng tiếp đăi của ḿnh, thật vui vẻ và đáng yêu, chuẩn bị sóng đôi với đức ông chồng đẹp đẽ của ḿnh lên tới đỉnh thành công trong xă hội. Nhưng bây giờ, tôi hết cười nổi. Tôi không bao giờ cười khi trông thấy một phụ nữ đau khổ.
- Đau khổ ư? Chuyện điên rồ!
- Anh không nghĩ là hai năm cũng đă quá đủ để cho một người vợ dù là ngây thơ tột cùng cũng có thể nhận ra là ḿnh đă lấy phải một tên vô lại đáng tởm chứ? Anh tưởng là sẽ thú vị, khi mỗi sáng thức dậy chỉ để thấy bộ mặt trác táng ích kỷ ấy và nghĩ rằng “Tôi đă lầm biết chừng nào về anh ta”?
Anh sốt ruột bảo:
- Chị lại nói lẩn thẩn những ǵ thế ?
- Lẩn thẩn à?( Chị mỉm cười giễu cợt) Cả hai chúng ta đều quá biết rơ bác sĩ Overton mà, phải không anh?
- Anh ta cũng không tồi lắm.
- Thật ư? Bạn Duncan thân mến của tôi ơi. Nếu tôi cần khuyên anh một điều ǵ, th́ tôi sẽ bảo anh nên cẩn thận đối với con người đó! Anh ta ganh tị với anh đến mức gần như bệnh hoạn, và anh ta lại có những người quen có thế lực.
- Trong quá khứ tôi đă biết giữ ḿnh.
- Vâng! Nhưng c̣n trong tương lai? Trong tương lai ngay gần đây?
Sự im lặng của chị đầy ẩn ư.
Tay thọc sâu vào túi, anh cố hiểu ư những lời bóng gió này, rồi đột ngột, anh rứt bỏ những ư tưởng ấy.
- Tôi phải lên lớp trong đúng ba mươi giây nữa. Tôi không thể nán lại đây lâu hơn để chơi tṛ ú tim này. Chiều nay, chúng ta sẽ bàn sâu hơn về những thí nghiệm mới.

oOo

Sau khi tan lớp, anh ra pḥng khám bệnh, ở cánh bên kia của ṭa nhà. Trước pḥng anh, một dăy dài bệnh nhân đang chờ, số đông là nghèo khổ, được các bác sĩ từ khắp nơi trong vùng gửi đến. Danh tiếng vang lừng của viện Wallace đă khuyến khích các bác sĩ gửi đến viện tất cả những trường hợp đặc biệt hoặc đáng chú ư. Hiện nay, đối với Duncan, họ là những mắt xích góp phần làm quay cái bánh xe tham vọng của anh hơn là những bệnh nhân.
Hôm nay, anh tỏ ra lạnh lùng hơn thường lệ, nhanh chóng xem qua những phiếu nhập viện, chuyển một vài trường hợp sang các phụ tá.
Th́nh ĺnh, một cảm giác bất ổn len vào anh. Anh ngừng khám, ngẩng đầu lên một cách vô thức. Ngay khởi đầu, anh không thể tin vào mắt ḿnh. Ngồi ngay giữa hàng bệnh nhân, chờ đợi đến phiên ḿnh, chính là mẹ anh.
Anh khám những bệnh nhân trước bà như trong một giấc mộng. Rồi cũng đến lúc bà đến trước mặt anh, bà mẹ ruột của anh, với vẻ mặt tái xanh và mệt mỏi, nhưng vẫn thản nhiên, không có một dấu hiệu nào chứng tỏ là bà đă nhận ra anh. Bà đưa cho anh bức thư của bác sĩ chữa bà.
Khi cầm lá thư, anh suưt đánh mất sự b́nh tĩnh của ḿnh. Chung quanh anh nhốn nháo những sinh viên nội trú và bệnh nhân. Cô thư kư của anh đang bận rộn vào sổ những chỉ dẫn được ghi trên phiếu nhập viện. Martha Stirling, tuổi: 59. Anh vội giở bức thư ra xem.
Sau khi đọc xong, anh không dám nh́n thẳng bà. Giọng lạc đi, anh nói:
- Mời mẹ sang thay áo ở pḥng A. Chính con sẽ sang khám cho mẹ.
Năm phút sau, anh gặp bà trong căn pḥng tối thường dùng để chụp phim và soi X quang.
- Mẹ!
Bà ngồi trên chiếc ghế sắt, dáng nhỏ bé đáng thương trong tấm chăn của bệnh viện choàng trên vai trần, nhưng đôi mắt bà vẫn ánh lên vẻ nghiêm khắc không có ǵ có thể kêu gọi sự tha thứ:
- Bác sĩ Logan, ở Levenford, đă gởi tôi đến đây. Nếu tôi biết là anh, tôi đă không đến.
Anh thấy bà vẫn giữ nguyên tính ương ngạnh, chính nó đă khiến bà từ chối mọi cách làm lành của anh, từ chối mọi món quà và tiền bạc mà anh muốn giúp bà.
Anh vội nói:
- Mẹ để con xem có cái ǵ không ổn không, mẹ nhé? Bác sĩ Logan có vẻ không được thạo lắm trong việc chẩn đoán bệnh.
- Ông ấy sợ tôi bị ung thư.
Như thường lệ, bà không bao giờ ngại nói thẳng.
Bà thong thả lật chăn ra và tim Duncan thắt lại khi anh thấy một khối u nhỏ hằn sâu xuống lồng ngực. Như phát điên lên v́ lo, anh hỏi:
- Bắt đầu từ bao lâu rồi thế mẹ?
- Tôi đụng vào tủ trà cách đây sáu tuần. Ngay lúc đó tôi không để ư, nhưng về sau…
Anh chăm chú nh́n khối u với nỗi lo sợ mỗi lúc một tăng.
- Con phải xem một vài tế bào dưới kính hiển vi. Nó sẽ cho phép con biết là nghiêm trọng hay không, mẹ hiểu chứ?
Bà can đảm gật đầu.
Anh vớ lấy một chai cồn chlore, ráng sức trấn áp giọng ḿnh cho khỏi run:
- Đây là thuốc tê. Nó giúp mẹ khỏi đau.
- Chắc anh cũng biết là anh đă làm tôi đủ đau trước đây rồi!
Bà b́nh thản nh́n anh lấy một mẩu mô đi thử và đặt nó vào kính hiển vi.
Duncan cảm thấy tay ḿnh run lên trong khi điều chỉnh kính hiển vi. Trong khoảnh khắc, cái nh́n của anh bị mờ đi, rồi anh cũng bắt đầu nhận ra một nhóm tế bào b́nh thường. Tim anh đập mạnh. Anh tiếp tục quan sát, cố t́m nhưng không thấy một dấu hiệu đáng sợ nào của ung thư. Cuối cùng anh nhẹ cả người khi t́m ra một cụm tụ cầu. Ổ loét không có tính cách ung thư, nó chỉ là một ổ nhiễm trùng đơn thuần và có thể trị lành.
Anh xúc động đến mức không dám quay ngay lại. Một lúc lâu, anh tiếp tục nghiêng ḿnh xem, gắng gượng giấu cảm xúc của ḿnh. Cuối cùng anh mới có thể nói:
- Không sao cả! Không có sự dính cụm.
Vẻ mặt bà hầu như không đổi, nhưng bà nhẹ thở dài:
- Anh nói thật đấy chứ?
- Vâng, chỉ một tháng nữa là mẹ khỏi.
Trong giây lát, Duncan có cảm tưởng là sự cứng rắn của bà mềm lại. Nhưng, nhanh chóng thẳng người lại, bà trở nên cứng rắn và b́nh thản như thường lệ.
- Tất cả những ǵ đến với chúng ta đều do ư muốn của thượng đế. Tôi cám ơn ngài đă tránh cho tôi cái gánh nặng mới này.
Duncan nôn nóng mong muốn phân trần, vội bỏ qua hàm ư chứa trong lời nói của bà.
- Mẹ à, việc mẹ đến đây như thế này không hoàn toàn do t́nh cờ đâu, h́nh như tạo hóa muốn tỏ ra là… (anh dừng lại) Chẳng lẽ cái việc con vừa làm cho mẹ hôm nay không có ư nghĩa ǵ sao?
- Chẳng lẽ một người khác không làm được tốt như thế à?
Anh do dự:
- Thế ra không bao giờ mẹ hiểu được con hay sao? Bây giờ, bằng công sức của chính ḿnh, con đă thành công trong viện y khoa nổi tiếng nhất nước. Con càng ngày càng tiến trong sự nghiệp của ḿnh. Vậy mà khi t́nh cờ, mẹ con ḿnh gặp nhau và khi con có thể tránh xa cho mẹ cái chết, mẹ… mẹ vẫn tiếp tục dành cho con tất cả những giận hờn và thành kiến của mẹ.
Bà nh́n anh, mặt không đổi:
- Điều anh nói với tôi không làm tôi mảy may xúc động và cả cái tôi nh́n thấy ở anh nữa. Anh có vẻ không được khỏe và không sung sướng ǵ. Mặt anh xanh xao và căng thẳng. Trán anh có vết nhăn và tóc hai bên thái dương bắt đầu bạc. Anh có vẻ lo âu như thể đang đi t́m một cái ǵ đó mà không tài nào t́m được.
- Nhưng rồi con sẽ t́m được, anh sôi nổi nói. Con sắp thành công, và khi lên tới đỉnh danh vọng con sẽ đưa tay ra nắm tay mẹ kéo lên. Chắc chắn con sẽ đạt được cái điều con muốn.
Bà siết chặt khoăn choàng vào vai.
- Ba mươi shilling mỗi tuần hay ba mươi ngàn mỗi năm th́ có ư nghĩa ǵ? Mặc áo vải phin sang trọng hay mặc áo vải thô dệt thủ công th́ có sá ǵ? Điều quan trọng là mọi người phải dơi mắt nh́n theo anh mỗi khi anh đi ngoài đường và thầm nghĩ rằng “đây là một người tốt”.
Anh định trả lời, nhưng màn che đă được vén lên và bác sĩ Heddle hiện ra, cùng với một đám sinh viên theo gót anh ta.
- Có một trường hợp nghiêm trọng đang chờ anh.
Duncan không thể kéo dài cuộc nói chuyện lâu hơn nữa.
- Bây giờ con phải đi. Mẹ không việc ǵ phải lo cả, anh nói với mẹ, giọng trấn an.
Lấy một mảnh giấy, anh vội ghi:
“Mẹ hăy lại gặp con tối nay, sáu giờ, ở nhà con. Số 24 đường Prince Gescent. Mẹ vẫn lầm về con. Con cần t́nh thương và ḷng tin của mẹ, con ao ước được chu cấp cho đời sống sắp tới của mẹ.”
Anh kư tên, theo thói quen hay v́ cay cú: Bác sĩ Duncan Stirling.
Tối hôm ấy, Duncan đă chờ rất lâu, nhưng bà không đến. Trong thâm tâm, Duncan cũng biết là bà sẽ không đến nhưng sự bẽ bàng của anh vẫn đầy chua xót. Ước muốn sôi sục để thoát khỏi những suy nghĩ của ḿnh làm anh chợt nhớ lại buổi tiếp tân ở nhà Margaret.
Măi hơn chín giờ rưỡi anh mới bước qua cổng nhà Overton, căn nhà ở một trong những khu phố sang trọng nhất Edimbourg. Pḥng khách ở lầu một, che đầy màn vải soie màu kem, tràn ngập khách. Margaret vội tiến nhanh lại đón anh ngay khi cô ta nhận ra anh.
- Anh Duncan! Cô ta nói, tôi thật mừng khi gặp lại anh, tôi cứ sợ là anh không đến.
Anh gượng vui:
- Tôi chắc chắn không làm cô cảm thấy thiếu vắng khi khách của cô đông như thế này.
- Ồ có chứ! Cô ta vội cải chính.
Anh nhận ra ở cô ta có một cái ǵ là lạ. Mắt cô ta rất sáng với một quầng tím nhạt. Chưa bao giờ anh thấy cô ta có cái vẻ khát khao, khiêu khích như lúc này. Nếu chịu bỏ công ra, chắc chắn cô ta có thể làm xiêu ḷng bất cứ người đàn ông nào.
- Anh quen hết mọi người ở đây đấy. Cô bảo.
Anh lơ đăng nh́n quanh pḥng, nhận ra trên khoảng ba chục người: một nhóm bác sĩ trong đó Overton với ly rượu trên tay là trọng tâm, bà Inglis, giáo sư Lee ở viện Wallace, Anna, rất nhiều bác sĩ ở viện và một vài chính khách.
- Margaret, cứ mặc tôi, tôi tự xoay xở được.
Vào lúc đó, có hai người khách mới đến, Margaret nói nhỏ với anh trước khi đi:
- Lát nữa chúng ta sẽ có dịp nói chuyện với nhau.
Anh đứng yên một lúc, uống ly Whisky-soda mà người quản gia vừa mang lại trên một chiếc khay. Mặc dù ghét thậm tệ những buổi tiếp tân nhàm chán và hợm hĩnh nhưng anh vẫn bắt ḿnh phải tham dự. Chúng là một phần trong cuộc sống mới của anh. Cả chúng, chúng cũng sẽ giúp anh đạt được thành công.
Kế bên bà Inglis, anh nhận ra Đại tá Scott, ông ra hiệu chào anh một cách thân thiện. Dấu ấn của thời gian đă lưu lại khá rơ nơi đại tá. Tóc ông bạc nhiều, người gầy đi và vẻ mặt căng thẳng hơn trước. Thấy rơ là cái phần đóng góp vào nhà máy thủy điện ở Linton đă giáng một đ̣n nặng nề vào sức lực và tài sản của ông. Bây giờ, khi công tŕnh sắp hoàn tất, ông có vẻ nhẹ gánh hơn và sự tiếp đón của ông trở nên vui vẻ.
- Chào anh Stirling! Nom anh khỏe đấy.
- Anh có hay ǵ về tin mới chứ ? Bà Inglis hỏi. Giáo sư Lee vừa báo là ông ấy sắp về hưu.
Trong giây lát, Duncan không kịp nắm tầm quan trọng của câu nói đó. Rồi, anh chợt hiểu và nỗi buồn chán của anh tan mất.
- Đă chính thức chưa?
- Hoàn toàn chính thức. Chỉ ba tháng nữa là viện Wallace có ông sếp mới. Với cương vị là vợ khoa trưởng trường Đại học Y, tôi thấy ḿnh không cần phải bí mật khi tiên đoán ai là sếp mới.
Ngay lập tức Duncan hiểu ra điều mà bà Inglis muốn nói. Sự thiên vị mà bà dành cho Overton đă được biết tiếng. Từ khi anh ta lấy cháu gái bà, anh ta đă công khai thành người được bà bảo trợ. Bà mỉm cười đắc thắng khi nh́n nét mặt Duncan sầm xuống.
- Tôi nghĩ là tin mới ấy sẽ làm cho anh thích thú.
Bà đi theo đại tá đang bỏ đi. Ở đầu kia, Duncan thấy Anna đang quan sát ḿnh. Đó có phải là lư do mà chị đă ngầm lưu ư anh trưa nay? Anh phải biết rơ hơn, ngay tức khắc. Anh vội nhập vào nhóm người vây quanh Overton.
Hắn ta có vẻ rất phấn chấn và hơn thế nữa, gần như say, bộ mặt đỏ gay và đă bệu ra chứng tỏ những cuộc trác táng quá độ của hai năm sau này.
- Thế nào, Stirling? Đă nghe thấy bản công bố đặc biệt của những tin tức cuối cùng chưa?
- Rồi.
- Điều đó sẽ tuyệt vời cho ai đó. Heddle thở dài.
- Sẽ có sự tranh giành để đạt được chức đó đấy, một người khác nói.
- Thường th́ sự tranh đua chỉ giới hạn. Overton hách dịch tuyên bố. Trước tiên chỗ đó phải được dành cho một người trẻ.
- Ai đó cỡ anh, chẳng hạn. Anna gợi ư qua vai Duncan.
Một vài tiếng cười nổi lên. Overton nuốt một ngụm whisky, vênh váo:
- Tại sao không? Tôi cũng có quyền có được chức ấy như bất cứ ai. Hội đồng muốn có một người năng nổ. Vậy th́ việc một bác sĩ của viện được ưa chuộng hơn cũng là điều hợp lư thôi. Tôi đă ở đây quá lâu rồi và những chỗ dựa của tôi lại là số một.
Một thoáng im lặng đón nhận lời tuyên bố này. Anna nhận xét với một giọng khác thường:
- Theo cái lối anh vừa tŕnh bày, h́nh như thật sự có khá nhiều phần may thuộc về phía anh.
- Biết đâu chừng.
Overton ra vẻ thận trọng gh́m lại. Hắn quay sang Duncan, mỉm cười với anh:
- Cậu nghĩ sao, Stirling?
- Tối nay tôi là khách của anh nên tôi không muốn có ư kiến.
Overton đỏ mặt:
- Cậu sợ cho ư kiến à?
Duncan không thể ḱm ḿnh hơn nữa. Anh lơ đăng nói:
- Tôi không nghĩ là anh thật sự là người xứng đáng đâu, Overton. Chỗ đó phải được dành cho một bác sĩ giỏi số một.
- Rất đúng vậy, Overton đốp lại, và tớ cá là tớ sẽ có dịp tốt ấy.
- Nếu một cuộc đánh cá th́ tôi, tôi nhận cá, đến lượt ḿnh Duncan cũng đốp chát lại.
Các thực khách của Overton nh́n Duncan ngạc nhiên. Anh cảm thấy rằng anh sẽ làm mất cảm t́nh mọi người với cuộc căi vă vụng về này. Sau khi làu bàu một câu không rơ, anh đi ra phía tủ trà.

oOo

Duncan xuống hẳn tinh thần. Một bàn tay bất chợt đặt lên tay áo anh. Quay lại, anh thấy Margaret đứng cạnh ḿnh.
- Tôi đang tự hỏi chừng nào anh mới để ư đến sự có mặt của tôi (cô ta mỉm cười). Đi uống ǵ đi.
Anh để mặc cô ta dẫn ḿnh đến bên tủ trà đang vắng khách. Cô rót đầy hai ly champagne.
- Duncan thân mến, nom anh sao không vui thế ? Trông anh đến là tức cười.
- Chắc chắn tôi sẽ như thế nếu tôi uống hết chỗ champagne này. Margaret này, tôi thật không quen uống rượu mạnh pha lẫn với nhau thế này đâu.
Nhưng cô ta nhất định không chịu:
- Chúng ta hăy uống mừng tương lai và cả chúng ta nữa.
- Đúng ra tôi uống cho quá khứ, Margaret ạ, tương lai có thể lụi bại đấy.
Cô lắc đầu:
- Không đâu, không đâu, anh Duncan! Sẽ c̣n nhiều điều tốt đẹp dành cho hai chúng ta.
Cô ta mở cửa dẫn đến một bao lơn nhỏ
- Ngay bây giờ, chúng ta bắt đầu bằng cách ngắm trăng đi. Anh xem ḱa, nó gần như tṛn và quá đẹp.
Anh nối gót cô ta và, ngượng ngùng, nh́n cô đóng cửa lại phía sau lưng, tách họ ra, cô lập họ tại bao lơn nhỏ bé này, đứng ngay trên thành phố đang ngủ yên. Trăng thật đẹp, một cái đĩa to trắng bạc như thách thức họ, lơ lửng trên ṭa lâu đài, như một đèn pha được điều khiển khéo léo soi rơ những cụm bóng mờ của những khu vườn kế cận đường Công Chúa.
Cô ta thở dài:
- Chúng ta chưa bao giờ có dịp ngắm trăng chung với nhau, phải không anh Duncan?
- Chưa, anh khô khan đáp.
- Nếu chúng ta đă có dịp làm như thế th́ mọi việc có lẽ đă xảy ra khác hẳn.
- Tôi cũng tự hỏi điều ấy, Margaret ạ.
- Ôi, Duncan, em đă lầm một cách tai hại.
- Tôi rất tiếc, Margaret ạ! (Anh cảm thấy ngượng và tránh không nh́n cô ta) Có lẽ lâu dần mọi việc sẽ ổn thỏa. Đôi khi ngay lúc khởi đầu cuộc hôn nhân gặp khó khăn, nhưng khi người chồng lẫn người vợ đă tập được tính nhường nhịn nhau th́ thường họ sẽ xích lại gần nhau hơn.
- Em van anh, đừng có nhắc lại rập khuôn như thế. Em đă nghe nó ở d́ em quá đủ rồi. Tại sao không dám công khai thú nhận điều đó? Em đă lầm, lầm thật sự! (Cô ta đặt tay lên tay áo Duncan và mỉm cười, nụ cười vừa xót xa vừa chân thật) Lư ra em phải chọn anh mới đúng. Đấy là sự thật! Nhưng em chỉ hiểu nó khi đă quá muộn.
Cô ta vội nói tiếp:
- Chồng em không phải là một người xấu. Anh ấy có thể dễ thương khi nào anh ấy muốn. Có lẽ v́ thế mà em đă nhận lấy anh ấy. Nhưng anh ấy quá ích kỷ, quá hời hợt! Anh ấy làm em chán đến chết đi được với những lời lẽ huênh hoang bất tận của ḿnh. Khi nào uống quá nhiều, anh ấy trở thành đần độn. Hơn nữa, anh ấy không biết để cho đàn bà được yên. Đương nhiên… là những phụ nữ khác. Em đă khám phá ra hai mối t́nh của anh ấy. Và đă xảy ra một chuyện thật sự nghiêm trọng, em vẫn chưa biết rơ là như thế nào, với một cô y tá đúng vào lúc em làm đám cưới.
Cô nín lặng một lúc:
- Em cần một người có nghị lực, một người mà em có thể trông cậy (Giọng cô chợt nghẹn ngào) Thật ra, em vẫn luôn luôn cần có người như thế.
- Lúc năy cô đă chẳng bảo là đă quá muộn là ǵ?
- Có thật là muộn không, Duncan? Ồ, em đâu muốn nói là em muốn phá bỏ hết và sống công khai. V́ cha em, em sẽ tiếp tục màn hài kịch này. Nhưng đời sống quá ngắn ngủi, thật đáng tiếc nếu để uổng phí th́ giờ!
Bất chợt mối t́nh cũ bỗng sống lại trong trí nhớ Duncan. Và bây giờ, anh mới thấy con người thật của cô ta: một cô bé làm dáng và được quá nuông chiều. Anh hiểu tại sao, ngày xưa, cô đă khuyến khích anh yêu cô trong khi không một giây phút nào cô nghĩ đến chuyện lấy anh. V́ vậy, anh bực ḿnh đến mức anh chợt gh́ lấy cô. Cô ngửa đầu ra sau và hôn lên môi anh.
Bỗng nhiên, không thể giải thích nổi, nhưng nụ hôn đă làm anh bất măn. Anh sỗ sàng đẩy Margaret ra:
- Margaret, cô không ư thức được là chúng ta đang làm ǵ.
- Nhưng có ai biết đâu, cô ta vội đáp.
- Margaret, tôi không có th́ giờ phí phạm với những chuyện lẩm cẩm này. Đàn bà không c̣n nghĩa ǵ với tôi nữa. Không có chỗ dành cho họ trong cuộc sống của tôi.
Cô mỉm cười, tự ái v́ sự cưỡng lại của anh, vững tin vào quyền năng của ḿnh đối với anh, cô nói:
- Chắc chắn vẫn c̣n một chỗ nhỏ dành cho em. Ôi, anh Duncan, em cảm thấy như tất cả cuộc sống của em đă hồi sinh.
- Margaret, tôi không thể làm thế bởi v́ ngày xưa tôi đă từng yêu cô.
Giọng Margaret cất cao lên, sửng sốt:
- Anh muốn nói là anh không c̣n yêu em nữa?
Anh đứng im, cúi đầu:
- Tôi rất tiếc, Margaret ạ.
Ḷng kiêu hănh của người thiếu phụ chưa bao giờ bị tổn thương đến thế. Nét mặt căng ra, giọng khàn hẳn đi v́ tức giận, Margaret nói:
- Chúng ta vào đi! Tôi lạnh.

oOo

Duncan kiếu từ ra về ngay lập tức. Anh bực ḿnh khi phải chạm trán với Anna ở ngay thềm nhà Overton.
- Tôi có thể chở anh về chứ? Chị hỏi.
- Tôi về bộ thôi.
- Vậy, tôi cũng đi bộ.
- Anna, lần này tôi muốn đi một ḿnh.
- Thật ư? Nhưng… anh vẫn phải chịu sự đi cùng của tôi đấy.
Sự bướng bỉnh của chị làm anh bực điên lên nhưng thật khó làm chị lay chuyển, mặc dù anh đi rất nhanh chị vẫn theo kịp. Chỉ lát sau, chị không ngăn được câu nhận xét đầy châm biếm:
- Một đêm trăng tuyệt đẹp, phải không anh bạn? Tuyệt đẹp cho một cuộc t́nh tự trên bao lơn.
Anh giả vờ không nghe thấy.
Vẫn không chịu buông tha, chị nói tiếp:
- Nhưng rơ ra là Romeo đă không đóng đạt vai kịch của ḿnh. Anh thật ngốc.
Anh không trả lời.
- Tôi vẫn thường cho rằng, chị nói thành lời suy nghĩ của ḿnh, trong những t́nh cảnh như thế, anh đàn ông phải, tôi phải nói thế nào nhỉ, à, anh ta phải ăn, dù sau này có bị bội thực về mặt đạo đức đi nữa… Đương nhiên nếu anh ta đói.
Thật quá lắm! Cả một ngày, với những thất vọng, một tối với những dự báo chua cay đă để lại cho Duncan một cảm giác nghi ngại và bực tức với tất cả mọi người!
- Trời ơi! Chị có im đi không? Anh cau có bảo chị.
- Bác sĩ thân mến! Tôi chỉ đang bàn về siêu h́nh, hay nếu anh muốn nói, về sinh học. Tôi đă quan sát anh suốt mấy tháng gần đây. T́nh cảm cao thượng này sẽ làm anh rắc rối đấy. Chưa kể là nó sẽ ngăn cản không cho anh làm việc. Tại sao anh không thử say một lần? Đúng vào lúc này, tôi muốn anh xử sự như một người b́nh thường chứ không như một khối thuốc nổ sắp bột phát.
- Chị muốn nói cái quái ǵ qua chữ “đúng vào lúc đặc biệt này”?
- Chỉ đơn giản thế này thôi: tôi muốn anh đưa đơn xin ứng cử vào chức vụ viện trưởng.
Anh cười nhạt:
- Nó gần như chắc chắn về tay bác sĩ Overton rồi.
- Nó chắc chắn thuộc về anh ta nếu anh không nộp đơn! Nghe này, Duncan (chị tiếp tục thuyết phục) anh c̣n trẻ, hơi non nữa là khác, nhưng anh là người duy nhất có thực tài trong viện này. Giáo sư Lee biết rơ điều ấy. Vả lại, không một ai muốn Overton đạt được chức vụ ấy. Hắn ta sẽ làm cho viện lụn bại thôi.
- Thế tại sao chính chị, chị không ứng cử?
- Anh biết thừa là người ta không bao giờ chịu dành chức vụ ấy cho phụ nữ (chị đă gạt bỏ mọi cảm giác giận hờn trong giọng ḿnh) v́ thế tôi cần đến anh.
- Thế chị mong hưởng lợi ǵ trong chuyện này? Anh hỏi thẳng.
- Chỗ dựa mà quan hệ tốt giữa tôi và ông viện trưởng cho phép. Một pḥng mổ mới, hai phụ tá cho những cuộc thí nghiệm của tôi và thêm một khoa nữa dành cho những phương pháp mới của tôi trong lĩnh vực thần kinh cơ.
- Chỉ có vậy thôi à?
Chị đối lại ngay:
- Hay anh định kỳ kèo trả giá với tôi về những giúp đỡ chuyên môn mà tôi đă dành sẵn cho anh?
- Chị có định luôn luôn đập vào mặt tôi những nhắc nhở ấy không đấy?
Anh ngừng một lát rồi nóng nảy nói tiếp:
- Tôi không có một mảy may hy vọng nào. Nhưng dù sao, tôi cũng quyết định rồi. Tôi sẽ nộp đơn tranh cử. Tôi muốn lấy chỗ đó v́ mọi lư do trên đời. Đó sẽ là dịp may lớn trong đời tôi, cơ hội để tôi đánh bại Overton cùng những mưu lợi riêng tư của hắn ta. Từ mười năm nay, tôi chỉ mơ ước điều đó. Bây giờ thật đúng lúc.
Giọng anh trở nên gay gắt và chua cay:
- Rốt cuộc, cuộc sống là ǵ, nếu không phải là một tṛ chơi ngộ nghĩnh? Thành đạt! Chỉ cần đạp thật mạnh thằng bên cạnh, rồi giày xéo lên nó. Được lắm! Tôi sẽ chứng tỏ cho mọi người rơ tôi cũng biết chơi tṛ ấy như thế nào.
- Tại sao lại không? Chị thốt lên đầy kiêu hănh. Anh có biết điều ấy có nghĩa là ǵ không? Là anh sẽ trở thành một nhà chuyên khoa sớm hơn anh tưởng.
Họ đă tới nhà Duncan, một căn nhà chật chội và cao vót gần đường Công Chúa. Anh lấy ch́a khóa ra:
- Ḷng tin của chị vào tôi là một trong những ǵ cảm động nhất, Anna ạ. Chỉ cần nói thêm một tiếng nữa thôi là tôi ̣a khóc đấy. Chúc chị ngủ ngon.
- Thế anh sẽ nộp đơn tranh cửa vào tuần tới chứ? Càng sớm càng tốt đấy!
- Quỷ tha ma bắt chị đi! Anh thô lỗ trả lời. Tôi đă bảo chị là tôi sẽ ngập đầu vào vụ này mà. Thôi, giờ th́ chị hăy về trước khi tôi đóng sập cánh cửa này vào bộ mặt quân sư đầy toan tính của chị.
Trong bóng tối, anh không thể nh́n thấy lóe lên tia nh́n tŕu mến trong đôi mắt chị và vẻ mặt dịu đi của chị. Trước khi chị kịp nói tiếp, anh đă bước vào nhà và nhẹ khép cửa lại.

Chương 5

Thứ sáu. Duncan ra khỏi bệnh viện sau một ngày thật bận rộn. Ngay sáng, anh đă nộp đơn ứng cử vào chức viện trưởng, và bây giờ tâm trí đầy ắp dự tính, anh đi ngược đường Công Chúa để về nhà. Anh chợt dừng lại. Một bóng dáng quen thuộc đi về phía anh.
- Hamish!
- Vâng, chào bác sĩ, chính tôi đây!
Họ bắt tay nhau thật chặt.
Rơ ràng là Hamish có vẻ không được tự nhiên trong bộ quần áo diện ngày chủ nhật màu sậm, mặt đỏ au lên v́ cái cổ cồn cao trắng. Anh ta rụt rè nhận xét:
- Thưa bác sĩ, đă lâu rồi tôi không gặp bác sĩ. Nhân dịp ghé qua Edimbourg, tôi định sẽ qua thăm bác sĩ một lát. Bây giờ, bác sĩ đă là người thành danh, chắc bác sĩ không c̣n th́ giờ tiếp những người như bọn tôi.
- Thật là vớ vẩn, Hamish ạ! Ông bạn già ôi, ḿnh thật mừng gặp lại cậu. Hăy vào pḥng tôi đi, ḿnh sẽ cụng ly.
Chỉ lát sau, Hamish đă ngồi ở trong pḥng Duncan, mũ kết trên gối và một ly whisky cầm ở tay.
- Xin chúc sức khỏe bác sĩ !
- Ḿnh cũng chúc sức khỏe cậu, Hamish ạ! Có ǵ lạ không? Cậu lên Edimbourg làm ǵ thế ?
- À …ờ mà! Tôi phải lên mua mấy thứ. Thuốc men, vài thứ vặt vănh…
Duncan ngạc nhiên:
- Tôi tưởng dưới nhà mua thuốc ở Saint Andrews chớ?
- Vâng, hồi xưa. Nhưng bây giờ mua ở một tiệm khác, rẻ hơn.
- À ra thế !
Duncan chợt thẳng người lại.
- Vả lại… (anh chàng cao lớn này có vẻ lúng túng) tôi không chỉ đến Edimbourg v́ mỗi việc ấy, tôi đi bán vài quyển sách cũ của bác sĩ Murdoch.
- Lại có chuyện đó nữa cơ à ?
Duncan nh́n sững người khách đến thăm. Rồi với lấy cái tẩu để trên mặt ḷ sưởi, anh bắt đầu nhồi thuốc.
- Tôi mong rằng mọi việc đều tiếp tục tốt đẹp ở Strath Linton chứ?
- Vâng, vâng, Hamish vội trả lời, mọi việc cũng chạy vậy thôi. Hiển nhiên là cụ chủ không được khỏe lắm từ ít lâu nay. Chao ôi, bảy chục chứ ít ǵ, cũng phải mệt chứ!
- Đáng lư cụ phải có một phụ tá.
- Phụ tá ! Hamish nhắc lại, môi bĩu ra dè bỉu, cụ đă thay bốn bác sĩ phụ tá chỉ trong có sáu tháng!
- Sao thế ?
Hamish e dè mỉm cười:
- Họ làm mọi việc đều trái khoáy hết cả. Họ không chịu đi khám nếu có bệnh nhân gọi lúc ban đêm, họ nhầm thuốc. Chao ôi! Họ làm cụ chủ gần phát điên lên, v́ vậy cụ đă tống họ ra cửa hết người này đến người khác. (Anh ta dừng lại giây lát) Có thể nói là chẳng gặp ai ra hồn cả, ngoại trừ bác sĩ, bác sĩ ạ.
Duncan quẹt mạnh một que diêm:
- Chắc chắn ta có thể t́m ra một người tốt. Tôi biết khối bác sĩ trẻ rất có khả năng. Tôi sẽ gửi về một người.
Rượu Whisky đă làm Hamish hoạt bát hẳn lên:
- Không cần nữa đâu bác sĩ ạ. Bây giờ th́ số khách không c̣n nhiều đủ để phải có một phụ tá.
Duncan quay lại và bắt đầu đi tới đi lui.
- Trời đất! Sao lại thế ?
- Thế này, bác sĩ ạ, ở nhà đang có sự cạnh tranh . Có một bác sĩ, ông Bailey, do đích thân Overton mang tới. Ông ta nhận lệnh của tên cướp có giọng đường mật đó và đáp lại, ông ta được một ngàn hai trăm công nhân của nhà máy đúc nhôm và nhà máy thủy điện. Họ bắt buộc phải đến pḥng khám của ông ta, dù họ ưng hay không. V́ đó là người của công ty! Bác sĩ cũng biết là cụ chủ không bắt trả tiền mặt. Cụ chỉ nhận ít tiền qua các phiếu bảo hiểm xă hội đem lại. Thế mà bậy giờ cụ chỉ c̣n khoảng nửa tá phiếu, chỉ đủ chi tiêu theo kiểu giật gấu vá vai thôi, chật vật lắm! Bác sĩ cứ tin tôi đi.
Duncan thảng thốt h́nh dung ra t́nh cảnh túng quẫn của ông thầy thuốc già.
- Ôi dào! Rồi cũng có lối thoát chứ! Hamish tiếp thêm đầy vẻ lạc quan. Dẫu sao tôi cũng rất mừng gặp lại bác sĩ. Cô Jeanne dặn tôi nhắn với bác sĩ là bác sĩ luôn luôn là vị khách quư của nhà nếu có khi nào bác sĩ có dịp ghé thăm cái nơi chó ăn đá gà ăn muối của chúng tôi.
Khi nghe nhắc đến Jeanne, Duncan cứng người lại. Anh mường tượng thấy cô đấu tranh chống lại thù nghịch, làm việc vất vả với ḷng can đảm b́nh thản và vui vẻ biết chừng nào! Anh hiểu ra là anh chưa bao giờ hết yêu cô, và anh cũng lại nhớ ra một điều khác.
- Tôi tưởng cô ấy thường gặp cậu Aigle.
- Đúng vậy! Alex vẫn lảng vảng đến nhà. Cậu ấy nghĩ rất tốt về cô. Hai tháng sau này, cậu ấy ở Canada. Nhưng chúng tôi chờ cậu ấy trở về vào cuối năm nay.
- Có lẽ khi ấy mọi việc sẽ được dàn xếp cho bác Murdoch. Và cho cả cô Jeanne.
- Là cái chắc rồi! (Hamish mỉm cười đầy ngụ ư) Alex muốn lấy cô, bác sĩ biết chứ!
Sau khi Hamish ra về, Duncan ngồi thừ ra nh́n những món quà đạm bạc mà gia đ́nh Mac Kebre gửi tặng anh. Anh nhớ lại thật rơ căn nhà nghèo nàn của người gác rừng trong đêm tối đầy tuyết với người phụ nữ đang hấp hối, người phụ nữ mà anh đă cứu sống.
Đêm đó mới thật sự có ư nghĩa, thật sự tuyệt vời. Anh thả ḿnh vào suy tư “Trời ơi! Tôi đă thật sự làm được điều ǵ có ích chưa kể từ thời kỳ đó tới giờ?”
Nhưng bây giờ, tấn bi kịch trong tuyết đó có nghĩa lư ǵ? Những rủi ro của một vị thầy thuốc nông thôn già nua và tầm thường liên quan ǵ đến anh? Đă từ lâu, anh gột bỏ ngoài đời ḿnh mọi xúc cảm. Tương lai và sự nghiệp của anh tùy thuộc vào sự gột bỏ cảm xúc ấy. Vả lại cuộc hôn nhân giàu có sắp tới sẽ xóa đi rất nhanh những lo âu phiền muộn của gia đ́nh Murdoch.

oOo

Ba ngày sau lần đến thăm của Hamish, Duncan lần đầu tiên gặp lại bác sĩ Overton sau cái đêm tiếp tân mà anh được mời.
Hôm ấy, vào khoảng mười hai giờ rưỡi, anh vào pḥng Overton, tay cầm một tập báo cáo.
- Đây là bản báo cáo về ba bệnh nhân mà anh phụ trách đấy, Overton.
Ngước mắt lên khỏi bàn giấy, Overton ngần ngừ trong giây lát rồi quyết định lấy, vẻ thờ ơ:
- Cám ơn! Cậu thật dễ thương đă mang chúng đến hộ tớ. À này, Stirling, tớ nghe có lời đồn mơ hồ là cậu sẽ nộp đơn tranh cử chức viện trưởng, điều đó có đúng không thế ?
- Hoàn toàn đúng sự thật. Duncan lịch sự trả lời.
- Thật đáng tiếc là cậu với tớ lại tranh chấp nhau công khai (anh ta nhún vai thoải mái). Thôi, đằng nào cũng phải có một trong hai đứa dưới quyền đứa kia.
- Những áy náy của anh làm tôi rất xúc động!
- Ô ḱa Stirling, dạo này tớ rất quan tâm đến cậu. Tớ tự hỏi sao cậu chưa chịu vừa ḷng với một chỗ mà cậu đang thành công quá rực rỡ.
- Anh có cần tôi nói thêm hộ anh câu này “thay v́ xen vào làm đảo lộn tất cả?”
- Đúng thế. Tớ nghĩ rằng trong lĩnh vực riêng của cậu, những viễn cảnh tương lai là rất, rất thỏa đáng. Cậu phải nghĩ lại một chút. Vả lại nếu cậu quyết định tiếp tục công việc của cậu trong khoa và đừng có thọc gậy bánh xe th́…
- Anh sẽ cho tôi ch́a khóa mở cửa thiên đàng khi anh được bổ nhiệm làm viện trưởng chứ ǵ? Duncan châm biếm hỏi.
Overton đỏ mặt:
- Tớ chỉ muốn tránh cho cậu khỏi bị bẽ mặt.
- Tôi sẽ cố chịu đựng nó.
- Cậu c̣n phải chịu gấp ngàn lần ấy! (Overton chợt như ngạt thở v́ giận) Khi nào tôi lănh đạo, tôi sẽ để ư xử lư cậu thích đáng! Rồi để xem cậu có c̣n cười được nữa không một khi cậu phải nhận lệnh của tôi.
- Tôi chưa hề nhận sự sai bảo của anh và điều đó cũng sẽ không bao giờ xảy ra.
- Rồi xem! (Bây giờ Overton đang gào lên, mọi thận trọng biến mất) C̣n đây là lệnh đầu tiên này: Đừng có ve văn Margaret nữa. Cô ấy là vợ tao chứ không phải vợ mày!
- Anh thật sự muốn nói ǵ vậy hả?
- Cái tao vừa nói, giản dị có vậy thôi! Đă hàng tháng nay mày cứ xun xoe quanh cô ấy.
- Anh phải rút lại ngay những lời vừa nói, dù chỉ là nhân danh t́nh yêu vợ, Overton ạ!
- Giết chết tao cũng không rút lại! (Overton nổ ra). Mọi người quá rành danh tiếng mày. Cả Saint Andrews chỉ nói về mày với Anna. Mày tưởng tao điên đến mức để cho một việc tương tự như vậy xảy ra với chính vợ tao à?
Duncan tiến lên phía Overton một bước:
- Overton, nhận ngay là cậu nói láo, nếu không tôi sẽ bẻ găy cổ bây giờ.
- Tao không nói láo. Chính Margaret kể cho tao nghe.
Đúng lúc ấy, Margaret bước vào pḥng. Cô ả đứng im một lát, thản nhiên và lịch lăm. Hoàn toàn nhận thức rơ về màn kịch mà ḿnh vừa ngắt ngang, cô ả giả vờ không để ư đến Duncan và thân mật mỉm cười với chồng:
- Ḿnh yêu, đi ăn cơm chứ?
Overton rút khăn mùi xoa trong túi ra và chặm mồ hôi trán.
- Ừ, anh đi đây, Margaret. Nếu người yêu em không thấy ǵ trái mắt.
Khi đó Margaret mới vờ vĩnh như vừa nhận ra sự hiện diện của Duncan và kênh kiệu hất hàm chào anh. Rồi cô ả nhận xét:
- Chàng sở khanh thân mến ạ, anh phải để ư đến cách ăn mặc một chút.
- Thật thế à?
- Dĩ nhiên! (cô ả bật cười) Tối hôm nọ trong buổi tiếp tân, tôi không ngăn được việc nhận thấy vẻ… tôi phải nói sao nhỉ…, à, vẻ quê mùa của quần áo anh.
- Có lẽ tốt hơn hết là tôi không nên đem chúng ra chưng ở đấy nữa?
- Trời đất! Tôi cũng không nghĩ là chúng ta sẽ có dịp gặp nhau nhiều trong mùa đông này đâu. Tôi đă dự định trong đầu cả lô buổi tiếp tân với mục đích tạo thuận lợi cho việc ứng cử của Euen, và v́ t́nh trạng đó, tôi không nghĩ là anh sẽ thích dự.
- Cô nói đúng đấy.
Cô ta sửa lại chiếc mũ nhỏ:
- Tôi thật bận từ khi cái ghế ngon lành ấy để trống! Mọi người đều tin là Euen sẽ được bổ nhiệm. Anh ấy được quư mến quá mà! Tôi cũng thế, tôi tin chắc vào điều ấy, và tôi sẽ làm hết sức ḿnh để giúp anh ấy.
Nhẹ đặt tay lên tay áo Overton, cô kéo anh ta ra ngoài không để Duncan kịp nói một lời nào. Rơ ràng là cô ta đă thêu dệt lại theo kiểu của ḿnh tấn kịch trên bao lơn cho chồng nghe và cô ta biết quá rơ cách để hạ uy tín Duncan với Hội đồng và giáo sư Lee.

oOo

Ra khỏi văn pḥng, Duncan đụng đầu với một người đội nón quả dưa, mặc áo choàng mà anh nhận ra chính là Joe “người lương thiện”.
- Chào, chào, lăo thầu vui vẻ reo lên (lăo đă phải đi vội nên hơi thở dốc). Anh chính là người tôi đang t́m gặp. Tôi đến đón con trai tôi và vợ nó đi ăn trưa. Anh cùng đi nhé ?
- Cám ơn ông, để khi khác vậy.
- Uổng quá, tôi rất tiếc! Tôi có thể nói chuyện với anh một lát không? Tôi chỉ giữ anh một chút thôi. Bác sĩ nghe tôi này. Thường chúng ta không hợp với nhau nhưng tôi vẫn luôn là bạn anh. Anh có nhớ buổi nói chuyện của chúng ta hôm ở bên đập nước không? Cũng v́ chuyện ấy mà tôi đến đây. Tôi định đến cả mấy tháng nay nhưng quá bận chẳng có lấy một phút rảnh rỗi nữa. Hôm nay đích thân tôi đến đây mời anh làm… (lăo ta ngưng một lát để nhấn mạnh) bác sĩ nội và ngoại khoa cho công ty điện lực khu vực Đông.
- Tôi tưởng là ông đă có bác sĩ rồi mà.
- Bailey ấy à? Đúng! Nhưng anh ta không có tầm cỡ như anh. Công ty sắp hoạt động, tôi cần một bác sĩ tầm cỡ lớn và tôi sẵn sàng trả anh thật xứng. Một ngàn bảng Anh mỗi năm, với bảo hiểm xă hội, và một tập cổ phần nữa.
Cuộc vận động này huênh hoang đến mức trở thành sự lăng mạ. Th́ ra chính lăo, Joe “người lương thiện” cũng sợ Duncan ngăn cản sự nghiệp con trai lăo. Bực điên lên, Duncan quay phắt đi, bỏ mặc Joe “người lương thiện” đứng trơ ra và câm như hến; anh đi về khoa ḿnh.
Cuối tháng mười một, dư luận công khai đă nhận ra ba người có thể được chọn giữ chức viện trưởng. Theo thứ tự ưu tiên: Bác sĩ Overton, giáo sư Chivers dạy Anh văn ở đại học Dunham và Duncan.
Những cuộc tranh luận nảy lửa diễn ra giữa viện và liên đoàn y tế đă báo động báo chí địa phương và những tin tức về cuộc tranh cử sắp tới đă nhanh chóng tràn ngập trên báo. Những bức ảnh Overton và vợ đă bắt đầu xuất hiện, kèm với những lời chú thích đầy giọng tâng bốc như: “Viện trưởng tương lai của viện Wallace” hay “Bác sĩ và bà Overton, mà viện Wallace sắp chào mừng!” Tiền của Joe “người lương thiện” bỏ ra bắt đầu thực hiện tốt.
Chẳng bao lâu, cuộc tranh cử đă chuyển sang giai đoạn tấn công. Một tờ báo lá cải rất phổ biến, tờ “Chiều Đàm” cho đăng bài mang tựa đề “Bác sĩ Lothaire”. Với lời lẽ bóng gió rất khéo để tránh khỏi bị kiện v́ phỉ báng, bài báo nhắc lại những lời gièm pha về hai cái tên ghép đôi Duncan và Anna ở Saint Andrews.
Duncan tức nghẹn cổ, nhưng cố gắng quên đi bài báo đó. Tuy vậy, khi những lời bóng gió ấy được lập lại, vào tuần sau trên tờ “Tin tức ngày thứ hai” dưới một h́nh thức ồn ào hơn, th́ anh phải mang nó lại cho Anna.
- Chị nghe này! (Anh vừa đi lại vừa đọc to bài báo) Tôi đến phải hành động. Tôi sẽ đập tan pḥng tên chủ bút. Tôi sẽ đập Overton một trận để nó nhớ suốt đời.
- Duncan thân mến, anh c̣n nhớ một tập thư thật hấp dẫn chứ? Nếu anh quên th́…
Chị mở khóa ngăn kéo và đưa cho anh một tập thư tay cột dây xanh. Đấy là những bức thư Overton gửi cho cô y tá Damson.
- Không, Anna, chúng ta không thể dùng chúng. Cách ấy thật nhỏ mọn. Ngày xưa tôi đă từng từ chối rồi.
- Khi đó th́ anh có lư! Nhưng bây giờ chẳng lẽ anh tính để người ta d́m anh xuống bùn trước toàn thành phố mà không phản ứng ǵ à? Chính trời đă xui khiến cho chúng ta có được những bức thư này. Chúng ta sẽ chờ thời cơ. Cứ để họ đầu độc Hội đồng với mớ bùn ấy, vào phút chót, chúng ta sẽ ném trái bom này thẳng vào mặt họ.
- Trời ơi! Thật khủng khiếp!
- Nếu cần tôi sẽ mời cô y tá Damson can thiệp. Tôi vẫn thư từ qua lại với cô ta. Hiện giờ cô ta đang làm ở bệnh viện Glasgow. T́nh cảm của cô ta đối với bác sĩ Overton không được đậm đà ǵ.
- Chị có lư đấy, Anna! Tôi đă bảo chị là tôi chơi tới cùng mà, tôi cũng biết cách bôi nhọ như họ.
Kể từ hôm ấy, Duncan tấn công mọi mặt để củng cố uy tín của ḿnh. Anh tăng cường công việc của ḿnh trong khoa, đến làm từ sớm, ra về thật khuya, và, đến tháng chạp, anh cho in tham luận thứ hai rực rỡ thành công về “Sự tái sinh của neuron” trong tờ “Tập san y khoa”.
Lúc đó anh vẫn không chịu nghỉ trên ṿng hoa chiến thắng. Mặc dù rất ghét sự khô khan của phần kỹ thuật trong các cuộc khảo cứu của ḿnh, anh vẫn lăn vào nó với cơn sốt t́m hướng mới “Cơ thể bệnh lư về sự phối hợp các bắp cơ”. Rồi anh cho đăng bảng tóm tắt về những khảo nghiệm của anh trong “Sổ tay khoa học” và mê mải tiếp tục công việc.

oOo

Một buổi chiều mưa tháng chạp, khi bóng tối đă ập xuống thành phố, Duncan ngẩng đầu lên khỏi kính hiển vi và thấy giáo sư Lee đang quan sát ḿnh.
- Giáo sư bỏ lỗi cho, tôi không nghe tiếng.
- Anh khỏi xin lỗi. Tôi chỉ đến mời anh ăn tối thôi.
- Ăn tối! Duncan nhắc lại, ngạc nhiên.
- Vâng, tối nay, ở nhà tôi, đúng tám giờ (đôi mắt sáng quắc của ông cụ lấp lánh). H́nh như dạo này anh cũng ít đi dự các buổi tiếp tân. Ít ra cũng không thấy anh ở nhà Overton!
- Đúng thế, thưa giáo sư.
Duncan nh́n xuống.
- Thật lạ đời cho một đao phủ chuyên hành hạ trái tim phụ nữ đấy, Stirling (Lee bật cười khanh khách). Này, người ta tạo cho anh một danh tiếng vang dội trên báo nhỉ!
Mặt Duncan đỏ gay lên.
- Thế nào! (Giáo sư Lee hơi xoa tay) Tối nay, ở nhà tôi nhé, sẽ không có phụ nữ đâu, chỉ có cánh đàn ông thôi. Tôi muốn giới thiệu anh với những nhân vật trong Hội đồng lănh đạo viện: Bác sĩ Inglis mà anh đă từng biết, chánh án Lenzie, giáo sư Brandt, bác sĩ Gibbson và đương nhiên, cả tôi nữa.
Không thể nào không hiểu ra ư nghĩa của lời mời này, nhất là với vẻ thân mật của chủ nhân khi nó được đưa ra.
- Thưa giáo sư, ông thật tốt! Dĩ nhiên là tôi rất mê rồi! Tôi sẽ đến đúng giờ.
- Tốt lắm (ông cụ gật gật đầu). Tôi báo trước là anh sẽ phải đối đầu với sự ṭ ṃ khá ồn ào về anh, phải trả lời về một vài lời đồn đại mới đây về anh đấy. Cố gắng t́m ra cách chống chế khả dĩ hợp lư nhé!
- Thưa giáo sư, tôi thích nói thật.
Giáo sư Lee bật cười.
- À này, tôi mới đọc bản tham luận của anh tối qua. Khá lắm.
Sau khi ông ra về, Duncan ngồi lặng ở bàn, ḷng tràn ngập reo vui. Anh gần như không nghe tiếng cửa mở khi Anna, mặc áo choàng, bước vào.
- Anh quên là tối nay chúng ta đi Nhạc viện à?
- Chị phải đi một ḿnh thôi, Anna ạ, anh b́nh thản nói, tôi bận.
Hơi cau mày, chị ghé ngồi lên một góc bàn.
- Duncan này, chị bắt đầu nói với vẻ nghiêm trang đặc biệt (và trong mắt chị lại ánh lên tia sáng mà dạo này thường lóe lên khi chị nói với anh). Tôi biết chí bền gan táo tợn của anh, nét cứng đầu Tô Cách Lan của anh. Nhưng, anh bạn ạ, khi tôi khuyên anh nộp đơn ứng cử, tôi không ư định muốn thấy anh chết v́ làm việc quá sức. Chết rồi th́ anh chẳng c̣n có ích ǵ nữa.
- Chị khỏi lo, tôi sẽ sống lâu hơn ai hết.
- Má của anh đă hóp lại và đúng vậy, tóc anh bắt đầu bạc. Anh cũng không chơi thể thao nhiều. Dù anh có không chịu đi Nhạc viện nghe nhạc nữa th́ anh cũng phải chơi một môn thể thao nào đó như côn cầu, quần vợt, ǵ cũng được.
Giọng chị dịu đi, khác lạ, tràn ngập t́nh mẫu tử khác thường ngày. Anh nh́n chị, ngạc nhiên. Có chuyện ǵ xảy ra nơi chị?
- Chơi côn cầu, quần vợt ư? Trời đất! Không đâu Anna, tôi đang có trong đầu biết bao nhiêu chuyện quan trọng hơn (anh liếc xéo chị) như đi ăn cơm tối ở nhà giáo sư Lee, chẳng hạn!
- Sao ?
Chị thẳng người lên.
- Mới cách đây chưa đầy năm phút, giáo sư đứng đúng vào chỗ chị vào lúc này (anh ngừng một lát). Ông đă rất thân thiện. Đầu tiên ông hơi pha tṛ về cuộc quảng cáo trên báo mà ngài bạn quư mến đă dành cho chúng ta, rồi sau đó ông mời tôi đến ăn cơm tối với các thành viên trong Hội đồng.
Chưa bao giờ anh thấy Anna rối lên như thế. Giọng chị run lên:
- Chẳng lẽ anh không thấy điều này có ư nghĩa ǵ à? (xúc động đă làm chị gần như nói không ra đầu ra đuôi ǵ cả). Thật rơ như ban ngày! Lee muốn anh kế vị ông ấy. Tôi vẫn biết là ông ấy rất thích anh. Nếu anh khéo léo lật ngửa bài (giọng chị trở nên cao dần), chắc chắn họ sẽ t́m cách khơi mào cho anh. Hăy kích thích óc ṭ ṃ của họ tới mức tối đa. Khi tới giờ uống rượu mạnh th́ hăy chơi tṛ giả vờ ngập ngừng rồi đưa những bức thư Overton viết cho Damson ra.
Anh buồn rầu gật gật đầu:
- Đó là dịp ta hằng mong mỏi.
Chị hân hoan reo lên:
- Tốt lắm! Phải chi tôi thấy được mặt họ vào lúc ấy. Thật là một quả bom! Coi như anh đă trúng cử.
- Chà, chị hăy b́nh tĩnh lại nào, Anna. Anh vội vàng nói. Tôi chưa đến lúc đó!
Nhưng anh không thể làm chị im. Chị tiếp tục nói chuyện đầy phấn khích, đi đi lại lại trong pḥng thí nghiệm.
Cuối cùng, anh mới tạm biệt được chị và quay lại công việc của ḿnh.
Khi Duncan về tới nhà, anh vẫn c̣n nửa giờ trước khi mặc quần áo và trở ra ngoài trong cơn mưa không dứt. Anh ngồi dựa ngửa người trong chiếc ghế bành và dùng một ít rượu cho thư giăn. Anh cố lấy tờ báo buổi chiều và lật từng trang với vẻ thờ ơ. Th́nh ĺnh, trong phần tin tức cuối cùng, có một đoạn đập vào mắt anh:
“Thiên tai ở Strath Linton. Chiều nay, những con nước dâng lên do những trận mưa mới đây đă gây nên một tai nạn đáng tiếc ở đập nước mới được xây bởi Công ty điện lực khu vực Đông. Sức ép của ḍng sông đă khiến năm người bị chết và bảy bị thương. Trong khi tháo gỡ các người bị nạn, một công cuộc kéo dài nhiều giờ, bác sĩ Murdoch, đến giúp tay bác sĩ Bailey, bác sĩ của công ty, đă bị một tảng bê-tông rơi đè trúng. Người ta cho rằng các vết thương rất nghiêm trọng”.
Duncan chồm dậy. Anh quên đi bữa cơm tối nay ở nhà Lee. Trí nhớ của anh đă xóa đi tất cả những ǵ không liên quan đến tai nạn của bác sĩ Murdoch. Anh liếc nh́n đồng hồ. Xe của anh đang để trong một ga-ra bên cạnh, nếu đi nhanh, anh có thể đến Linton vào khoảng chín giờ tối.
Màn mưa đă dày thêm. Trên đường đi, xe làm tóe lên hai bên hai cột nước cao. Bao suốt chung quanh anh, trên khắp làng mạc, qua ánh đèn pha biến dạng, anh thấy những cảnh tàn phá do mưa lũ gây ra. Khắp nơi toàn là những cánh đồng ngập lụt, những hố nước tràn đầy, những con sông dâng cao và chảy xiết.
Vận tốc nhanh đă phần nào làm nhẹ bớt sự căng thẳng của Duncan. Anh tiến dần về đích. Bỗng nhiên đèn xe anh chợt rọi vào một tấm bảng chắn đường màu vàng hiện ra trog đêm tối đầy tiếng động và một người đàn ông đang điên cuồng khoa tay. Anh dừng lại đúng lúc như một phép lạ.
Người gác đường bước lại xe. Ông ta mặc chiếc áo đi mưa ướt sũng nước…
- Anh điên hay sao mà phóng nhanh như vậy vào một đêm tối như thế này? Quay lại đi. Không thể đi xa hơn nữa!
- Tại sao thế ? Duncan gào lên về phía ánh đèn pin của người gác đường.
- Đường đi Strath Linton bị ngập lụt rồi. Đập nước có thể sập bất cứ lúc nào.
Duncan không phản đối, nhưng âm thầm mở máy rất nhanh, xe chồm lên cán qua những thanh gỗ đang sụp xuống của bảng cản đường. Con đường, dù phần lớn bị ngập nước nhưng vẫn c̣n đi được. Chợt có linh tính, Duncan bật nút radio. Ngay tức khắc, anh nghe được những tin tức anh đang t́m.
- “Nguy cơ đang đe dọa Strath Linton trầm trọng hơn như người ta tưởng. Thoạt đầu, giọng lănh đạm của người đọc tin vang lên, không có ǵ cho phép hy vọng là mưa sẽ ngừng rơi, vết nứt trong đập nước ở Strath Linton đă có vẻ to ra. Những toán cấp cứu đă có mặt ở hiện trường. Mặc dù t́nh thế đă được pḥng bị kỹ nhưng theo một bản thông báo được ông Overton và các nhà chức trách khác đưa ra th́ mọi cuộc lưu thông đă bị đ́nh chỉ trong các vùng lân cận và để pḥng bị, nhân dân trong thung lũng đă được yêu cầu rời khỏi nhà ngay lập tức.”
Giọng nói trở nên nghiêm trang hơn:
“Số người chết đáng tiếc hiện nay đă lên tới mười lăm. Bác sĩ Murdoch ở Strath Linton, người đă bị một khối bê-tông rơi trúng trong khi chạy đi cấp cứu một người bị tai nạn, có vẻ đă bị chấn thương nặng hơn như đă thông báo trước đây. Người ta đang e ngại cho tính mạng ông”.
Duncan đạp lút ga. Chiếc xe chồm lên. Đi thêm mười cây số nữa, Duncan ch́m vào phong cảnh quen thuộc. Suốt dọc đường, Duncan nhận ra xe ḅ, xe hơi chất đầy đồ đạc và va li. Thêm năm cây số nữa, anh đă vào tới Linton. Anh dừng xe ngay trước cửa nhà bác sĩ Murdoch và chạy bổ vào. Mưa quất vào anh như một bức tường chắn. Đường phố vắng tanh.
Chính Relta ra mở cửa cho anh, người mặc áo khoác, đầu đội nón.
- Relta, bác sĩ đâu rồi?
Cô gái ngước bộ mặt hoảng hốt, lem luốc nước mắt nh́n anh:
- Họ đang giữ ông ở trên nhà máy ấy, bác sĩ Stirling ạ.
- Thế c̣n cô Jeanne ?
-- Thưa, cô cũng ở trên ấy. (Cô hầu gái ̣a khóc) Mọi người đều đi cả rồi và em cũng đi đây.
Cô ta chạy vội ra đường.
Bên ngoài, trong đêm tối của cơn mê hoảng, Duncan không thấy một ai cho đến khi một bóng dáng lẻ loi hiện ra ở góc phố. Duncan kêu lên nhẹ nhơm khi nhận ra người quen:
- Anh Mac Kebre!
- Bác sĩ Stirling!
- Chao ôi! Gặp anh tôi mừng quá thể, anh bạn thân mến ạ! (Duncan nắm chặt lấy cánh tay anh ta) Tôi cần lên nhà máy.
- Không được đâu, Mac Kebre dứt khoát trả lời, đường không đi được nữa.
- Phải. Coi ḱa, anh không hiểu ǵ sao? Bác sĩ Murdoch đang ở trên ấy. Tôi phải tới với ông ấy. Tôi phải tới.
- Thôi được, anh ta bảo, anh không thể nào tới đó bằng con đường thường ngày đâu. Nhưng may ra có thể gặp may nếu tôi đưa anh đi theo con đường ṿng.

oOo

Họ leo vội lên chiếc xe và Duncan mở máy. Mac Kebre chỉ cho anh một lối đi xa lạ, ngoằn ngoèo và lởm chởm đá, lượn bên kia sườn bên kia của ngọn đồi. Khi họ tới được nửa đường th́ xe không c̣n lối để tiến lên nữa. Không một lời nào, Mac Kebre nhảy xuống xe và đi dẫn trước Duncan trên con đường ṃn chật hẹp.
Họ chống trả với những cây thông, những trái thông đẫm nước và những đường nứt đầy nước. Họ ngă vào những hố ngập nước và bùn. Họ bám vào những tảng đá trơn trợt để tiếp tục leo lên. Tay của Duncan rướm máu, người mệt đứt hơi, khi cuối cùng họ trèo được lên tới đỉnh. T́m một lúc trong bóng tối, Duncan mới nhận ra hồ nước. Họ đă đến được bên bờ của nó sau khi đi ṿng qua vùng nguy hiểm.
- Thuyền chắc chắn phải neo gần đây, Mac Kebre gào lên, tay khum quanh miệng như một chiếc loa để át tiếng gầm thét của sóng đánh.
Quả thật, cách đấy một trăm thước, họ t́m ra chiếc thuyền câu nhỏ bé, dập dềnh theo nhịp sóng đánh. Mac Kebre tháo neo và hai người đàn ông vội chụp lấy mỗi người một mái chèo.
Duncan chèo mạnh vào nước. Anh chống lại những đợt sóng mạnh vào mặt, đă làm dịu bớt sự căng thẳng của mối lo canh cánh bên anh.
Họ đă chèo rất lâu, bỗng Mac Kebre lo lắng nghiêng ḿnh trên mái chèo:
- Anh có nghe thấy ǵ không ? Anh ta hỏi.
Át cả tiếng sóng, Duncan nghe được tiếng gầm vang của con thác.
- Đập nước đấy, Mac Kebre nghiêm trọng báo. Cầu trời phù hộ cho chúng ta khỏi mắc vào ḍng cuốn của nó!
Quay mũi thuyền ngược lại chiều gió, họ tiếp tục chèo mạnh. Tiếng gầm gào rơ dần bên tai họ. Nhưng th́nh ĺnh, đúng vào lúc họ gần kiệt sức th́ con thuyền mắc vào bờ, lẫn trong bóng đêm. Mac Kebre nhảy lên bờ và g̣ đôi vai lực lưỡng của ḿnh kéo thuyền lên.
Xa xa, trên bán đảo bao quanh cái vịnh nhỏ, họ nhận ra ánh đèn. Với Mac Kebre bên cạnh, Duncan đi vội lại phía chúng. Trên cao nguyên, bên cạnh nhà máy, nổi rơ lên nhờ vào ánh sáng đỏ kè tù mù của một hàng đèn dầu, Duncan đảo mắt nh́n một cảnh tượng kinh người.
Trước cái nền trần trụi của nhà máy đúc nhôm, một đám công nhân và người làng, bất động và im lặng như những bóng ma. Và kia, cách đấy vài thước là đập nước, một cung bằng bê-tông với những đường cong thanh thoát.
Qua những ngăn đập được mở toang, một thác nước sôi sục cuộn lên như bốc khói trong bóng tối của thung lũng. Từ đỉnh, một ḍng thác lũ cao hai mươi thước đổ xuống thành những luồng xoáy hung hăn.
Nhưng kinh khủng nhất là vết nứt rùng rợn trong bức tường màu xám của đập nước, cái chỗ hở rộng qua đó nước phun ra với một sức mạnh quỷ quái, lôi giật theo nó những mảnh xi măng mỗi lúc một nhiều.
Duncan nóng ḷng đang chạy vội tới gặp bác sĩ Murdoch, chợt một sự rúng động chung làm xôn xao những nhóm thợ. Duncan ngoảnh nh́n đúng lúc kịp thấy tai họa kết cục.
Trước đôi mắt hăi hùng của anh, vết nứt trong mảng bê-tông tóe rộng, như bị banh ra bởi những bàn tay vô h́nh của một người khổng lồ nào đó. Những tảng xi-măng bắn tung lên cao như những viên đạn to bắn ra từ những ṇng đại bác cực mạnh. Ban đầu đập nước nhẹ lắc lư, sau đó nó sụp xuống. Như một món đồ chơi bằng giấy, toàn bộ cấu trúc đó chao đảo, đổ xiêu sang một bên và cuối cùng ụp xuống vực xoáy; con thác dịu hẳn lại bởi mực nước đầy trong hồ được giải thoát.
- Ôi trời ơi! Mac Kebre thở ra, cứ như là tận thế ấy.
Trong một thoáng, Duncan đứng lặng người, rồi vụt xô mạnh đám đông bao quanh anh, băng ḿnh về hướng nhà máy.
Đằng sau những bức màn che các căn pḥng trong khu vực ban quản lư, anh thấy thấp thoáng bóng người và ánh đèn. Tay để trên núm vặn, anh rùng ḿnh, nhưng rồi nghĩ đến thái độ mà bác sĩ Murdoch sẽ có nếu là anh, anh ngẩng cao đầu, đẩy cửa bước vào.
Trong căn pḥng đầu, tất cả những kẻ tai to mặt lớn của công ty đều có mặt: Scott, mục sư khả kính Simpson, luật sư Leggat, tất cả những kẻ thù xa xưa của anh trong Hội đồng thành phố Levenford và đằng sau một chiếc bàn là Joe “người lương thiện”. Khi Duncan bước vào, lăo ta đần độn ngẩng đầu lên. Một thoáng nh́n xảy ra giữa hai người đàn ông đủ để Duncan nhận ra sự hổ thẹn và thất bại trong đôi mắt thua cuộc. Và anh cũng đọc được ở đấy nỗi kinh hoàng tồi bại của một tên cờ bạc đă đùa cợt với bao nhiêu sinh mạng của con người.
Duncan sang pḥng thứ hai. Vị thầy thuốc già của Strath Linton đang ở đấy.

oOo

Bác sĩ Murdoch nằm bất động, người phủ một chiếc chăn thô màu nâu, trên một chiếc đệm đặt giữa pḥng. Ở đầu chiếc giường tạm bợ ấy, Duncan thấy Jeanne, mặt tái xanh, căng thẳng, hốc hác, không một giọt nước mắt. Phía bên kia là một người đàn ông khá trẻ mặc complet sậm màu. Duncan đoán là bác sĩ Bailey, bác sĩ của công ty.
Duncan rón rén bước tới. Sắc mặt vị bác sĩ già b́nh thường đỏ au, giờ đây trắng bệch như tàu lá. Sự bất động của ông trong cơn hôn mê nom thật đáng sợ. Kê dưới cổ ông là một túi nhỏ đựng cát. Khi Duncan hiểu ra đó là cát, anh quay sang bác sĩ Bailey, nhỏ giọng hỏi:
- Tôi là bác sĩ Stirling ở Edimbourg. Có phải... có phải là cột sống không?
Bailey, vẻ mặt đăm chiêu, phác một cử chỉ bắt buộc công nhận.
- Gạch rơi xuống lưng ông đă làm găy xương cột sống. Hông của ông cũng bị trặc. Có nhiều xương sườn bị găy. Người ta có thể nói hầu như tất cả các xương đều bị chấn thương. Tôi nghĩ cũng có thể có xuất huyết nội.
- Anh đă làm ǵ rồi?
- Tất cả những ǵ tôi có thể làm được (Anh ta hơi có vẻ giữ thế thủ). Tôi đă ủ nước nóng cho ông và cho ông an thần. Không thể di chuyển ông được v́ tủy sống sẽ tuột ra. Anh ta ấp úng. C̣n làm ǵ khác được nữa? Ông ấy đang chết dở.
Duncan choáng người khi thấy bác sĩ Murdoch chợt mở mắt. Một thoáng tinh nghịch ngời lên và ông cố th́ thầm:
- Thôi khỏi bắt Bailey chịu đựng tính nết khó chịu của anh. Anh ta có lư đấy. Tôi đang chết dở đây.
- Bác đừng nói thế.
- Người hấp hối có quyền nói theo ư ḿnh.
Jeanne bật lên một tiếng nấc xé ruột. Cô quay mặt đi.
- Jsss, Jsss, con gái ba. Ba đă không thấy con. Chắc tại pḥng tối. Đưa tay cho ba nào, con gái, và đừng khóc nữa.
Duncan nghiêng ḿnh ra trước.
- Trời ơi! Bác không có quyền buông xuôi như thế ! Jeanne, bỏ tay ba em ra, bỏ ra, anh bảo em bỏ ra và hăy để anh với ông ấy một ḿnh.
Jeanne đứng dậy và lảo đảo rời khỏi pḥng.
Ngay lập tức, Duncan quỳ xuống thế chỗ cô vừa rời. Giọng anh khàn đi:
- Bác Murdoch ! Bác sao thế ! Thế ra về già bác y như một bà già yếu đuối à? Bác có nghe cháu không?
- Hăy mặc tôi, con trai ạ, bác sĩ Murdoch yếu ớt nói thều thào.
- Cháu không bao giờ chịu mặc bác! Trời đất, bác thử gượng lại xem nào.
Anh nhanh chóng sờ nhẹ dọc theo cột sống ông cụ. Than ôi! Chẩn đoán của Bailey đă đúng.
Anh khám lại lần thứ hai những đốt xương sống bị găy ở đáy sọ và, nhanh như chớp, anh ước lượng những hy vọng mong manh của sự sống c̣n đang tồn tại. Dù không có những nhận xét của bác sĩ Bailey đi nữa, anh vẫn biết nguy cơ ǵ sẽ xảy ra khi đổi tư thế cho bác sĩ Murdoch. Chỉ cần một động tác vụng về thôi là đủ để tủy sống thoát ra khỏi ống tủy, và khi đó người bác sĩ già chết ngay lập tức.
Phải hành động ngay tức khắc, tại đây, trong căn pḥng bằng gỗ này, không có sự giúp tay của các cô y tá thạo việc cùng những điều kiện thuận lợi của một pḥng mổ tân kỳ. Ít ra lần này chỉ có đơn thuần sức mạnh của con người, không thể nhờ vào sức mạnh của kỹ thuật.
Duncan đứng dậy. Anh đă quyết định xong. Những hoài băo xưa kia của anh lại trở về trong trí nhớ. Anh đă t́m lại được niềm tin, tài trị lành bệnh thiên phú. Anh h́nh dung ra ḿnh, cúi trên người vị thầy thuốc già, nhẹ nhàng sắp xếp lại những đốt xương găy vào đúng chỗ, giải tỏa những dây thần kinh bị lạc chỗ khỏi bị hành hạ, sửa lại xương và lôi chúng ra, đẩy xa sức ép giết người của chúng khỏi những trung tâm sinh tồn khu trú tại tủy sống. Anh quay nhanh sang Bailey:
- Ở đây chúng ta có thuốc gây mê không? Nếu có tôi nhờ anh đánh thuốc mê.
Anh cúi xuống:
- Bác Murdoch, cháu quyết ăn thua đủ đây.
Anh ngừng một giây rồi nói thêm thẳng thừng, thành thật:
- Bác có định giúp cháu trong cuộc chiến đấu này không? Hay là bác bỏ rơi cháu?
Một nét cười thoáng qua trên khuôn mặt già nua rồi Duncan nghe thấy tiếng th́ thào:
- Tôi vẫn bảo là anh có tật giết người. Anh sẽ nhớ lời ấy… khi tôi không tỉnh lại… nhớ là tôi nói có lư.

Chương Kết

 

Năm tuần sau, mặt trời tháng giêng chói sáng bóc trần những đỉnh núi và hồi sinh làng Strath Linton. Những căn nhà đá vững chăi đă bám trụ trên đất làng.
Chỉ c̣n những ḍng nước mưa sẫm màu đọng lại trên tường quét vôi trắng, một vài hàng rào trốc gốc, mấy cánh cửa đang được sửa sang. Đây đó vài bác phu làm đường bận rộn sửa lại đường, là chứng cứ cho cơn lụt khủng khiếp vừa qua.
Đứng trước cửa khu vườn của ḿnh, thầy tu Dougol vừa nghịch bộ râu vừa nghĩ “trời sẽ đẹp đấy!”
Ông ta khoan khoái hít một hơi khí trời trong lành.
Ở đầu đường ló ra một vị chức sắc khác, bác đưa thư Murray. Hai người đàn ông b́nh dị chào nhau và tiến ra giữa hè.
Khởi đầu, họ không tṛ chuyện ǵ cả. Ở những vùng phương Bắc này, thường im lặng có nghĩa là cảm thông. Thế nhưng, sáng hôm nay, thầy tu nhanh chóng phá vỡ thói quen cũ:
- Tôi đă xem tờ “Tin tức” sáng nay. Anh bạn quư của chúng ta, Joe “người lương thiện”, đă được công bố là phá sản!
Bác đưa thư không giấu được sự hài ḷng của ḿnh:
- Chà! Lăo ta hoàn toàn tiêu rồi! Cầu trời giúp những ai đă bỏ vốn phiêu lưu vào việc mánh mung của lăo ta.
- Tôi vẫn bảo là cái đập nước ấy bị mắc lời nguyền mà, thầy tu nhận xét. Tuy rằng tôi không chối là một đập nước tốt, nghiêm chỉnh được xây dựng bởi một công ty lương thiện, sẽ có lợi cho vùng này, với điều kiện là nó sẽ không được dùng để cung cấp năng lượng cho nhà máy đúc nhôm quỷ quái ấy. Như vậy, sử dụng tiềm năng thiên nhiên và sự bảo toàn vẻ đẹp của phong cảnh sẽ gắn liền với nhau (ông ta ngừng một chút đầy hàm ư) Thực ra, bác đưa thư này, người ta đang đồn về một dự tính kiểu đó đấy. Ngài John Aigle và con trai ngài, ông mục sư và vài nhân vật khác nghe đâu đă họp nhau lại và một công ty sẽ được thành lập vào lễ Saint Martin.
- Thật thế à? Bác đưa thư nói vội. Chà! Các cụ đă có lư khi bảo rằng mọi việc sẽ xảy ra đúng lúc cho những ai biết chờ đợi.
Sau lời phán xét ấy, họ tiếp tục cuộc bách bộ trong im lặng. Đến trước nhà bác sĩ Murdoch, hai người đàn ông dừng lại và buồn bă nh́n những cửa sổ kéo màn che phân nửa.
Bác đưa thư thấp giọng xuống:
- Màn che vẫn chưa được kéo ra hết. Tội nghiệp bác Murdoch, cuộc thử thách của bác ấy gay go biết bao!
- Bác ấy liệt giường hơn một tháng nay rồi, thầy tu trang trọng nói. Tôi không bao giờ có thể quên cái cảnh người ta đưa bác ấy từ nhà máy về, mê man bất tỉnh.
Nghe nói, từ nhiều tuần nay, bác ta chẳng hề mở mắt. Bác ta cứ nằm lịm đi, lạy trời, thật là khủng khiếp khi thấy bác ta cứ dai dẳng như vậy!
Chẳng mấy chốc một thầy giáo làng đă nhập bọn với họ, rồi cô Bell, mặc chiếc áo choàng màu hồng bạc màu. Cô ta sắp mở cửa hàng xén. Chỉ trong có mấy phút, một nhóm nhỏ đă tụ họp lại, im lặng.
Cô Bell gục gặc đầu buồn rầu bảo:
- Thật tàn nhẫn khi cứ kéo dài t́nh trạng hấp hối của bác ấy như vậy.
- Đúng thế ! Bác đưa thư tán đồng. Cứ để bác ấy b́nh thản nhắm mắt có phải nhân đạo hơn không.
- Bác đưa thư, chúng ta sinh ra không phải để phán đoán, thầy tu nói nhỏ. Bác sĩ Murdoch đă là một người bạn tốt cho tất cả dân làng Linton, và Đức Chúa trời sẽ gọi ông về bên ngài vào giờ ngài định.
Ông xă trưởng chầm chậm gật đầu. Đấy cũng là dấu hiệu để mọi người giải tán. Họ gật đầu chia tay nhau, rồi mỗi người tiếp tục đường đi của ḿnh.

oOo

Trong nhà bác sĩ Murdoch, một cánh cửa được mở ra.
Duncan bước ra khỏi pḥng người bệnh. Râu anh mọc tua tủa, mắt thâm quầng, mệt mỏi. Anh đă thức đêm bên giường bác sĩ Murdoch và Jeanne vừa sang thay anh. Anh tựa cánh tay vào tường và gục đầu vào tay. Lúc ở nhà máy, anh đă tự hào biết chừng nào sau khi thành công trong việc xếp lại xương vào đúng chỗ và dù phải làm một phẫu thuật nguy hiểm đến như vậy, vẫn c̣n bảo toàn được ánh sáng của sự sống! Thế rồi, tiếp đó, là nỗi thất vọng kinh khiếp biết bao khi cơn hôn mê của bệnh nhân cứ kéo dài như thể chỉ có cái chết mới kết thúc nó.
Thế đó, đă năm tuần rồi, năm tuần dài như bất tận mà anh vừa trải qua ở Linton, không một lần nào trở về Edimbourg. Trí óc anh lờ mờ nhận thức về dĩ văng của ḿnh, về công việc của ḿnh ở viện Wallace, về những trách nhiệm và ước vọng của ḿnh ở đấy, nhưng chỉ có mỗi ư tưởng cứu sống bác sĩ Murdoch là bao trùm hết thảy. Chợt chuông điện thoại reo vang trong căn nhà vắng lặng. Duncan nghe tiếng chân rón rén của Relta đi ra hướng điện thoại.
- Ai thế, Relta? Anh hỏi, bệnh nhân à?
- Không, thưa bác sĩ, à, lại Edimbourg không có cách nào cản họ, dù em đă nói như bác sĩ dặn: bác sĩ không thể về gặp họ được.
Anh gật đầu đồng ư:
- Tốt lắm! Nếu họ có gọi lại, cứ tiếp tục nhắc lại như thế.
Sáng hôm ấy, Duncan đi một tua khám bệnh ở thung lũng. Khi anh về đến Linton th́ đă hơn một giờ trưa. Anh nhận thấy một chiếc xe thuê to đậu trước cửa nhà bác sĩ Murdoch. Anh nhếch mép cười giễu cợt. Anh biết rơ chiếc xe ấy có ư nghĩa ǵ ngay cả trước khi kịp bước vào nhà và thấy Anna ngồi hút thuốc trong pḥng khám bệnh nhỏ bé của anh.
- Thế nào, Anna! Anh b́nh thản nói, tôi tưởng đă nói là chị đừng đến kia mà. Tôi tưởng chị đă hiểu sau tất cả những bức điện tín, những cú điện thoại ấy chứ?
Chị dụi mạnh điếu thuốc đang hút dở vào cái gạt tàn.
- Anh có giận ǵ tôi khi tôi muốn nói chuyện thẳng với anh không?
Nhún vai, anh đi về phía tủ thuốc nhỏ xíu, kê trong góc pḥng, và bắt đầu chuẩn bị những món thuốc đơn giản mà anh đă kê toa sáng nay. Cảnh tượng này có vẻ làm Anna mất hết những mảnh kiên nhẫn c̣n sót lại trong chị.
- Anh Duncan! Chị kêu lên, anh đă hoàn toàn điên mất rồi! Anh hy sinh sự nghiệp của ḿnh để đi bán ba thứ thuốc gia truyền này cho mấy người nhà quê ấy à!
- Có thể, anh thô lỗ ngắt ngang, nhưng tôi c̣n có một bệnh nhân khác nữa, trên lầu ấy.
- Tôi biết rồi. Tôi đă khám ông ấy. Tôi đă tự ḿnh khám ông ta trong lúc anh đi vắng. Và tôi có thể nói là anh đă phí th́ giờ.
Anh loạng choạng như thể án tử ấy là dành cho chính anh.
- Nhưng dù sao, đấy không phải là quan điểm của tôi…
- Quan điểm của tôi đầy khoa học, sáng suốt. Phù năo đă xảy ra. Ông cụ này chỉ c̣n đáng ra nghĩa địa nữa thôi. Và tất cả những niềm tin mà anh thổi vào ông cụ sẽ không thay đổi được ǵ cả.
- Chị có quyền ǵ mà nói thế ?
- Quyền của khoa học, và quyền là bạn anh nữa. Ôi, tôi biết thừa anh đă làm ǵ. Sau khi chỉnh lại cột sống, anh đă nuôi sống ông cụ bằng dịch truyền và cho ăn qua ống, anh đă ngày đêm chăm sóc ông cụ. Gương tốt đấy! Nhưng vô ích, vô ích.
Bàn tay đang cầm ống nghiệm hơi run lên:
- Chị thật tàn nhẫn, Anna ạ!
- Trong nghề của tôi, và cũng là của anh, không thể làm khác được (giọng chị lạc đi). Nghe tôi đi. Và thử xem xét lại các vấn đề một cách b́nh tĩnh hơn, ít ra cũng một lần này. Bỏ qua dịp may độc đáo hiếm có đến dự bữa cơm tối ở nhà giáo sư Lee với các thành viên trong Hội đồng đă là điều không tốt cho anh rồi. Huống hồ, anh lại vắng mặt ở khoa trong suốt năm tuần nay, một dịp tốt để các địch thủ của anh tha hồ vận động ngay trước ngày tranh cử. Đó, đó chính là sự tự sát đấy! Tôi đă cố, đến mức chán ngấy ra, nhấn mạnh về khía cạnh cảm động trong chuyện anh đóng góp vào Linton này. Nhưng, giờ này (chị ngưng một lúc) những lời biện bạch không c̣n có ư nghĩa ǵ nữa. Những ứng cử viên đă được mời tới vào ngày mai. Thư mời đă đến nhà anh. Cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra vào chiều mai, lúc mười lăm giờ.
Duncan đóng nắp một chai thuốc lại, dán nhăn vào đấy. Anh chậm răi đặt nó lên kệ và quay về phía người thiếu phụ:
- Dĩ nhiên tôi sẽ cố đến. Nhưng tôi không thể hứa chắc với chị được, v́ nếu tôi đến, người ta sẽ giữ tôi ở lại, tôi sẽ mắc kẹt lại đấy. Trong khi đó tôi cần phải nói với chị rằng tôi đă quyết định chăm sóc bệnh nhân của tôi, như bác Murdoch hẳn sẽ làm, cho đến phút cuối.
Chị cắn mạnh môi:
- Đến phút cuối! Nhưng tôi đă bảo anh là không c̣n làm được ǵ nữa hơn nữa mà. Tại sao, anh, một chuyên gia đầy kinh nghiệm về cơ thể bệnh lư…
Anh quay phắt sang chị:
- Trong y khoa, có vài điều người ta không t́m thấy được trong những ống nghiệm. Và một trong những điều đó là thế này: người ta không bao giờ được bỏ rơi bệnh nhân trước khi người ấy chết.

oOo

Sự phẫn nộ của chị tan ngay.
- Thế anh định trả lời tôi ra sao, Duncan ? Sau ngần ấy năm chúng ta làm việc với nhau?
Anh nh́n chị, không hiểu.
- Xem nào (giọng chị trở nên th́ thầm) tại sao chúng ta lại cứ căi vă nhau măi thế ? Điều này gây ra biết bao đau khổ!
- Ở chị, đây là một lời kỳ quặc đấy!
- Có lẽ tôi là một người đàn bà kỳ quặc. Anh không hiểu được là chính tôi, tôi cũng không biết ḿnh kỳ quặc đến chừng nào. Anh tưởng là tôi cứng rắn lắm hả. Có trời mà biết! Mấy tháng gần đây, tôi, tôi đă trở nên mềm yếu hơn cả cô ả Margaret ngu độn của anh nữa.
Chị cúi xuống rồi chợt ngước nh́n anh, ánh mắt chảy bỏng một nhiệt t́nh tha thiết, mănh liệt:
- Đôi khi, người ta vứt bỏ những điều người ta mong muốn nhất. Nhưng đến một lúc nào đó, người ta không c̣n khả năng bỏ qua chúng nữa. Chúng ta đă làm việc chung với nhau quá lâu rồi, Duncan ạ. Cuộc đời đă bạc đăi cả hai chúng ta. Chúng ta có cùng một mục đích, nó đă buộc chúng ta lại. Duncan, tất cả những ǵ xảy ra với anh làm tôi xúc động vô cùng. Tôi … (giọng chị run lên) rất quư anh. Chúng ta không thể cùng xây dựng tương lai được sao? Ôi! Tôi biết tôi đă không khéo lắm! Nhưng Duncan này, tôi rất cần anh! Chẳng lẽ không đáng kể ǵ cho anh sao?
Anh quay mặt đi và khó khăn lắm mới thốt nên lời:
- T́nh bạn của chị đối với tôi quư hơn bất cứ thứ ǵ trên đời.
Chị đứng bất động một lúc lâu. Rồi chị ngẩng đầu lên, vẻ mặt trở nên b́nh thản, vô cảm như thường ngày.
- Vậy th́ không cần phải tiếp tục nói chuyện đó nữa. Tôi hứa với anh là sẽ không bao giờ nhắc lại đề tài ấy. Nhưng ngày mai anh phải đến nhé, chắc nhé ?
- Có thể là tôi sẽ không đến.
- Anh sẽ phải đến, chị căi lại, anh quá tham vọng, và tôi cũng thế, nên anh không thể bỏ lỡ dịp may trong đời. Tạm biệt, Duncan, hẹn mai gặp lại.

oOo

Hôm sau, Duncan thức dậy, thần kinh căng thẳng. Pḥng của anh kế bên pḥng bác sĩ Murdoch và theo thói quen, anh lắng tai. Anh nghe tiếng cô ư tá làng đến thay Jeanne ngồi gác tối qua. Nghẹn đi v́ một cảm giác khó chịu, anh nhảy ra khỏi giường, cạo râu và nhanh chóng thay quần áo đi thăm người bệnh của ḿnh.
Cô y tá Gordon đang đứng cạnh giường bác sĩ Murdoch. Cô thầm bảo:
- Thưa bác sĩ, sáng nay ông cụ có vẻ không khỏe lắm. H́nh như cụ c̣n yếu hơn thường ngày nữa.
Duncan đặt tay lên cổ tay bác sĩ Murdoch và bắt đầu cuộc khám thường lệ. Anh nhận rơ cái lư vững chắc trong những lời cô y tá nói. Anh lấy một quyển sổ và ghi những chỉ dẫn cho sáng nay.
Vào tới bếp, Duncan nuốt vội vài miếng điểm tâm và đi ra nhà để xe. Chẳng bao lâu xe anh đă rồ máy.
Trong thâm tâm, anh cũng không hiểu sao ḿnh lại vội lăn vào hành động với một sự hấp tấp với một cường độ như vậy. Anh bị động bởi một ḷng khao khát tuyệt vọng là bỏ trốn, bỏ trốn khỏi bác sĩ Murdoch, và bài toán liên quan đến cả hai người.
Khi anh trở về nhà Jeanne ra đón anh, tươi mát và gọn gàng trong tấm áo màu xám, mặc dù sắc mặt xanh xao và những quầng thâm làm tối mắt cô lại. Sự hiện diện của cô lại làm tim anh đau nhói. Bây giờ anh đă hiểu ra, không thể nào lầm được, là anh yêu cô, một t́nh yêu thật sự mănh liệt không ǵ lay chuyển nổi. Nhưng anh không thể quên vẻ quyến luyến cô dành cho Alex Aigle.
- Tại sao em không nghỉ đi?
Anh phải cứng người lại để có thể nh́n cô.
- Em không mệt tí nào. Em nghĩ là trưa nay chúng ta có thể ăn cơm sớm hơn một chút.
Anh không đói. Tuy vậy anh cố ép ḿnh nuốt một miếng súp gà. Jeanne đưa tiếp cho anh một đĩa đầy nho tươi.
- Anh nếm thử, cô mời anh, của ngài John Aigle gửi đấy.
Anh lắc đầu. Hơn bao giờ hết, cái tên Aigle tạo cho anh một cảm giác giận hờn.
- Ngon lắm, anh ạ, cô nói tiếp, giọng thất vọng.
- Có thể.
Anh chợt có một ư tưởng cay đắng và nói thêm:
- Nhưng anh, anh không muốn mắc nợ nhà đó ǵ cả.
- Họ chỉ có ư tốt.
Cô ngập ngừng rồi quyết định nói tiếp:
- Ngài Aigle bảo ngài sẽ sắp xếp t́m cho ba em một bác sĩ khác nếu anh phải đi.
Anh nh́n cô, ngạc nhiên là cô có thể đoán biết bí mật đang giày ṿ anh.
- Đương nhiên anh không thể ở măi đây được (nụ cười của cô chỉ c̣n là bóng mờ những nét trong sáng thường ngày mà cô vốn có trước kia). Bây giờ có quá ít việc anh có thể làm…
Đối với anh, bây giờ mọi việc đă rơ. Anna đă nói chuyện với anh ngày hôm qua và Jeanne đă mở cửa rào, trả tự do cho anh.
Đúng lúc ư nghĩ này xuyên qua trí anh như một ánh chớp th́ Hamish gơ cửa và bước vào, mũ cầm ở tay:
- Thưa bác sĩ, tôi đă đem va li xuống rồi. Tôi có phải để nó vào xe ngay không?
-Hamish, anh hăy để nó ở pḥng ngoài một lát đă.
Ư tưởng chỉ trong ít giây nữa thôi, anh sẽ định đoạt cả cuộc đời ḿnh trong tương lai làm anh xáo động dữ dội.
Anh nh́n sững Jeanne và cảm thấy bị lôi cuốn bởi ư muốn tai quái là làm cho nàng đau khổ.
- Cô thật là đáng yêu khi sửa soạn bữa tiệc tiễn biệt này, với sự giúp đỡ của gia đ́nh Aigle nữa.
Giọng của Jeanne run rẩy khi cô trả lời anh:
- Em chỉ muốn giúp anh đến Edimbourg kịp mười lăm giờ.
Anh không thể ngăn ḿnh nói tiếp:
- Cô thật chu đáo quá thôi! Nhất là tôi đă tỏ ra không nổi bật ǵ lắm để giúp ích cha cô.
Cô nói nhỏ:
- Em đă nói với anh là…
Anh thô lỗ ngắt lời cô:
- Là cô muốn tống tôi đi chứ ǵ, cô có lư đấy, tôi không trách cô đâu.
Anh không thể lư giải nổi t́nh cảm thúc đẩy anh làm tổn thương cô. Chưa bao giờ anh cảm thấy yêu cô như lúc này. Anh nói tiếp những lời ngoài ư muốn ở ḿnh:
- Tôi sẽ không ở lại cái nơi mà sự hiện diện của tôi đă không được người ta mong muốn. (Anh đứng dậy rời bàn ăn) Cho tôi năm phút nữa thôi rồi tôi sẽ đi luôn.

oOo

Ra pḥng ngoài, anh thấy mũ và áo choàng của ḿnh để trên va li. Qua kính cửa ra vào, anh thấy Hamish ngồi trước tay lái. Anh dư th́ giờ để đến Edimbourg vào lúc mười bốn giờ rưỡi.
Anh h́nh dung ra cảnh ḿnh trở về thành phố, cảnh kích động mà sự có mặt của anh sẽ gây ra khi đến viện Wallace. Anh như nghe thấy những lời chào mừng ưu ái mà các bạn dành cho anh, anh tưởng tượng ra sự bẽ bàng của Overton. Anna có lư, anh không thể để Overton qua mặt ḿnh. Anh quyết định ra đi, nhưng chợt có một điều ǵ đó đă buộc anh phải leo lên pḥng bác sĩ Murdoch, nh́n bệnh nhân lần chót.
Căn pḥng tối mờ mờ, Murdoch vẫn được đặt nằm ngửa, vô tri giác và bất lực, như t́nh trạng thường lệ của ông trong suốt năm tuần vừa qua, một kiếp sống như đă chết.
Phải chi Duncan có thể xua tan sự mê man này, trả lại tri giác cho người bệnh, mọi việc sẽ ổn thỏa ngay. Nhưng chuyện ấy đă không xảy ra. Anh phải đi vậy, ngay chính người sắp chết cũng không tiếc anh.
Thế nhưng anh vẫn đứng yên. Anh không thể rời mắt khỏi khuôn mặt ch́m sâu trong bóng tối. Phải làm một điều ǵ đó.
Chỉ có sự căng thẳng, cái duy nhất c̣n tồn tại trong tâm trí anh, mới có thể gợi ư Duncan nghĩ đến phương cách cuối cùng mà anh chợt nhớ ra. Anh hiểu rơ sự nguy hiểm nằm ngay trong cách xử lư ấy. Nhưng anh đă quyết định chọn nó. Anh sẽ chọc ḍ tủy sống. Nếu anh không thử làm điều đó th́ cái chết chắc chắn sẽ đến.
Anh định ra những chi tiết của việc phải làm, trong khi sốt ruột chờ cô y tá đến. Cô ta im lặng lách vào pḥng lúc mười ba giờ đúng, và b́nh thản bảo Duncan:
- Cô Jeanne bảo tôi nhắc bác sĩ là đă đến giờ khởi hành. Nếu không, bác sĩ sẽ bị trễ.
- Vâng, tôi e rằng tôi sẽ trễ giờ. Cô Gordon, cô nấu sát trùng giùm mấy dụng cụ chọc ḍ.
Cô ta liếc nh́n anh, rồi lại nh́n bác sĩ Murdoch. Cô ta bắt đầu khử trùng dụng cụ, không nói lời nào.
Rồi họ thận trọng trở bác sĩ Murdoch nằm nghiêng sang một bên.
Duncan xoa cồn sát khuẩn ở ót bác sĩ Murdoch, sau đó xoa lại bằng axit picric. Vết xoa màu vàng xanh nổi bật lên, ghê rợn trên nước da tái xanh.
Tay Duncan chậm răi lướt trên vùng chấn thương. Anh cảm nhận những đốt sống đang từ từ gắn chặt lại với nhau. Anh cẩn thận chọn điểm sinh tồn. Gần như không động ngón trỏ, anh dùng tay kia cầm lấy kim chọc ḍ, một mũi nhọn sáng loáng mà anh sẽ phải đâm xuyên qua các tổ chức sinh tồn tới tủy sống. Bất cứ lỗi lầm nào cũng sẽ gây tử vong, anh hiểu rơ điều ấy. Chỉ cần một sai lầm nhỏ thôi về khoảng cách hay hướng đi của kim và thế là cái chết đến ngay lập tức. Cô y tá cũng hiểu rơ điều ấy.
Véo da bệnh nhân lên giữa ngón cái và ngón trỏ, Duncan đâm cây kim chọc ḍ vào mảng thịt nhăo với một động tác dứt khoát. Trong một phút dài chết người, anh ấn kim sục t́m trong thịt, hướng mũi kim nằm khuất dưới da tiến ra trước một chút, rồi lại lùi về sau một chút, t́m bằng được chỗ để luồn kim vào. Nhưng ở đâu anh cũng chỉ cảm nhận sự cản trở dưới mũi kim. Anh sẽ không bao giờ t́m được chăng?
Tuyệt vọng, anh nhắm mắt lại nhằm tăng cường sự nhạy cảm của xúc giác. Và anh tiếp tục t́m, t́m nữa. Chợt anh không kiềm được tiếng thở phào nhẹ nhơm. Lần này không c̣n ǵ cản trở nữa, cây kim nhanh chóng lướt sâu vào. Anh đă t́m ra chỗ hổng, nhẹ nhàng hướng mũi kim vào ống tủy.
Với sự cực kỳ cẩn thận, anh ấn sâu mũi kim, mỗi lúc một sâu thêm. Mặt anh như đeo mặt nạ. Đây không chỉ đơn thuần là động tác của một nhà phẫu thuật, cũng không hẳn là việc ứng dụng giản dị của một thủ thuật được học trong sách vở, mà đây chính là tài thiên phú đang được anh sử dụng. Anh chợt cảm nhận kim đă đâm qua màng năo. Anh đă đạt tới đích của ḿnh.
Khi đó, anh chờ đợi đến đỉnh điểm chứng minh hiệu quả của việc anh làm. Bác sĩ Murdoch sẽ sống hoặc chết. Bằng một cử chỉ lanh lẹ, anh lắp ống tiêm vào.
Ngay lập tức một ḍng dịch năo tủy được tuôn vào ống tiêm qua kim chọc ḍ.
Mặc dù đă thấy rơ lư chắc chắn cuộc thử nghiệm của ḿnh, Duncan vẫn chưa dám mừng vội. Ḍng dịch chảy mạnh hơn: hiển nhiên áp lực bên trong thật cao độ. Và Duncan chợt nghe từ ngực Murdoch thoát ra một tiếng thở dài thật khẽ, đây là biểu hiện đầu tiên của sự sống kể từ năm tuần hôn mê.
Cô y tá suưt nữa đánh rơi ống nghiệm cầm trong tay.
- Bác sĩ Stirling, cô ta lắp bắp, anh có nghe thấy không?
Duncan không trả lời. Môi anh khô lại v́ lo sợ. Anh nh́n sững vào cây kim. Một vài giọt dịch nữa hiện ra rồi từ từ vài giọt nữa, rồi thôi, hết rồi.
Anh nhanh nhẹn rút kim ra, sát khuẩn lại chỗ chọc ḍ rồi dán một mẩu băng dính lên và trở bác sĩ Murdoch nằm ngửa lại. Anh chờ một lát rồi đưa chai nước amoniác ra trước mũi bệnh nhân. Nhưng chất kích thích này không có tác dụng ǵ cả.
Duncan cố gắng không để thất vọng xâm chiếm ḿnh. Anh cúi xuống, đè chặt hai ngón tay cái vào hai bên trán bác sĩ Murdoch, ngay trên dây thần kinh hốc mắt, anh vẫn thường dùng phương cách này để hồi tỉnh những bệnh nhân c̣n bị ảnh hưởng thuốc mê. Trong một phút không có ǵ xảy ra cả. Chợt, dưới sức ép tăng lên của những ngón tay anh, phép lạ đă xảy ra: bác sĩ Murdoch từ từ mở mắt.
Như thể là phục sinh. Đưa tay lên miệng, cô y tá Gordon nén tiếng kêu. Ấy vậy mà ông cụ vẫn nghe thấy:
- Ǵ thế, ông yếu ớt th́ thầm.
Duncan cúi nh́n ông, ḷng hân hoan.
- Không có ǵ cả, anh bảo, bác đừng bứt rứt.
Bác sĩ Murdoch chậm chạp chuyển ánh mắt sang Duncan:
- Anh vẫn c̣n đây à, ông lầm bầm hỏi.
Duncan cảm nhận tính châm biếm quen thuộc, thân mật, cố hữu trong giọng nói của vị thầy thuốc già và như muốn hét lên v́ mừng.
- Tôi nghĩ tôi đă nghỉ đủ rồi. Hăy mở cửa sổ ra cho tôi nh́n ánh sáng.
Duncan lao vội ra mở cửa và cô y tá, không muốn ở không, cũng mang lại cho bác sĩ Murdoch một ly sữa.
- Cái giống ǵ thế này? Ít ra cô cũng có thể cho tôi một tách trà thật đậm?
- Vâng, vâng, dĩ nhiên. Cháu sẽ mang lại ngay lập tức.
Duncan vội chụp lấy cơ hội ấy để rời khỏi pḥng. Anh không thể chịu đựng được lâu hơn nữa hạnh phúc nức ḷng này. Bác sĩ Murdoch, ông bạn già yêu quư của anh đă được cứu sống!
Ra tới hành lang, anh đứng lại một lát để lấy lại b́nh tĩnh trước khi phóng vội xuống bốn bậc một.
- Jeanne! Anh gọi, cha em khỏe hơn rồi! Jeanne! Jeanne!
Anh những tưởng cô ở ngoài vườn và chạy vội ra, ḿnh chỉ mặc áo sơ mi, không có áo veste.
Cô không có ngoài ấy. Nhưng ngay trước cửa nhà vẫn là cái nhóm nhỏ thường ngày đang tụ tập ở đấy tới xế chiều: ông thầy tu, bác đưa thư, bác chủ trại Blair và một tá các chức sắc khác trong vùng. Họ chợt im lặng khi thấy anh tiến lại gần họ:
-Bác sĩ Murdoch, ông thầy tu run giọng kêu lên, bác ấy mất rồi à?
- Không đâu, không đâu. Trái lại, bác ấy đă thoát rồi.
Họ im lặng nh́n anh trong giây lát.
- Bác sĩ, bác sĩ muốn… bác sĩ thật sự nghĩ như thế à? Cuối cùng ông thầy tu hỏi.
- Tôi có nghĩ vậy không ấy à? Th́ chính bác ấy vừa ra khỏi hôn mê. Cách đây không đầy một phút bác ấy đă nói chuyện với tôi, đă đ̣i uống trà đặc!
Những tiếng kêu nổi lên. Thầy tu tiến lên, bắt chặt tay Duncan, rồi quay lại bạn bè:
- Robert, chạy đi báo tin đi. Bảo Hamish gióng chuông lên. Chạy đi con, chạy nhanh lên. C̣n chúng ta (đôi mắt ướt nḥe của ông lướt nhanh), chúng ta hăy cám ơn Thượng đế !
Khúc thánh ca kính mừng của họ vẫn c̣n vang dội tai anh khi Duncan chạy vội vào nhà. Khi đi qua cửa, chuông đổ từng hồi, mang tin mừng đi khắp làng và khắp thung lũng.
- Jeanne! Anh lại gọi khi chạy băng qua pḥng ngoài, Jeanne! Jeanne !
Cô ra khỏi pḥng cha ḿnh và đóng cửa lại, nét mặt tái xanh của cô đổi hẳn đi v́ mừng. Anh lao về phía cô, nhưng trước khi anh kịp đến, cô đă ngất xỉu.

oOo

Mười hai ngày tiếp theo đă đem lại những đổi thay lớn trong nhà bác sĩ Murdoch. Cửa sổ và cửa ra vào được mở rộng đón ánh mặt trời của một mùa xuân đến sớm. Những chú gà con chen lấn nhau trong sân sau nhà; khu vườn được tô điểm bởi những sắc xanh non. Giọng ca khỏe khoắn của Relta, đang vang một bài dân ca Tô Cách Lan, vọng từ nhà giặt. Trong bếp, Jeanne đang bận túi bụi làm mứt. Không có ǵ bác sĩ Murdoch ưa hơn những món mứt làm ở nhà.
Cô đang mải cắt cam ra từng lát tẩm đường và bỏ chúng vào cái chảo đồng to, vẻ mặt hăy c̣n đăm chiêu, nhưng người ta đă có thể đọc được ở đấy những nét vui mừng trong trẻo.
Bỗng có tiếng gơ cửa. Thoạt tiên cô cứ tưởng là cha cô gọi bằng cách gơ xuống sàn. Hiện giờ bác sĩ Murdoch đang hoàn toàn trong thời kỳ dưỡng bệnh và ông đă dùng cách này để báo cho con gái ḿnh mỗi khi ông cần ǵ đó.
Tuy nhiên không phải bác sĩ Murdoch mà là ai đó gơ cửa. Cô ra mở cửa, không kịp cởi tạp dề nữa và đụng đầu ngay chàng con trai nhà Aigle.
- Alex! Cô bật thốt, anh đă về đấy à?
- Jeanne! (anh vội nắm chặt tay cô trong tay ḿnh và cứ siết chặt như thể anh không bao giờ c̣n muốn rời ra) Anh mới về sáng nay. Anh vừa mới hay tin về những điều rủi ro xảy ra với cha em, và từ lúc ấy, anh cứ tưởng là anh đă không chạy đủ nhanh để đến đây.
- Anh thật tốt, Alex ạ (cô mỉm cười). Nom anh khỏe đấy! Anh rám nắng nữa này. Anh giống y như Mỹ ấy.
Anh ta đăm chiêu ngắm cô.
- C̣n anh, anh không thể nói về em như thế được Jeanne ạ. Em đă gầy đi và xanh xao, nhưng em xinh hơn bao giờ hết.
- Em khỏe lắm! (cô vội cười gịn về sự ưu ái của anh đối với cô) Anh mà gặp em cách đây khoảng mười lăm ngày th́ không biết anh nói sao nữa? Ấy chết… (cô vội gỡ tay ra) mứt cam của em sẽ cháy khét hết nếu em không canh nó. Anh hăy lên gặp ba em đi. Anh sẽ gặp em trong bếp ấy khi nào anh trở xuống.
Trong khi anh ta leo vội lên hai bậc thang một, th́ cô quay về chảo mứt của ḿnh. Chốc chốc cô lại nghe thấy tiếng cả hai giọng nói. Khoảng nửa giờ, rồi Alex trở xuống:
- Chà! Anh ta tuyên bố, thật là tuyệt vời! Chưa bao giờ anh thấy ông cụ khỏe đến thế.
Anh ta ngồi vào bàn, và quan sát Jeanne đang bận đảo mứt.
- H́nh như nhà em chịu ơn bác sĩ Stirling rất nhiều?
- Đúng thế, cô trả lời, giọng trầm tĩnh.
- Sau những lời tôi vừa nghe, anh ta khó khăn nói tiếp, anh Stirling đă ở đây rất lâu và có thể nói như là anh ấy đă cứu sống cha em trong khi hy sinh chức viện trưởng viện Wallace mà anh ấy suưt được bổ nhiệm ở Edimbourg. À, nhân tiện, ai được bổ nhiệm thế ?
- Em cũng chẳng biết nữa. Điều đó chưa được công bố. Nhưng anh nên nhớ là bác sĩ Stirling đă hy sinh như vậy ngoài ư muốn của em.
- Đấy là ư rất tốt (Alex nhíu mày). Nhưng hơi bất thường.
- Chúng ta vẫn chẳng hơi bất thường đó sao, Alex?
-Khi nào anh ấy đi?
- Cũng sắp, em đoán vậy (cô cúi mặt). Anh xem đấy, anh ấy biết là ba em không thể làm việc nặng nhọc được nữa, và gia đ́nh em cũng cần sắp xếp lại…
Alex đứng lên và lại gần cô:
- Jeanne! Em yêu quư! Hăy để anh sắp xếp hộ em! Cũng chính v́ việc ấy mà anh đă vội đến thăm em (giọng anh ta trở nên nghiêm trang hơn). Hăy cho phép anh chăm sóc ba em và ngay cả em nữa. Em hăy nhận lời lấy anh, Jeanne ạ. Em biết đấy, anh đă nói với em hàng vạn lần, anh yêu em biết là chừng nào!
Cô đứng bất động một lúc lâu đến nỗi anh ta tưởng như đă làm cô cảm động và đă thuyết phục được cô. Nhưng cô lại lắc đầu, ngăn những lời bày tỏ của anh bằng sự trầm lặng của ḿnh. Đối với Jeanne, Alex chỉ là một chàng trai trẻ - trẻ, quá trẻ theo cô – không phải là thiếu thông minh, nhưng không có ǵ độc đáo, không có cá tính nổi bật.
- Em rất tiếc, anh Alex à. Em mến anh vô cùng. Anh và ngài John, cả hai rất tốt với gia đ́nh em. Anh và ba anh thật tuyệt vời. Phải chi em có thể yêu anh! (mắt cô nḥa đi khi cô quay nh́n anh) nhưng em không thể ! Alex, tốt hơn em phải báo cho anh biết điều đó. Em rất tiếc, anh Alex quư mến ạ.
Cô thấy nỗi thất vọng hằn sâu trên mặt anh ta nhưng, trong t́nh thương ái ngại cô dành cho anh, cô vẫn không thể ngăn được ư tưởng là anh sẽ nhanh chóng t́m được an ủi.
- Hăy can đảm lên, anh Alex ! (cô đập nhẹ vào tay anh, đẩy vẻ mẫu tử) Chỉ sáu tuần nữa là chúng ta sẽ pha tṛ về chuyện này đấy.
- Theo tôi th́ sáu năm có lẽ đúng hơn.
Alex c̣n ở lại vài phút. Rồi, sau khi đă dành đủ khoản thời gian theo những quy ước xă giao, anh xiết tay cô và hấp tấp ra về sau khi ngượng nghịu mỉm cười chào cô lần cuối.
Lát sau, cửa lại mở, Jeanne ngước mắt nh́n tưởng là Alex quay lại. Nhưng chính là Duncan, trở về sau khi đi một tua khám bệnh hàng ngày. Hiện giờ trông anh có phần nào già đi, nghiêm nghị với một vẻ tự tin mới.
Anh đăm đăm nh́n cô:
- Tôi vừa thấy cậu Alex đi ra. Với vận tốc cậu ta chạy xe, người ta có thể nói ai đó đă mở cửa thiên đàng cho cậu ta.
Jeanne đau đớn đỏ mặt lên tới tận mang tai khi thấy Duncan đă hiểu quá sai về sự hấp tấp của người theo đuổi cô. Cảm giác nóng mặt khiến cô thấy giận chính ḿnh và làm tăng sự bối rối của cô đến mức cô không thể thốt ra một lời nào. Anh lại liếc nh́n cô, mỗi lúc mỗi tin chắc là anh đă đoán đúng.
“Rồi, thế là hết” anh thầm nghĩ.
- Anh có chuyện muốn nói với em, anh bảo cô. Chuyện về các bệnh nhân ấy mà. Nếu ba em không có ǵ phiền và nếu ông muốn, anh sẽ rất mừng được ông giao việc chăm lo cho họ. Dĩ nhiên anh sẽ lo hết mọi việc khám bệnh và ông có thể gợi ư cho anh. C̣n về tiền bạc th́ điều đó không có ǵ quan trọng đối với anh cả. Tất cả những ǵ ba và em đề nghị, anh đều chịu hết.
Cô quá sững sờ để có thể trả lời anh. Nh́n vẻ mặt lầm lỳ của anh, cô nghĩ thầm: “Ḿnh yêu anh ấy hết sức, vậy mà ḿnh lại có thể sợ anh ấy”. Cô cảm thấy bối rối, ḷng tràn ngập một mặc cảm phạm tội.
- Nếu không v́ gia đ́nh em, cô bảo, th́ giờ này anh vẫn c̣n ở Edimbourg, trên con đường đến danh vọng. Tại lỗi của gia đ́nh em, lỗi của em mà anh đă mất ghế viện trưởng ở Wallace. Thế mà bây giờ anh lại c̣n đề nghị giúp gia đ́nh em v́ thương hại, v́ từ thiện!
- Em lầm hoàn toàn. Ngay ngày hôm qua, Hội đồng đă mời anh làm viện trưởng và anh đă từ chối.
Anh rút trong túi ra một bức thư và đưa nó cho Jeanne. Đó là bức thư chính thức mời anh làm viện trưởng viện Wallace.
Cô nói thầm:
“Thế ra, họ đă biết tại sao anh phải ở lại đây à? Ôi, thật là tuyệt!”
Anh cầm lại bức thư rồi vứt nó vào ḷ sưởi.
- Có thể đấy, anh trầm tĩnh nói, nhưng với anh th́ không.
- Duncan, anh muốn nói ǵ thế ?
- Em bảo rằng những tuần sau này đă làm hỏng đời anh. Sai rồi. Trái lại, chúng đă đem đến cho anh một ư nghĩa mới, chúng đă chỉ rơ cho anh thấy con đường mà anh phải theo (anh hút một hơi dài). Từ ngày anh thi đậu xong, ngoại trừ những tháng anh đă trải qua tại đây, cách đây hai năm, anh đă bị lạc hướng. Anh đă tiến bước trong một đường hầm tăm tối, thúc đẩy bởi một tham vọng không phải là của anh. Anh đă sa vào bẫy, mắc vào guồng máy quay ṿng, phản bội lại chính ḿnh. Anh quá ham muốn làm giống những kẻ khác. Ba em đă hoàn toàn có lư, Jeanne. Anh cần ǵ những ống nghiệm, những máy kích điện, những máy đo tim, những máy soi ấy và cả những thứ c̣n lại nữa? Ồ dĩ nhiên. Chúng có ích đấy nhưng chúng đă được tâng bốc quá cường điệu. Nhưng chỗ của anh không phải là cạnh chúng. Anh không hợp với chúng. Anh muốn chăm sóc người bệnh và anh biết anh được sinh ra để chữa bệnh cho họ. Anh muốn đến tận nhà họ và làm nhẹ đi những nỗi đau đớn của họ (anh ngừng một lát rồi trầm tĩnh tiếp). C̣n về Strath Linton, anh rất yêu vùng này. Ở đây có nhiều người tử tế, anh thấy họ thật dễ gần. Bọn họ có thể giữ thành phố lại cho họ. C̣n anh, tất cả những ǵ anh yêu mến đều ở cả đây.
- Thế, cô e dè hỏi, anh định ở lại đây à?
- Vâng, và khi quyết định điều ấy, anh trả được một món nợ khác nữa. Nếu anh lánh mặt, th́ chức viện trưởng sẽ được trao cho Anna. Đúng thế, mặc dù chị ấy là một phụ nữ, giá trị và tài năng của chị ấy đă được nhận biết rơ rồi. Việc đó sẽ làm một điều tốt cho viện, và cả cho chị ấy nữa. (Anh ngập ngừng giây lát) Việc ở lại này sẽ cho phép anh được khiêu vũ trong đám cưới của em. Anh thật là ngốc, anh đă chẳng có lấy một lời chúc mừng em. Alex là một cậu con trai rất dễ mến (anh cố pha tṛ) khi nào em thành phu nhân Aigle, em sẽ không c̣n đoái hoài hạ cố để mắt nh́n anh thầy thuốc nhà quê quèn ở thung lũng này đâu nhỉ.
Anh sắp sửa rời pḥng:
- Em sẽ không bao giờ chịu lấy Alex Aigle đâu, không bao giờ, không bao giờ!
Cô ̣a khóc nức nở.
Anh đứng sững lại:
- Sao vậy?
Giờ đây, anh cần phải biết, phải biết tất cả! Bất kể điều ǵ. Jeanne quay mắt đi:
- Bởi v́ em yêu một người khác.
Trong một khoảnh khắc, anh bất động. Rồi anh từ từ bước lại gần cô, những bước đi không vững, một tia hy vọng không tưởng ánh lên trong mắt.
- Jeanne, em không muốn…em không muốn nói là… là anh đấy chứ?
Cô quay lại anh, những giọt lệ lăn trên má:
- Em yêu anh ngay từ phút đầu tiên em trông thấy anh đứng bên ngoài trong mưa.
- Jeanne! Anh gào to, em yêu dấu của anh!
Và họ đă ở trong ṿng tay nhau. Duncan thầm th́:
- Anh không bao giờ có thể tưởng là ḿnh có được mảy may hy vọng nào, Jeanne ạ. Từ tháng này sang tháng khác, t́nh yêu anh dành cho em vẫn nằm trọn trong tim anh từ khi anh hiểu ra ḿnh.
Cô ngẩng đầu nh́n anh. Anh cúi hôn cô và tất cả như tan biến xung quanh họ. Thế nhưng cơi trần lại được nhắc lại với họ qua những tiếng gơ trên sàn gác, mỗi lúc một gấp gáp.
- Cha đấy. Jeanne th́ thầm (cô mỉm cười). Cả hai chúng ta đi báo tin cho ông biết đi.

oOo

Một năm sau, một buổi xế chiều tháng sáu thật đẹp, một cảnh nhộn nhịp bất thường diễn ra chung quanh nhà bác sĩ ở Strath Linton. Những cửa sổ bóng loáng được trang hoàng màn che mới, những chậu hoa thơm, đỏ thắm nở đầy trong những bồn hoa. Trước cửa vào lót một tấm chùi chân sáng bóng. Căn nhà sực nức mùi thơm ngào ngạt, quyến rũ của bánh ga-tô nướng trong ḷ, của thịt quay và bánh ngọt nhân đậu. Đâu đâu cũng có tiếng chân người.
Trong vườn có hai người ngồi hai bên thềm trong những chiếc ghế bành tiện nghi – một chỗ ngồi cho phép họ nh́n bao quát con đường lớn – họ có vẻ b́nh thản và thoải mái. Một trong hai người là Murdoch, ăn mặc thật chỉnh tề, bây giờ tóc ông đă hoàn toàn bạc trắng, nhưng sắc mặt th́ tươi mát và rám nắng. Bà cụ già mặc chiếc áo đen đẹp nhất, mũ đội đầu và ô cầm ở tay, nét mặt uy nghi, nghiêm khắc đang giăn ra trong nụ cười mỉm, chính là Martha, mẹ Duncan.
Bà ngồi đấy, ngắm cảnh vật vui tươi quanh bà, những ngọn núi ở xa, thung lũng và con sông. Kể cả làng xóm ngay sát bên bà. Và cố giấu vẻ bứt rứt nhận xét:
- Tôi đang nghĩ đây là một ngày rất đẹp trời để làm lễ rửa tội.
Vị thầy thuốc già đă có dịp nhận ra nỗi thích thú có được khi ông căi lại bà:
- Chiều nay trời sẽ mưa.
- Không, trời sẽ không mưa đâu, bà căi lại, không mưa đúng vào ngày lễ rửa tội cháu trai đầu ḷng của tôi đâu.
- Cháu trai của bà ấy à, thật thế ư? (Ông giả vờ cười) Chẳng lẽ tôi không có quyền ǵ trong vụ này à? Thằng cu ấy giống tôi như in đấy.
- Cầu trời tránh cho chúng ta điều đó! Bà thành thật bật thốt. Tôi không bao giờ cầu mong một sự rủi ro như vậy cho bất cứ đứa trẻ nào. Thôi ông hăy để yên cho đứa con đầu ḷng của con trai tôi đi nào, nó là một thằng nhóc rất kháu khỉnh. Nó có cùng màu mắt với tôi và có cái mũi của ḍng họ Stirling.
Ông bác sĩ già suưt nữa tức nghẹn:
- Bà già, bà khỏi mất công nổi cáu với tôi. Tôi không sợ bà đâu, và tôi không như thằng Duncan đáng thương của bà đâu, thằng con mà bà đă từ bỏ trong bao nhiêu năm!
Mặt bà dịu lại:
- Đó là chuyện cũ rồi. Ông biết là nó đă căi lời tôi mà.
- Thế à? Thế nó không có lư khi làm điều đó à?
Bà bướng bỉnh lắc đầu:
- Nó c̣n có thể làm hơn nữa ḱa nếu nó chịu nghe lời tôi khuyên. Nhưng giờ đây, tôi sẵn sàng tha thứ cho nó . Sáng nay tôi vừa quyết định như thế, v́ t́nh thương con nó. C̣n ǵ hay hơn nữa không?
- C̣n ǵ hay hơn? (ông phá ra cười) Cầu trời giúp chúng ta, chị sui ạ, chị thật là rộng lượng đấy! Nếu tôi là thằng Duncan, tôi sẽ bảo chị hăy quay về chỗ mà chị từ đó lại đây. Và khi nó biết chị đang ở đây, ai dám chắc là nó không làm việc ấy.
Những lời đe dọa vui vẻ ấy chỉ ngừng lại khi ông già Tom mặc chiếc áo veste quá rộng trên đôi vai gầy guộc tha thẩn đi vào trong vườn.
Bà Martha nh́n chồng bảo:
- Ông biết là ông không được phép uống rượu vào ngày lễ rửa tội đâu đây, bà nghiêm khắc bảo, một giọt cũng không.
Ông Tom hănh diện lắc chiếc dây đồng hồ bằng vàng mắc vào chiếc đồng hồ mới rất đẹp trong túi áo gi-lê của ông. Duncan đă không bao giờ quên là bao nhiêu năm trước đây, khi anh dấn thân vào cuộc phiêu lưu lớn trong đời ḿnh, cha anh đă cho anh đồng hồ của ông và quà tặng đầu tiên của anh cho ông đă là một cái đồng hồ bằng vàng.
- Không có ǵ mạnh hơn nước, ông hứa.
- Ngoại trừ rượu sâm-banh, bác sĩ Murdoch gợi ư. Hai chúng ḿnh sẽ chia nhau một chai, anh Tom ạ. Rồi anh sẽ thấy, nó chỉ nặng hơn bia chút xíu thôi.
Một tiếng chân cắt ngang mọi biện luận mới, Jeanne đă ra sau lưng họ, tươi cười, tay bồng đứa bé mặc áo lễ rửa tội dài lụng thụng.
- Thế nào, đúng chứ? Bà cụ già hănh diện mỉm cười, đúng là một đứa trẻ tuyệt vời, phải không nào!
- Có lẽ đó sẽ là đứa duy nhất mà tôi với bà hợp với nhau (ông Tom nói nhỏ)
- Trời ơi! (Jeanne quay ra đường) Khách của chúng ta tới rồi, ấy thế mà anh Duncan vẫn chưa về nhà!
Hai người khách đầu tiên chậm răi bước đến. Đó là ông xă trưởng và ông thầy tu, cả hai đều mặc những bộ quần áo ngày lễ diện nhất của họ. Sau họ, người ta thấy bác đưa thư, cô Bell, gia đ́nh Mac Kebre, Reid và ông mục sư. Chẳng bao lâu, khu vườn nhỏ đă đầy người.
Ông xă trưởng bắt đầu đằng hắng ho để phá tan sự im lặng hơi ngượng ngập đang diễn ra.
- Cái ho của bác xấu đấy, bác xă trưởng ạ, bác sĩ Murdoch nhận xét với giọng nhà nghề. Tôi sẽ kê toa cho bác.
- Thôi bác khỏi phải mất công, ông xă trưởng đăng trí trả lời. Sau buổi lễ tôi sẽ đi khám bác sĩ .
- Sao! Bác sĩ Murdoch gầm lên (mọi người phá ra cười). Thế cái ngài bác sĩ khả kính ông vừa nói với tôi ấy đâu rồi nhỉ? Ông ấy không thể có mặt ở nhà vào ngày lễ rửa tội con trai ông ấy à?
- Hôm nay anh ấy phải đi một tua khá cực đấy ba ạ, Jeanne xen vào.
Đúng vào lúc đó, họ nghe tiếng máy và xe Duncan dừng ngay trước cửa, theo sau là Hamish, và nét mặt anh giăn ra khi thấy các vị khách, vợ ḿnh và đứa con mới sinh. Chỉ trong một năm, công việc đă để lại dấu ấn trên người anh. Nét mặt cương nghị và dứt khoát lộ rơ vẻ nhân đạo, tốt bụng sâu sắc. Do thường ở ngoài trời, da mặt và cả người anh rám nắng trông rất khỏe. Thân h́nh anh lực lưỡng trông rất đẹp trong bộ quần áo thể thao bằng vải đay.
Duncan tiến lại từng nhóm và mỉm cười thân ái với những vị khách mời của ḿnh, nụ cười b́nh thản và hạnh phúc của con người đă t́m ra hướng đi đích thực cho đời ḿnh. Anh không thấy mẹ ḿnh v́ xâm lấn bởi nỗi bối rối bất chợt, bà đă giấu ḿnh sau những người khác.
- Tôi rất tiếc là đă trễ hẹn. Một trường hợp viêm ruột thừa cấp tính ở Rossdhu (anh liếc nh́n vợ) và tôi c̣n bị giữ lại giữa đường nữa.
Anh trao cho Jeanne một bức điện tín đă được bóc ra.
Cô đọc lớn bức điện:
“Ḷng tôi ở bên các bạn hôm nay. Quỷ tha ma bắt anh, chính anh đă có lư. Hăy hôn đứa bé hộ cho mụ d́ lạc hậu của nó. Thân mến chào Jeanne và một cái bắt tay cho chính anh về phía viện trưởng, rất mệt mỏi, của viện Wallace. Kư tên: Anna Geisler”.
Một tia nh́n hoàn toàn ḥa hợp được trao đổi giữa Duncan và Jeanne. Rồi cô khẽ bảo:
- Ở đây c̣n một người nữa mà anh chưa kịp thấy.
Quay lại, cô nắm tay bà Martha và đẩy bà ra trước anh.
- Mẹ.
Trong một lúc họ đối mặt nhau, rồi bà quay mặt đi, hổ thẹn:
- Mẹ nghĩ là mẹ phải đến. Nhưng nếu con không cần đến mẹ th́ mẹ sẽ về.
Bác sĩ Murdoch khịt mũi, tế nhị kéo cánh tay ông Tom và lôi những vị khách mời vào nhà.
Duncan c̣n lại một ḿnh với mẹ anh và Jeanne.
- Mẹ phải nói là (bà cụ cố kiềm chế sự xúc động của ḿnh), là mẹ rất sung sướng thấy con hạnh phúc, được vợ con và mọi người yêu mến.
Anh tiến lên và ôm lấy mẹ:
- Mẹ, tất cả chúng con đều mừng có mẹ đến với chúng con!
Nuốt nước mắt, bà Martha định nói ǵ đó, nhưng không thể thốt ra lời. Lần đầu tiên từ nhiều năm nay bà bật khóc.
- Con yêu quư của mẹ, có lẽ cả hai chúng ta đều đă có lư, bà nhượng bộ vừa nói vừa lau mắt. Mẹ có thể vào nhà và ẵm cháu được chứ?
Duncan, ḷng tràn ngập hạnh phúc, hôn bà, một tay choàng qua vai mẹ, một tay choàng qua lưng vợ, anh dẫn hai người vào nhà.

Hết



 

Pages Previous  1  2